Vĩnh Long: Hướng đến bước tiến mới cho sản phẩm OCOP

Với 231 sản phẩm đạt sao OCOP (151 đạt 3 sao, 80 đạt 4 sao, 4 chờ xét 5 sao), Vĩnh Long thể hiện tiềm năng nông nghiệp, nâng tầm nông sản, hướng ra thị trường xuất khẩu, mở bước ngoặt kinh tế.

Tầm Quan Trọng Của Chương Trình

Chương trình OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) đã và đang mở ra cơ hội lớn cho nông nghiệp ở Vĩnh Long. Thông qua việc đánh giá, xếp hạng sản phẩm từ 3 sao đến 5 sao, chương trình tạo cú hích giúp nông dân và doanh nghiệp nâng cao năng lực sản xuất. Tỉnh hiện có 231 sản phẩm được xếp hạng, trong đó 151 sản phẩm đạt 3 sao, 80 sản phẩm đạt 4 sao và 4 sản phẩm đủ điều kiện xét 5 sao. Đây là kết quả vượt kế hoạch giai đoạn 2022-2025, cho thấy nỗ lực không ngừng của địa phương trong việc đưa nông sản lên tầm cao mới.

Không chỉ dừng lại ở việc “đánh sao”, chương trình còn định hướng nâng cao giá trị, thúc đẩy phát triển bền vững và hướng tới chất lượng toàn diện. Để đạt chuẩn 4 sao hoặc 5 sao, các chủ thể phải đáp ứng hàng loạt tiêu chí khắt khe về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, chứng nhận VietGAP hoặc hữu cơ đối với nông sản, HACCP hoặc ISO đối với mặt hàng chế biến. Việc cải tiến này khẳng định quyết tâm chuyên nghiệp hóa sản xuất, từng bước đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Câu Chuyện Mận An Phước

Mận An Phước là minh chứng rõ nét cho sự chuyển dịch từ nông nghiệp truyền thống sang kinh tế nông nghiệp. Hợp tác xã trồng mận tại Vĩnh Long đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mở rộng diện tích lên hơn 20ha. Năm 2023, mận của hợp tác xã được xếp hạng 3 sao, tạo đà phấn đấu nâng lên 4 sao trong tương lai gần.

Bà con ứng dụng kỹ thuật phủ lưới, bao trái để hạn chế sâu bệnh, giảm sử dụng thuốc hóa học, bảo đảm chất lượng đồng đều. Năng suất trung bình 25 tấn/ha mỗi năm, lại có thể xử lý cho cây ra hoa nghịch vụ, thu hoạch 3–4 vụ/năm. Đặc biệt, mận An Phước được đánh giá cao về hương vị và khả năng kháng phèn. Hợp tác xã cũng chú trọng đăng ký sở hữu trí tuệ, in mã QR truy xuất nguồn gốc trên bao bì, hướng đến chuẩn VietGAP để nâng cấp từ 3 sao lên 4 sao.

Một thành viên hợp tác xã, chia sẻ: “Bà con nông dân đã nhìn thấy lợi ích khi giảm bớt hóa chất, chuyển sang nông nghiệp hữu cơ. Địa phương thì hỗ trợ sử dụng phân bón hữu cơ, kết hợp thuốc trừ sâu sinh học để mận An Phước ngày càng an toàn, chất lượng hơn.”

Nỗ Lực Canh Tác Bền Vững

Bên cạnh Mận An Phước, nhiều hợp tác xã trồng trọt khác cũng dần chuyển hướng sang mô hình kinh tế nông nghiệp. Những người làm vườn xem trọng yếu tố nâng cấp quy mô, áp dụng công nghệ chế biến sâu và duy trì vùng nguyên liệu bền vững.

Câu chuyện về Thanh Trà Ngọt là ví dụ rõ rệt. Một hộ gia đình tại Vĩnh Long đã phát hiện giống thanh trà ngọt đặc biệt, cho năng suất cao, trái to và cơm dày. Qua nhiều năm đúc kết kinh nghiệm xử lý ra hoa nghịch mùa, người trồng kiểm soát được thời điểm cho trái, giúp sản phẩm ít đụng hàng, hạn chế “được mùa mất giá”.

