Sâm Việt Nam: “Nàng công chúa” ngủ quên chờ ngày tỏa sáng

Việt Nam sở hữu nhiều loại sâm quý hiếm, trong đó nổi bật là sâm Ngọc Linh, với hàm lượng saponin vượt trội. Tuy nhiên, bài toán thương hiệu và quy mô sản xuất đang là thách thức lớn. Vậy chiến lược nào để Việt Nam khai thác triệt để “vàng xanh” này?

Tiềm Năng Đặc Biệt Của Sâm Việt Nam

Sâm Ngọc Linh được coi là “quốc bảo” với thành phần saponin cao gấp nhiều lần so với các loại sâm Hàn Quốc, Triều Tiên hay Bắc Mỹ. Theo các nghiên cứu, sâm Ngọc Linh chứa tới 103 hoạt chất saponin, cao hơn rất nhiều so với 52 loại đã biết trước đó. Đây là loại dược liệu quý hiếm, có tác dụng bổ khí, nâng cao thể lực và phòng ngừa bệnh tật.

Không chỉ sâm Ngọc Linh, Việt Nam còn có nhiều loại sâm quý khác như sâm Lai Châu, sâm Lang Biang… hứa hẹn mang lại giá trị kinh tế lớn nếu được khai thác bài bản. Theo tiến sĩ Phạm Quang Tuyến, Viện Nghiên cứu Nam Sinh, sâm Việt Nam là một “công chúa ngủ quên” trong rừng và cần đánh thức tiềm năng này.

Thách Thức: Vì Sao Sâm Việt Chưa Thể Vươn Xa?

Mặc dù sở hữu giá trị dược liệu vượt trội, sâm Việt Nam vẫn chưa có vị thế xứng đáng trên bản đồ quốc tế. Nguyên nhân chính là do:

• Thiếu thương hiệu mạnh: Người tiêu dùng thế giới thường chỉ biết đến sâm Hàn Quốc hoặc sâm Bắc Mỹ.
• Quy mô sản xuất nhỏ lẻ: Hiện nay, diện tích trồng sâm còn hạn chế, sản lượng chưa đáp ứng được nhu cầu xuất khẩu.
• Cạnh tranh khốc liệt: Trung Quốc, Hàn Quốc là những nước có kinh nghiệm và thị trường sâm mạnh mẽ.

Bài Học Từ Sâm Hàn Quốc Và Bắc Mỹ

Hàn Quốc đã xây dựng ngành công nghiệp sâm trị giá hàng tỷ USD, chiếm hơn 50% thị phần sâm toàn cầu. Nhờ việc đầu tư vào nghiên cứu khoa học, phát triển đa dạng sản phẩm (hồng sâm, bạch sâm, nước sâm, kẹo sâm), kết hợp với các lễ hội và du lịch trải nghiệm, họ đã tạo nên văn hóa “nhân sâm” vững chắc.

Tương tự, Canada đã phát triển sâm Bắc Mỹ thông qua các mô hình liên kết sản xuất quy mô lớn và xuất khẩu hàng nghìn tấn mỗi năm. Họ đảm bảo chất lượng từ sản xuất đến cung ứng, tập trung vào các thị trường tiềm năng như Trung Quốc và Hồng Kông.

Việt Nam Cần Làm Gì Để Khẳng Định Thương Hiệu?

Việt Nam đang có những bước đi quan trọng để phát triển ngành sâm, bao gồm:

1. Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học: Chính phủ đã giao Bộ Nông nghiệp triển khai chương trình phát triển sâm đến năm 2030, trong đó tập trung vào sâm Ngọc Linh và sâm Lai Châu.
2. Xây dựng chuỗi liên kết sản xuất: Các hợp tác xã ở Lai Châu đã liên kết với nhà khoa học và doanh nghiệp, phát triển các vùng trồng sâm quy mô lớn, như 2 hecta sâm Lai Châu dưới tán rừng.
3. Đẩy mạnh quảng bá và truyền thông: Tại Quảng Nam, lễ hội sâm Ngọc Linh đã trở thành điểm nhấn, với những giao dịch lên đến 800 triệu đồng/cây sâm 20 năm tuổi.
4. Kết hợp du lịch và văn hóa: Mô hình du lịch sinh thái kết hợp tham quan vườn sâm tại Lai Châu đang thu hút du khách, tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Sâm Lai Châu: Điểm Sáng Mới Trong Chiến Lược Phát Triển

Sâm Lai Châu là loại sâm mới được phát hiện, có hàm lượng saponin tương tự sâm Ngọc Linh. Với mức giá 20-70 triệu đồng/kg sâm tươi, đây là loại cây dược liệu hứa hẹn giúp đồng bào vùng cao thoát nghèo và làm giàu.

Theo kế hoạch, đến năm 2030, Lai Châu sẽ phát triển 3.000 ha sâm, cung cấp 300 tấn mỗi năm. Hơn 30 doanh nghiệp trong và ngoài nước đã đầu tư vào vùng này.

“Cây sâm Lai Châu đang đạt được cả thiên thời, địa lợi và nhân hòa. Đây là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế,” tiến sĩ Phạm Quang Tuyến chia sẻ.

Kỳ Vọng Biến Việt Nam Thành “Cường Quốc Sâm”

Nếu thực hiện tốt các chiến lược đề ra, Việt Nam hoàn toàn có khả năng trở thành một trung tâm sản xuất sâm lớn của thế giới. Theo tiến sĩ Tuyến, “Sâm Việt Nam không chỉ có chất lượng vượt trội mà còn mang tiềm năng kinh tế lớn, cần sự đầu tư và phát triển bài bản để khẳng định vị thế toàn cầu.”

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển ngành công nghiệp sâm, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn giúp nâng cao vị thế quốc gia. Với chiến lược đúng đắn và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ, giấc mơ đưa sâm Việt Nam ra thế giới sẽ không còn xa.