Xây dựng giá trị thương hiệu: Làm sao để không trở thành “hàng hóa” mờ nhạt?

Từ việc so sánh bản thân với người khác đến nỗi lo dịch vụ của mình chỉ là “món hàng rẻ tiền”, nhiều chuyên gia khẳng định: cần một câu chuyện rõ ràng, một lối đi khác biệt và sự tái định nghĩa liên tục để tạo thương hiệu vững mạnh, không bị thay thế.

Hành Trình Định Hình Và Khẳng Định Chính Mình

Hiện nay, bất kỳ một sản phẩm hay dịch vụ nào khi không có câu chuyện và giá trị riêng đều rất dễ rơi vào vùng “hàng hóa”, tức là có thể bị thay thế bất cứ lúc nào bởi giải pháp khác rẻ hơn, tiện hơn. Chúng ta sống trong thời đại mà sự sáng tạo và tính độc đáo không còn là điều “có cũng được” mà là yếu tố bắt buộc nếu muốn thu hút và giữ chân khách hàng. Vậy làm thế nào để mỗi doanh nghiệp, mỗi cá nhân, mỗi người làm dịch vụ “một kèm một” xây dựng cho mình hình ảnh cuốn hút và đủ sức cạnh tranh?

Những chia sẻ dưới đây tổng hợp từ trải nghiệm thực tế của nhiều chuyên gia, diễn giả và người làm nghề, với các góc nhìn về hành trình tìm lại bản thân, vượt qua giọng nói phán xét bên trong, cũng như biến điểm yếu trở thành tài sản quý. Ở cuối bài, bạn sẽ thấy cách họ đã “đóng gói” được một thế giới thương hiệu đầy hấp dẫn, không chỉ dừng ở một câu chuyện đơn lẻ.

“Câu Chuyện” Và “Khác Biệt” – Sợi Chỉ Đỏ Giúp Vượt Ra Khỏi Vùng Tầm Thường

Có một luận điểm mạnh mẽ được các chuyên gia nhắc đi nhắc lại: một sản phẩm hay dịch vụ không gắn với câu chuyện sẽ trở thành món hàng vô hồn, thiếu chiều sâu và sẵn sàng bị đào thải. Giống như chai nước suối không nhãn mác, người mua sẽ luôn mặc định giá trị thấp hơn hẳn so với nước suối có thương hiệu, có nguồn gốc và câu chuyện rõ ràng.

Theo đó, việc xây dựng thương hiệu trở thành công việc kiến tạo một thế giới riêng. Thay vì rời rạc, mỗi mảnh ghép của câu chuyện cá nhân hoặc doanh nghiệp phải gắn kết thành một tổng thể nhất quán. Câu chuyện khởi nghiệp, ý tưởng sáng tạo, thách thức đã trải qua, những lần bạn quyết định “liều” để đổi mới – tất cả sẽ giúp hình thành nên sức hấp dẫn riêng.

Đây chính là lúc khái niệm “khác biệt” được đề cao. Người ta thường nói thương hiệu là “cảm giác” mà công chúng nghĩ về một sản phẩm, dịch vụ hoặc con người. Hãy thử tự vấn: vì sao nước Fiji lại được tin tưởng về độ “thượng hạng” trong khi ta chưa từng kiểm chứng nguồn nước “chảy qua đá núi lửa” ấy? Câu trả lời nằm ở sức mạnh của câu chuyện thương hiệu và sự độc đáo mà nó mang lại.

Vượt Qua Nỗi Sợ “Không Đủ Giỏi” Và Tâm Lý So Sánh

Nhiều người trong chúng ta thường rơi vào vòng luẩn quẩn: “Mình có thực sự giỏi như những người xung quanh không? Liệu dịch vụ của mình có đang bị đánh giá thấp?” Sự so sánh tiêu cực này dễ dàng “đánh cắp niềm vui” và khiến ta đánh mất động lực phát triển.