Người tiên phong trồng thanh trà ngọt, chia sẻ: “Tôi mày mò để thanh trà ra hoa theo ý muốn. Sau quãng thời gian áp dụng khoa học kỹ thuật, giờ năng suất khá ổn định, vỏ trái dày, dễ vận chuyển đường xa. Giá trị trái thanh trà ngọt cao gấp nhiều lần thanh trà chua.”

Chính cách làm sáng tạo này không chỉ nâng cao thu nhập cho người trồng mà còn góp phần đưa sản phẩm trở thành đặc sản địa phương. Nếu tiếp tục cải tiến bao bì, xây dựng thương hiệu và đăng ký chứng nhận an toàn, Thanh Trà Ngọt hoàn toàn có thể tham gia phân hạng cao hơn trong chương trình OCOP.

Nâng Cấp Nhà Xưởng: Chìa Khóa Phát Triển

Với những sản phẩm đã đạt 3 sao hoặc 4 sao, nâng cấp dây chuyền sản xuất là bước tiếp theo để gia tăng giá trị và vươn tới 5 sao. Tỉnh Vĩnh Long hỗ trợ các cơ sở, doanh nghiệp cải tạo nhà xưởng, đầu tư máy móc, nâng cao năng lực chế biến.

Tại một cơ sở sản xuất chao ở Tâm Bình, việc áp dụng tiêu chuẩn HACCP không chỉ bảo đảm an toàn thực phẩm mà còn giúp sản phẩm tiến gần hơn đến thị trường xuất khẩu. Chao Tâm Bình giữ được hương vị lên men truyền thống, đồng thời đảm bảo quy trình vệ sinh nghiêm ngặt.

Đại diện doanh nghiệp, cho biết: “Lúc đầu chúng tôi gặp không ít khó khăn khi chuyển từ quy trình thủ công sang HACCP. Tuy nhiên, nhờ chính quyền địa phương tư vấn, hướng dẫn, xưởng đã sắp xếp lại mặt bằng, đầu tư thêm máy móc và huấn luyện nhân viên ghi chép nhật ký sản xuất. Mọi công đoạn đều được kiểm soát chặt chẽ, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm.”

Không chỉ riêng chao Tâm Bình, nhiều cơ sở khác cũng đã xây dựng mô hình quản lý chất lượng ISO 22000 hoặc HACCP, đồng thời quan tâm đến yếu tố môi trường. Một số doanh nghiệp tận dụng năng lượng mặt trời, sử dụng hiệu ứng nhà kính để sấy sản phẩm, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Khoai Lang Bình Tân: Từ Vùng Nguyên Liệu Đến Thị Trường Quốc Tế

Huyện Bình Tân – “thủ phủ khoai lang” – là điểm sáng về chuỗi liên kết sản xuất và chế biến. Doanh nghiệp chế biến khoai lang tại đây đã đầu tư quy trình khép kín, đáp ứng tiêu chuẩn HACCP, ISO 22000. Chính việc quản lý nghiêm ngặt từ khâu vùng trồng đến thành phẩm đã mở cánh cửa xuất khẩu sang Trung Quốc, Đài Loan, Brazil và Trung Đông.

Khoai lang tím sấy và khoai lang vàng sấy là hai sản phẩm đã đạt 4 sao, đủ điều kiện để xét hạng 5 sao trong tương lai. Đặc biệt, các hợp tác xã và doanh nghiệp chủ động tìm kiếm giống khoai chất lượng, giảm chi phí nhờ sử dụng nguyên liệu ngay tại địa phương. Họ cũng ký kết với nông dân canh tác theo VietGAP để đảm bảo ổn định nguồn cung.

Đại diện công ty chế biến khoai lang sấy: “Từ lúc đạt chứng nhận 4 sao, chúng tôi mạnh dạn đầu tư hơn 30 tỷ đồng mở rộng nhà xưởng 1.500 m², lắp thêm 6 máy chế biến lớn để gia tăng sản lượng. Hiện 80% sản phẩm xuất khẩu, còn lại tiêu thụ trong nước. Nhờ tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế mà tốc độ tăng trưởng của công ty năm sau cao hơn năm trước.”

Hướng Đi Mới Cho Các Sản Phẩm Tiềm Năng

Nhiều cơ sở khác trong tỉnh cũng nỗ lực nâng tầm sản phẩm, đặc biệt là trà gừng mật ong. Tận dụng nguồn gừng và mật ong địa phương, doanh nghiệp đã tạo ra sản phẩm 3 sao, nay đầu tư nhà xưởng để đạt chuẩn HACCP, hướng tới mục tiêu tăng cường chất lượng và mở rộng thị trường. Trong quá trình sản xuất, đơn vị còn ứng dụng năng lượng mặt trời và sấy dược liệu bằng hiệu ứng nhà kính để tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải.

