Thanh trà Bình Minh: Đặc sản mùa vàng trên đất phù sa

Mỗi năm chỉ có một mùa, thanh trà Bình Minh – loại trái cây đặc sản của vùng phù sa Vĩnh Long – lại rực rỡ khắp những tuyến đường miền Tây. Với sắc vàng cam bắt mắt, vị chua ngọt hài hòa và hương thơm đặc trưng, loại trái cây này không chỉ là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ nông dân mà còn mang trong mình tiềm năng lớn để vươn xa ra thị trường trong và ngoài nước.

Thanh Trà – Món Quà Từ Lòng Đất Phù Sa

Trên vùng đất trù phú ven sông Hậu, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long là nơi được thiên nhiên ưu đãi để trồng những loại trái cây thơm ngon. Nhắc đến vùng này, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến bưởi Năm Roi Mỹ Hòa – một thương hiệu nổi danh cả nước. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, bên cạnh bưởi, còn có một loại trái cây chỉ ra trái đúng một mùa nhưng luôn được săn đón – đó chính là thanh trà.

Thanh trà, hay còn gọi là sơn trà, chanh trà hoặc xoài mút, là loại cây thân gỗ có tuổi thọ cao. Theo lời kể của những bậc cao niên, loài cây này vốn mọc hoang dã ở vùng Thất Sơn (An Giang) và Phú Quốc (Kiên Giang), sau đó được người dân vùng hạ nguồn sông Cửu Long mang về thuần dưỡng và trồng rộng rãi trên đất phù sa màu mỡ.

Tại xã Đông Thành, thị xã Bình Minh, loại trái này được trồng tập trung trên diện tích gần 30 ha, nhiều nhất ở ấp Đông Hưng 1 và Đông Hưng 2. Đây là khu vực có điều kiện thổ nhưỡng lý tưởng, giúp cây phát triển tốt, trái thanh trà khi chín có vị ngọt nhiều hơn chua, mùi thơm nồng nàn, khác biệt so với loại thanh trà trồng ở vùng núi.

Nhịp Sống Rộn Ràng Mùa Thu Hoạch

Mùa thanh trà thường bắt đầu từ cuối tháng Chạp đến hết tháng 3 âm lịch. Khi những chùm trái vàng cam lấp ló trên tán lá xanh, cũng là lúc người dân Bình Minh tất bật thu hoạch. Không khí rộn ràng lan tỏa khắp các khu vườn, những nhóm người trèo hái, vận chuyển và thu gom trái tươi.

Chị Út – một nông dân gắn bó lâu năm chia sẻ: “Cây thanh trà nhà tôi đã hơn 40 năm tuổi, mỗi năm thu hoạch khoảng 500 – 600 kg. Nếu trúng mùa, chỉ cần một công đất trồng thanh trà cũng có thể mang lại thu nhập bằng 10 công ruộng.”

Với giá bán dao động từ 30.000 – 50.000 đồng/kg tùy loại, mang lại nguồn thu ổn định cho nông dân. Đặc biệt, do sản lượng tiêu thụ tại chỗ cao, người trồng ít gặp rủi ro về đầu ra.

Tiềm Năng Thị Trường Và Hướng Đi Mới

Trong những năm gần đây, giống thanh trà ngọt đột biến tại Bình Minh đã tạo ra một bước ngoặt lớn cho ngành nông nghiệp địa phương. Khác với vị chua truyền thống, loại mới này có trái to tròn, cơm dày, hạt nhỏ, vị ngọt thanh và thơm hơn.

Chú Năm Cập – người đã dày công nghiên cứu và phát triển giống thanh trà ngọt này chia sẻ: “Trước đây, thanh trà chủ yếu trồng từ hạt, nhưng tôi đã thử nghiệm nhân giống từ cây đột biến tự nhiên. Sau hơn 10 năm, cuối cùng cũng tìm ra được giống tốt, có năng suất cao, cơm dày tới 70%, ít hạt.”

Không chỉ được đánh giá cao về chất lượng, thanh trà ngọt Năm Cập hiện là giống duy nhất trên thị trường được kiểm định và đăng ký bảo hộ nhãn hiệu độc quyền. Giá trị của loại trái cây này đã giúp nhiều nông dân mạnh dạn đầu tư mở rộng diện tích trồng.

Hợp Tác Xã Và Tiêu Chuẩn VietGAP – Hướng Đi Bền Vững

Nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường, chính quyền địa phương đã hỗ trợ thành lập Hợp tác xã Thanh Trà Đông Thành, đồng thời khuyến khích bà con canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP. Mục tiêu là giúp thanh trà có chỗ đứng vững chắc trên thị trường nội địa và tiến xa hơn đến thị trường xuất khẩu.

Chính quyền cũng đã hỗ trợ 1.000 nhánh giống thanh trà ngọt cho nông dân, mở rộng diện tích trồng lên 50 công đất, tạo nền tảng xây dựng vùng nguyên liệu quy mô lớn.

“Nếu bà con áp dụng đúng kỹ thuật trồng VietGAP, vài năm tới thanh trà Bình Minh không chỉ có mặt trong siêu thị mà còn có cơ hội xuất khẩu ra nước ngoài.” – Ông Trần Văn Hải, đại diện Phòng Nông nghiệp thị xã Bình Minh nhận định.

Tăng Giá Trị Qua Chế Biến

Ngoài việc bán trái tươi, người dân địa phương còn tận dụng thanh trà để chế biến thành mứt, thanh trà ngào đường, nước giải khát, rượu… Những sản phẩm này không chỉ giúp gia tăng giá trị mà còn kéo dài thời gian bảo quản, tạo điều kiện cho thanh trà Bình Minh tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

Mới đây, sản phẩm thanh trà ngọt Năm Cập đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao của tỉnh Vĩnh Long, khẳng định chất lượng và tiềm năng phát triển của loại trái cây đặc sản này.

Từ một loại trái cây bản địa, thanh trà Bình Minh ngày nay đã trở thành một sản phẩm mang giá trị kinh tế cao, giúp nhiều nông dân có cuộc sống ổn định. Với hướng đi đúng đắn, áp dụng khoa học kỹ thuật và chú trọng chế biến, thanh trà Vĩnh Long không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn có cơ hội vươn xa trên thị trường trong nước và quốc tế.