Chinh phục thị trường Đông Nam Á: Từ “trend” đến “brand” và những chiến lược quan trọng

Trong làn sóng mở rộng ra quốc tế, nhiều người bán Việt Nam nhắm đến khu vực Đông Nam Á nhờ tiềm năng dân số và thị hiếu đa dạng. Bài viết sau tổng hợp những kinh nghiệm về sản phẩm, marketing, vận chuyển và cách duy trì xu hướng kinh doanh hiệu quả.

Trong vài năm trở lại đây, rất nhiều nhà bán lẻ tại Việt Nam xem Đông Nam Á như “miếng bánh” màu mỡ bởi lượng dân số trẻ, khả năng tiếp cận internet cao và hành vi mua sắm online tăng mạnh. Bên cạnh thị trường nội địa, việc “mang chuông đi đánh xứ người” không còn là điều quá xa vời với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ. Họ tận dụng lợi thế về kỹ thuật chạy quảng cáo, khả năng thích nghi nhanh và độ am hiểu văn hóa khu vực để tạo chỗ đứng vững chắc.

Dẫu vậy, việc gia nhập thị trường Đông Nam Á không đơn thuần là chuyện “cứ làm sẽ thành”. Từ lựa chọn sản phẩm phù hợp đến cách tổ chức khâu vận chuyển, người bán cần nắm rõ đặc thù của từng nước, đồng thời xây dựng một quy trình khép kín, đảm bảo tính ổn định trong dài hạn.

Sau đây là góc nhìn tổng hợp từ những người trong ngành: các nhà bán đã đạt doanh số lớn, nhà cung cấp dịch vụ logistics và fulfillment, cũng như những bài học đáng giá để khởi đầu hoặc mở rộng thị trường thành công.

Từ “Trend” Đến “Brand”: Lối Đi Khác Biệt, Hiệu Quả Khác Nhau

1. Hai Chiến Lược Phổ Biến

Trong cộng đồng bán hàng Đông Nam Á, có hai kiểu xu hướng kinh doanh nổi bật: bán hàng “trend” (theo trend) và xây dựng “brand” (phát triển thương hiệu).

• Hàng “trend”: Thường là những sản phẩm độc đáo, mới lạ, hoặc đang “hot” trên mạng xã hội. Lợi thế của nhóm này là dễ tiếp cận, nhanh có đơn hàng. Tuy nhiên, vòng đời thường ngắn vì thị trường sớm bão hòa và cạnh tranh gay gắt.
• Xây dựng thương hiệu (brand): Tập trung phát triển sản phẩm mang tính cốt lõi, có chỗ đứng lâu dài trên thị trường. Điển hình là các mặt hàng chăm sóc sức khỏe, mỹ phẩm, thời trang. Hướng đi này yêu cầu vốn lớn, sự đầu tư bài bản về pháp lý, chăm sóc khách hàng… bù lại, doanh số duy trì ổn định, giảm rủi ro chạy theo mốt nhất thời.

2. Chọn Sản Phẩm Theo Thế Mạnh

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam tiến sang Đông Nam Á bằng chính dòng sản phẩm sẵn có, vốn đã thành công trong nước. Ví dụ, một số công ty may mặc chuyển hàng tồn từ Việt Nam sang Thái Lan hoặc Philippines để “biến cũ thành mới” ở thị trường khác. Số khác lại tìm hướng liên kết với nhà máy tại Trung Quốc, đặt hàng OEM/ODM để giảm giá thành và nâng cao tính cạnh tranh.

Đối với hàng hóa như mỹ phẩm, dược phẩm hay thực phẩm chức năng, người bán cần đặc biệt lưu ý quy định pháp lý của mỗi quốc gia (như các chất bị cấm, giấy phép lưu hành…). Ngược lại, các ngành như thời trang, gia dụng, phụ kiện có thể dễ xoay hơn, mức độ kiểm soát thường ít gắt gao.

Nghiên Cứu Thị Trường & Áp Dụng AI Trong Marketing

1. Sử Dụng Công Cụ Thống Kê Xu Hướng

Muốn giành thị phần, cần hiểu kỹ nhu cầu địa phương. Nhiều nhà bán “lão luyện” chia sẻ việc dùng Google Trends, SEMrush hoặc STL (trang thống kê xu hướng quốc tế) để tìm kiếm cơ hội:

• Từ khóa nào đang “hot”?
• Thói quen mua sắm có theo mùa hay quanh năm?
• Ngành hàng nào đang nở rộ nhờ tác động của xu thế thời trang, sức khỏe, hoặc công nghệ?