Ông Nguyễn Văn E, đại diện cơ sở trà gừng mật ong, chia sẻ: “Để đạt tiêu chí 4 sao, đầu tiên phải kiểm soát rủi ro trong quá trình chế biến, tiếp đến là đầu tư thiết bị mới, và cuối cùng là áp dụng đúng quy định HACCP. Song song đó, chúng tôi cũng hướng tới phát triển xanh, bền vững, tạo lợi ích cho cộng đồng.”

Việc nâng cấp nhà xưởng, đạt chứng nhận an toàn sẽ không chỉ giúp sản phẩm thâm nhập các hệ thống bán lẻ hiện đại, mà còn góp phần tăng sức cạnh tranh nếu tiến ra thị trường xuất khẩu.

Thành Tựu Năm 2024 Và Cơ Hội Phát Triển Bền Vững

Bước sang năm 2024, Vĩnh Long đánh giá lại toàn diện những sản phẩm đã đạt chuẩn, đồng thời xem xét cấp mới. Qua hội nghị đánh giá phân hạng, 35 sản phẩm được đề xuất chứng nhận; trong đó, 6 sản phẩm tái công nhận, 5 sản phẩm nâng hạng từ 3 sao lên 4 sao, còn lại là sản phẩm mới.

Chính quyền địa phương liên tục hỗ trợ máy móc, thiết bị, tư vấn áp dụng tiêu chuẩn HACCP, VietGAP, ISO cho các chủ thể. Đây là hướng đi phù hợp, giúp kinh tế nông nghiệp Vĩnh Long vừa nâng cao chất lượng, vừa thúc đẩy lao động nông thôn. Bên cạnh đó, các hợp tác xã cũng có thêm động lực để hình thành vùng nguyên liệu tập trung, phát triển thương hiệu, tận dụng thế mạnh bản địa.

Đại diện ngành nông nghiệp tỉnh, khẳng định: “Chương trình OCOP tận dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu sẵn có, giúp sản phẩm địa phương dễ tiếp cận các kênh tiêu thụ lớn. Khi sản phẩm đạt 4 sao hoặc 5 sao, đó là cơ hội mở rộng quy mô sản xuất, tạo thêm công ăn việc làm, đồng thời đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.”

Với việc liên tục nâng cấp từ 3 sao lên 4 sao, hướng tới 5 sao, Vĩnh Long ngày càng khẳng định vị thế “điểm sáng” trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao, vừa tôn vinh giá trị truyền thống, vừa bắt kịp xu thế hiện đại.

Kỳ Vọng Vươn Xa

Hoàn thiện hạ tầng sản xuất, nâng cấp tiêu chuẩn, gia tăng mức độ nhận diện thương hiệu… tất cả đều hướng đến mục tiêu chung: xây dựng ngành nông nghiệp xanh, bền vững, mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho địa phương. Nhờ chương trình OCOP, nhiều sản phẩm nông nghiệp ở Vĩnh Long như mận An Phước, thanh trà ngọt, chao Tâm Bình, khoai lang sấy, trà gừng mật ong… đã tìm thấy hướng phát triển ổn định và đầy triển vọng.

Sự đầu tư đúng đắn, chính sách hỗ trợ linh hoạt của tỉnh, kết hợp tinh thần đổi mới sáng tạo của nông dân và doanh nghiệp, hứa hẹn một giai đoạn bứt phá. Không chỉ dừng ở việc nâng sao, đó còn là bước đệm mạnh mẽ để Vĩnh Long khẳng định tên tuổi, sẵn sàng cạnh tranh sòng phẳng trên sân chơi quốc tế.

Nhìn chung, Vĩnh Long đang nắm bắt thời cơ để biến lợi thế về nguồn nguyên liệu thành các mặt hàng có giá trị cao, từ đó tiến sâu hơn vào thị trường xuất khẩu. Sự kết nối giữa nông nghiệp, công nghệ và tiêu chuẩn chất lượng sẽ tiếp tục là chìa khóa, vừa đảm bảo thu nhập ổn định cho nông dân, vừa đóng góp vào tăng trưởng kinh tế toàn diện của địa phương.