Tại một buổi hội thảo gần đây, một khách tham dự tên Corey đã dũng cảm nêu câu hỏi: “Tôi thường hay so sánh mình với những người khác và không thấy mình đủ giỏi. Làm sao để tôi thoát khỏi cảm giác này?”

Câu trả lời từ chuyên gia đã chỉ ra rằng: nếu nỗi sợ ấy chỉ dựa trên “cảm giác” chứ không có dữ liệu cụ thể, ta hoàn toàn có thể chất vấn lại chính mình: “Bằng chứng nào chứng minh mình đang kém hơn? Và nếu đúng là kém hơn, mình có cách nào cải thiện không?” Đơn giản như việc Corey đang tham dự một hội nghị, có thời gian và nguồn lực để đầu tư nâng cao chuyên môn – tức là cô ấy không hề “tồi tệ” như nỗi sợ vẫn mặc định.

Quan trọng hơn, khi nhận ra “tiếng nói nghiêm khắc” trong đầu là di sản do gia đình hay văn hóa dạy dỗ, ta sẽ học được cách gỡ bỏ “lập trình” cũ, tạo dựng giá trị mới. Theo nhiều nhà tâm lý, phần lớn người trưởng thành mang trong mình vết thương của đứa trẻ năm xưa. Việc kết nối với “đứa trẻ bên trong” để thực sự yêu thương, ủng hộ bản thân là một hành trình khó, nhưng rất đáng.

Biến “Điểm Yếu” Thành “Tài Sản”

Bên cạnh nỗi sợ “không đủ giỏi”, nhiều người cũng mắc kẹt trong việc tự phán xét các tính cách “tiêu cực” của mình. Ví dụ, có bạn tự nhận mình “nóng vội”, “bốc đồng”, “quá nguyên tắc” hay “cứng nhắc”. Vấn đề nằm ở chỗ ta luôn dán nhãn xấu cho những từ ấy, thay vì thử nhìn xem nó cũng mang đến lợi ích gì.

Khi phỏng vấn một người tham dự tên Chrissy, cô nói mình quá “bốc đồng”. Nhưng dưới góc nhìn tích cực, “bốc đồng” lại giúp cô luôn hào hứng thử nghiệm ý tưởng mới, không ngại thay đổi, sẵn sàng khám phá cơ hội bất ngờ. Từ tiêu cực sang tích cực, chỉ cần thêm một chút “tái định khung” (reframe) và nhìn nhận khách quan hơn: “Thay vì gọi mình ‘nóng vội’, tôi nhận ra mình cũng có thể dũng cảm, sẵn sàng đương đầu ngay với thử thách.”

Việc chấp nhận điểm yếu là một phần của bản thân, đồng thời nhận ra mặt lợi của nó, giúp ta tự tin hơn, chủ động điều tiết và biến những năng lượng tưởng như “xấu” thành nguồn sức mạnh sáng tạo.

Không Chối Bỏ Mình – Hãy Tôn Trọng “Phiên Bản” Đầy Đủ Nhất

Một phương pháp được nhiều chuyên gia chia sẻ là dành thời gian viết ra những từ ngữ tiêu cực mà ta gán cho bản thân, sau đó tìm cách “lật ngược” và biến chúng thành phẩm chất tích cực. Dù việc này thoạt nhìn rất gượng gạo, nhưng khi thực hành đủ lâu, chúng ta sẽ thay đổi cách đối thoại nội tâm. Lâu ngày, ta sẽ không còn quá cay nghiệt với chính mình.

Với các dịch vụ chuyên môn – ví dụ như người làm kế toán, tài chính, thiết kế, marketing – hầu hết nỗi khổ chung là “khách hàng không nhìn thấy đủ giá trị”. Thật ra, trước khi đòi hỏi khách hàng hiểu, chính ta phải nắm rõ và tự tin mình đang sở hữu điều gì đáng giá. Đừng bao giờ để giọng nói bên trong hạ thấp giá trị của ta!