Những dữ liệu này giúp bạn tránh tối đa rủi ro “chọn đại” sản phẩm không phù hợp, đồng thời gợi ý các ý tưởng mới mẻ trong cách triển khai tiếp thị.

2. Ứng Dụng AI, Tối Ưu Quy Trình Sáng Tạo Nội Dung

Một người bán thông minh không thể quên sức mạnh của AI trong bối cảnh “thời gian là tiền bạc”. Việc tạo landing page, viết content, dựng kịch bản video giờ đây trở nên nhanh gọn:

• Viết nội dung: Công cụ ChatGPT, Google Vertex AI, hoặc các nền tảng tương tự cho phép bạn gõ câu lệnh và nhận về bản thảo quảng cáo, bài viết sản phẩm một cách nhanh chóng.
• Tạo kịch bản video: Nếu muốn quảng cáo trên TikTok hay Facebook, AI có thể gợi ý từng phân cảnh, lời thoại. Bạn chỉ việc quay và chỉnh sửa theo hướng dẫn.

Nhiều nhà bán chia sẻ rằng họ tiết kiệm 70-80% thời gian và công sức khi sử dụng AI. Việc còn lại là tối ưu các chỉ số quảng cáo (CPC, CTR, CPM), điều chỉnh nội dung và hình ảnh phù hợp văn hóa từng nước.

Tối Ưu Chi Phí & Chiến Lược Vận Chuyển

1. Những Lựa Chọn Vận Tải Cơ Bản

Ba con đường chủ yếu để đưa hàng ra thị trường quốc tế gồm đường bộ, đường biển và đường hàng không. Trong đó, chi phí đường biển thường rẻ nhất nhưng thời gian lâu; đường hàng không nhanh nhất nhưng chi phí cao. Về đường bộ, chi phí trung bình, thời gian trung bình, tùy vào khoảng cách vận chuyển liên quốc gia.

Với khu vực Đông Nam Á, người bán thường kết hợp linh hoạt:

• Hàng gấp, giá trị cao: Dùng đường bay.
• Hàng cồng kềnh, cần số lượng lớn: Chọn đường biển.
• Hàng khoảng cách gần (như vận chuyển qua đường bộ từ Việt Nam sang Lào, Campuchia, Thái Lan): Ưu tiên đường bộ, thủ tục hải quan cần được làm chặt chẽ.

2. Nguồn Hàng Từ Nhà Máy Bản Địa & Trung Quốc

Nhiều người lo ngại chi phí vận chuyển sản phẩm từ Việt Nam đi, nhưng thực tế, có giải pháp khác: nhập trực tiếp từ nhà máy tại Trung Quốc đến quốc gia đích (Thái Lan, Philippines…). Lợi ích:

• Giá gốc cạnh tranh nhờ quy mô sản xuất lớn.
• Tiết kiệm chi phí vận chuyển nội địa tại Việt Nam.
• Hạn chế rủi ro về thủ tục hải quan tại hai đầu.

Song, nếu đã có xưởng hoặc nhà cung cấp mạnh ở Việt Nam, hãy cân nhắc so sánh kỹ. Quan trọng nhất là tỉ lệ lợi nhuận ròng sau khi trừ toàn bộ phí, thời gian chờ, thủ tục hải quan.

3. Đóng Gói & Tối Ưu Thể Tích

Phí vận chuyển thường tính theo cân nặng hoặc thể tích, tùy loại hàng. Giải pháp tiết kiệm nằm ở cách đóng gói khéo léo:

• Tháo rời hộp ngoài, gói riêng.
• Tìm cách xếp chồng, chèn xốp, tránh lãng phí không gian trống.
• Gia cố hàng dễ vỡ bằng bọt khí, thùng cứng, tránh tình trạng vỡ, móp méo gây thiệt hại.

Một lưu ý nữa là thời gian: “càng chậm càng rẻ”. Nếu doanh nghiệp không gấp, có thể chọn gói logistics tiết kiệm để tối ưu lợi nhuận.

Mối Quan Hệ & Tiêu Chí Chọn Đối Tác Dịch Vụ

1. Tầm Quan Trọng Của Kết Nối Cá Nhân

Dịch vụ vận chuyển hay fulfillment tốt thường đến từ “mối quan hệ” trong ngành. Thực tế, nhiều người bán cho biết họ bắt đầu bằng cách hỏi ý kiến mentor, hoặc những người đi trước. Sau đó, họ test thử gói dịch vụ, so sánh giá cả, tốc độ giao, khả năng can thiệp hải quan, chất lượng chăm sóc khách hàng.

