Na hoàng hậu – Giống cây ngoại lai làm giàu cho nông dân Sơn La

Na hoàng hậu – giống cây có nguồn gốc từ Thái Lan, từng chỉ phổ biến ở miền Tây, nay đã bén rễ và phát triển mạnh mẽ tại Sơn La. Nhờ vào sự tiên phong của Bùi Văn Lộc, giống cây này không chỉ thích nghi với điều kiện khí hậu khắc nghiệt mà còn mang lại giá trị kinh tế vượt trội cho nông dân địa phương.

Hành Trình Mang Na Hoàng Hậu Đến Vùng Đất Dốc

Nói đến đặc sản Sơn La, người ta nghĩ ngay đến giống nhãn Miền Thiết hay mận Mộc Châu, nhưng ít ai ngờ rằng giống na hoàng hậu – vốn quen thuộc ở miền Tây – lại có thể phát triển mạnh trên vùng đất dốc khắc nghiệt của Mai Sơn.

Năm 2016, với số vốn 20 triệu đồng, Bùi Văn Lộc đã lặn lội từ Sơn La vào Đồng Nai để mua giống na hoàng hậu về trồng thử nghiệm. Kết quả ban đầu không mấy khả quan khi chỉ có 15/20 cây sinh trưởng tốt, nhưng tỷ lệ đậu trái cực thấp – chỉ thu được 2 quả trong vụ đầu tiên. Tuy nhiên, thay vì nản lòng, anh Lộc lại xem đó là dấu hiệu tích cực: “Điều này chứng minh rằng na hoàng hậu có thể sinh trưởng ở Sơn La, vấn đề còn lại là làm sao để giúp nó đậu trái nhiều hơn.”

Bước Đột Phá: Ghép Na Hoàng Hậu Trên Cây Na Dai

Không dừng lại ở việc trồng thuần giống, anh Lộc đã thử nghiệm một phương pháp đột phá: ghép na hoàng hậu trên cây na dai bản địa.

Cây na dai vốn đã thích nghi tốt với thổ nhưỡng Sơn La, nhưng lại cho quả nhỏ và khả năng kháng sâu bệnh kém. Trong khi đó, na hoàng hậu có trái to, vị ngọt thanh, kháng bệnh tốt nhưng khó thích nghi với điều kiện khí hậu lạnh. Việc ghép hai giống cây này tạo nên một giống lai hoàn hảo: vừa phát triển tốt, vừa cho sản lượng cao.

Kết quả vượt mong đợi! 90% cành ghép sống khỏe mạnh, giúp nâng cao đáng kể tỷ lệ đậu trái. Chỉ sau một năm thử nghiệm, anh quyết định mở rộng quy mô lên 1 ha, và ngay vụ thu hoạch đầu tiên, sản lượng đã tăng vượt bậc.

Thành Lập Hợp Tác Xã – Mở Rộng Quy Mô Trồng Na Hoàng Hậu

Nhận thấy tiềm năng kinh tế của na hoàng hậu, năm 2017, Bùi Văn Lộc đã thành lập HTX Xây dựng và Nông nghiệp Bảo Khánh, kêu gọi bà con tham gia mở rộng diện tích trồng na hoàng hậu.

Ban đầu, HTX chỉ có 22 thành viên với diện tích khoảng 20 ha. Nhưng nhờ vào sự hỗ trợ kỹ thuật, ứng dụng khoa học vào canh tác, diện tích đã nhanh chóng tăng lên 60 ha chỉ sau 5 năm, sản lượng hàng chục tấn mỗi năm.

Giải Bài Toán Mùa Vụ – Giúp Na Hoàng Hậu Đạt Giá Trị Kinh Tế Cao Nhất

Na hoàng hậu có giá trị kinh tế cao, mỗi kg có thể bán với giá 100.000 đồng/kg, cao gấp 3 lần na dai truyền thống. Tuy nhiên, giống na này có mùa thu hoạch ngắn, gây áp lực lớn về tiêu thụ. Nếu không điều chỉnh hợp lý, nông dân có thể gặp rủi ro “được mùa mất giá.”

Giải pháp của anh Lộc: Kéo dài mùa vụ bằng kỹ thuật cắt mầm luân phiên.

• Mỗi cây na được đánh số thứ tự để theo dõi thời gian cắt mầm và ra hoa.
• Nhờ cách này, vườn na cho quả quanh năm, không còn phụ thuộc vào một vụ thu hoạch duy nhất.
• Điều này giúp giá thành ổn định, tránh tình trạng rớt giá do nguồn cung dư thừa trong mùa cao điểm.

“Chúng tôi áp dụng kỹ thuật ghép, kết hợp cắt mầm luân phiên, giúp na hoàng hậu ra quả quanh năm. Điều này không chỉ giúp bà con tránh áp lực mùa vụ mà còn đảm bảo giá trị kinh tế cao nhất.” – Anh Lộc chia sẻ.

Chinh Phục Thị Trường Và Hướng Tới Xuất Khẩu

Năm 2018, Sơn La công nhận nhãn hiệu “Na Thái Mai Sơn”, biến giống na hoàng hậu thành một đặc sản mũi nhọn của vùng.

Không chỉ phục vụ thị trường trong nước, Bùi Văn Lộc còn có tham vọng đưa na hoàng hậu Mai Sơn ra quốc tế. Hiện nay, sản phẩm đã đạt chuẩn VietGAP, nhưng mục tiêu xa hơn là GlobalGAP, mở ra cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU và Trung Quốc.

“Chúng tôi không chỉ muốn sản xuất na hoàng hậu theo chuẩn VietGAP, mà còn hướng tới GlobalGAP để có thể xuất khẩu, mở rộng thị trường.” – Anh Lộc khẳng định.

Hành trình của Bùi Văn Lộc không chỉ giúp một giống cây ngoại lai bén rễ trên vùng đất dốc Sơn La, mà còn tạo ra một cuộc chuyển mình mạnh mẽ cho nền nông nghiệp địa phương.

Từ vài chục cây giống ban đầu, na hoàng hậu đã trở thành một cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập 600 triệu đồng/năm cho nhiều hộ dân trong HTX. Với định hướng phát triển bền vững và mục tiêu xuất khẩu, na hoàng hậu Sơn La hứa hẹn sẽ tiếp tục vươn xa trên bản đồ nông sản Việt Nam.