Cá Nhân Hóa Và Chuyển Hóa “Tên Gọi” Thành “Thương Hiệu”

Một phát hiện thú vị: thương hiệu cá nhân gần gũi, dễ chạm đến cảm xúc hơn thương hiệu của công ty. Người ta sẵn sàng tin và theo dõi một cá nhân có quan điểm, tính cách, câu chuyện riêng, hơn là một logo vô tri. Nếu tên của bạn “rất phổ biến”, hãy nghĩ cách “cá nhân hóa” nó. Một chiến lược được gợi ý là chọn cho mình một “biệt danh” hoặc “mật danh” mang đậm dấu ấn cá nhân, biến nó thành “chìa khóa” gợi nhớ trong mọi hoạt động truyền thông.

Ví dụ, một chuyên gia trong lĩnh vực cho vay thế chấp tại Mỹ tự gán cho mình biệt danh “Terminator” (kẻ hủy diệt) dựa trên cá tính “không bao giờ từ bỏ”. Anh dùng biểu tượng một nửa khuôn mặt người, nửa còn lại là robot Terminator, biến mọi bài đăng, mọi video, bài viết thành một chương trong “thế giới” đầy sắc thái tương tự phim khoa học viễn tưởng. Khi phối hợp với các thương hiệu khác, “Terminator” và thế giới “robot” của anh càng gây ấn tượng mạnh. Kết quả là anh có số lượng người theo dõi và ghi nhớ tăng vọt, dù bản chất công việc tưởng chừng khô khan, khó “marketing”.

Không dừng lại ở đó, một chủ cửa hàng áo thun với thương hiệu Johnny Cupcakes đã xây dựng “tiệm bánh bán áo thun” với mùi hương vani, những chiếc hộp đựng áo giống hệt hộp bánh, nhân viên mặc đồng phục như thợ làm bánh. Anh ta tạo ra một thế giới chứ không chỉ bán một món hàng. Khi thế giới này kết hợp với một thương hiệu khác, tính “viral” tăng lên gấp bội.

“Nâng Giá” Dịch Vụ Bằng Cách Xây Dựng Thế Giới Riêng

Nhìn rộng hơn, sự kết hợp giữa hai thế giới độc đáo thường mang đến hiệu ứng bất ngờ, thậm chí định giá sản phẩm/dịch vụ cao hơn nhiều so với việc đứng riêng lẻ. Trong ngành thời trang, Supreme và Louis Vuitton từng “bắt tay” cho ra đời loạt sản phẩm chung; giá trị cả hai được đẩy lên rất cao. Một chai nước lọc khi vô danh sẽ vô giá trị, nhưng nếu được “kể chuyện” với vỏ chai độc đáo, quảng bá là nước khoáng tự nhiên từ núi lửa, thì bỗng dưng “đắt xắt ra miếng”.

Với cá nhân hay doanh nghiệp dịch vụ, cách “nâng giá” tương tự chính là xây dựng một hệ sinh thái, một môi trường mà khách hàng bước vào liền được “thưởng thức” những trải nghiệm trọn vẹn. Từ câu chuyện khởi nghiệp, định vị tính cách “lạ” của người sáng lập, đến quy chuẩn chăm sóc khách hàng, cách trang trí văn phòng hay giao diện website – mọi chi tiết đều kể cùng một câu chuyện, thống nhất và lôi cuốn.

Học Cách “Nhảy Múa” Với Sự Hỗn Độn Trong Chính Mình

Không phải ai cũng là “khuôn mẫu hoàn hảo” có khả năng sắp xếp cuộc đời ngăn nắp. Nhiều nhà sáng tạo, nghệ sĩ, doanh nhân thừa nhận mình “lộn xộn” và chỉ tập trung cao độ ở phút cuối. Họ gọi đó là “phản ứng adrenaline”, “sáng tạo trong áp lực”. Trong một phiên thảo luận, khi được hỏi về “tệ nạn” trì hoãn, một diễn giả đã thẳng thắn chia sẻ rằng anh đợi đến sát giờ diễn thuyết mới soạn xong bài, vì khi đó đầu óc anh “bay” nhất và ý tưởng bùng nổ tốt nhất.