“Để tìm được một bên vận chuyển uy tín, tôi luôn xin feedback từ các anh em đã hợp tác, rồi tự kiểm chứng bằng đơn thử nghiệm, xem họ xử lý tốt không. Việc này giúp tôi chọn được đối tác ưng ý, ít biến động giá.”

2. Tiêu Chí Đánh Giá

• Giá ổn định: Dịch vụ ít biến động về bảng cước, hoặc nếu có thay đổi, cần báo trước và minh bạch lý do.
• Khả năng tracking: Có website, phần mềm theo dõi lộ trình đơn hàng.
• Hỗ trợ pháp lý & hải quan: Đội ngũ hiểu quy định từng nước, sẵn sàng xử lý sự cố.
• Kho bãi: Nếu công ty có kho riêng tại địa phương, cho phép kiểm hàng, lưu trữ lâu dài, chi phí thường tối ưu hơn.

Ở mặt khác, việc đàm phán giá có thể đi kèm cam kết về sản lượng. Các seller quy mô lớn (số đơn hàng lớn, tần suất đều) dễ có giá ưu đãi hơn so với người mới khởi đầu.

Kinh Nghiệm Thực Chiến Từ Người Bán

Một người bán (CEO của một đơn vị tại Lào) từng chia sẻ kinh nghiệm bán hàng Đông Nam Á với doanh số ấn tượng: 10 tỷ đồng mỗi tháng. Họ khởi đầu từ thị trường nội địa, sau đó mở rộng dần sang các nước lân cận. Điểm mấu chốt để thành công:

1. Tìm đúng xu hướng: Khởi đầu bằng những sản phẩm “viên uống tiểu đường” đang bán mạnh ở Việt Nam, sau đó biến tấu thành dạng sủi, hoặc gom thêm công dụng liên quan. Khi sang thị trường khác, họ thay đổi mẫu mã, câu chuyện marketing để trở nên mới mẻ.
2. Triển khai marketing đa kênh: Dựa vào Facebook Ads, Google Ads, TikTok… Kết hợp AI để rút ngắn thời gian lên nội dung, nhưng vẫn kiểm soát chặt các chỉ số CTR, CPC, CPI để tối ưu ngân sách.
3. Giải quyết vấn đề logistics nhanh:
   • Kết nối nhiều bên vận chuyển khác nhau, linh hoạt đường bay hoặc đường bộ.
   • Liên tục kiểm tra tình trạng kho bãi, vì mỗi quốc gia có khung pháp lý và thủ tục riêng, đặc biệt với sản phẩm đặc thù như thực phẩm chức năng.
4. Duy trì mối quan hệ ngành:
   • Học hỏi, chia sẻ với đội nhóm bán hàng khác;
   • Hợp tác với chuyên gia để soi rọi những rủi ro tiềm ẩn, từ đó sớm điều chỉnh chiến lược kinh doanh.

“Tôi luôn tin tưởng rằng những mối quan hệ chất lượng trong ngành chính là tài sản quý giá nhất. Qua đó, chúng tôi biết nên bán sản phẩm gì, hợp tác với ai để được pháp lý hỗ trợ, kho bãi ra sao…”

Bước chân ra sân chơi Đông Nam Á đòi hỏi sự chủ động và bản lĩnh từ khâu chọn sản phẩm, phân tích xu hướng, đến xây dựng kênh phân phối, tối ưu vận chuyển. Nếu am hiểu thị trường, áp dụng công nghệ (AI, digital marketing), hợp tác cùng đối tác logistics phù hợp, bạn hoàn toàn có thể ghi dấu ấn ở khu vực năng động này.

Điều quan trọng là kiên trì và liên tục học hỏi. Thị trường có thể thay đổi từng tháng, hành vi khách hàng biến động theo trào lưu mới. Bằng cách kết hợp linh hoạt giữa “trend” và “brand”, đồng thời phát huy sở trường của doanh nghiệp mình, bạn sẽ tăng cơ hội bứt phá doanh số, dù xuất phát ở quy mô nào.

Từ góc độ những người đi trước, điều cốt yếu không chỉ là lợi nhuận ngắn hạn, mà còn là khả năng bền bỉ duy trì cuộc chơi. Kinh doanh ra nước ngoài không chỉ thỏa khát khao “go global”, mà còn nâng tầm doanh nghiệp lên quy mô lớn hơn, tiếp cận hàng triệu khách hàng tiềm năng ngoài biên giới.