Rõ ràng, ta có thể tiếp tục tự oán trách mình “lề mề” hoặc “thiếu chuẩn bị”, hoặc thử tiếp cận theo hướng “mình đang ấp ủ ý tưởng trong tiềm thức, đợi thời điểm vàng để bung ra.” Với người khác, có thể đó là thiếu kỷ luật; với ta, đó là phương thức phát huy sự sáng tạo.

Điều quan trọng là khác biệt giữa việc “không làm gì cả” và “thực sự ủ mầm ý tưởng trong im lặng”. Nếu ta biết chắc nhờ phương pháp này, sản phẩm cuối cùng trở nên đột phá, thì hãy cứ chấp nhận và điều chỉnh nó một cách khoa học hơn (ví dụ: chuẩn bị ý chính trước, bùng nổ về sau).

Vai Trò Của Nội Dung Và Truyền Thông

Để khách hàng, đối tác nhận ra giá trị và sẵn sàng “trả giá” tương xứng, chúng ta phải kể được câu chuyện đằng sau dịch vụ. Chẳng hạn, một người làm kế toán có thể chọn lối nói chuyên môn khô khan và nhận về thù lao khiêm tốn. Hoặc anh ta có thể trở thành “kế toán trưởng vui tính” chuyên giải mã các mô hình kinh doanh bằng ngôn ngữ đại chúng trên mạng xã hội, đem đến niềm vui và kiến thức cho khán giả. Kết quả sẽ khác biệt hoàn toàn khi anh ta bước ra thương trường.

Theo khảo sát, những người sản xuất nội dung (dù chỉ ở quy mô nhỏ) về dịch vụ của họ trên YouTube, TikTok, Facebook, v.v., có tỷ lệ khách hàng tiềm năng tăng trung bình 40% so với người “làm lụng âm thầm”. Đây là dẫn chứng cho thấy việc “khoe” giá trị bản thân và dịch vụ là cần thiết. Hãy kết hợp những chất riêng (dù là “kỳ quặc” nhất) vào câu chuyện để tạo bản sắc độc nhất.

Tự Do Kiến Tạo Dấu Ấn – Đừng “Tự Phong” Mình Chỉ Là Hàng Hóa

Trở lại với ý chính: một khi ta không có câu chuyện, không nhận ra giá trị cá nhân và không biết cách “đóng gói” nó thành thế giới trải nghiệm, ta chỉ đang bán một món hàng “thay thế được”. Ngược lại, nếu ta biến dịch vụ thành một thương hiệu cá nhân độc đáo, có tính cách, có lịch sử, có sứ mệnh và cảm hứng, mức độ sẵn sàng chi trả của khách hàng cũng sẽ thay đổi tương ứng.

Chìa khóa nằm ở chỗ:

• Thấu hiểu bản thân, kể cả những “mảng tối” và học cách đảo chiều thành thế mạnh.
• Xây dựng và truyền thông “thế giới” quanh sản phẩm/dịch vụ của bạn, biến nó thành một chuyến phiêu lưu kỳ thú cho người mua.
• Đừng quên tiếp lửa cho cộng đồng, cho đối tác bằng chính ngọn lửa riêng của mình. Khi hai “thế giới” giao nhau, sức mạnh sẽ nhân lên nhiều lần.

Như một diễn giả từng nói, “The more you you are, the more you are” – bạn càng là chính mình, bạn càng trở nên mạnh mẽ và độc đáo hơn. Đừng chấp nhận hòa tan vào đám đông, hãy quyết định đâu là “biệt danh” của bạn, đâu là thế giới bạn muốn kiến tạo, và dùng nó để làm bật giá trị của mình.