Nutifood và cuộc chiến thương hiệu kem nghìn tỷ: Khi “linh hồn” doanh nghiệp nằm ở quyền sở hữu nhãn hiệu

Tháng 10/2025, Tập đoàn KIDO (KDC) chính thức công bố kế hoạch bán toàn bộ 49% cổ phần còn lại tại KIDO Foods (KDF) – doanh nghiệp đang sở hữu các thương hiệu kem Celano và Merino với giá trị kỳ vọng khoảng 2.500 tỷ đồng.

Động thái này được giới đầu tư coi là dấu mốc khép lại một “cuộc hôn nhân cổ phần” nhiều sóng gió giữa hai ông lớn trong ngành thực phẩm Việt: KIDO Group và Nutifood.

Theo công bố từ phía KIDO, định giá toàn bộ KIDO Foods hiện vào khoảng 5.100 tỷ đồng, tương đương hơn 210 triệu USD. Nếu thương vụ thoái vốn này hoàn tất, KIDO sẽ rút hoàn toàn khỏi lĩnh vực kem và thực phẩm đông lạnh – một mảng từng được xem là “biểu tượng tái sinh” sau khi tập đoàn bán mảng dầu ăn cho Wilmar (Singapore) năm 2017.

Nutifood nắm quyền, KIDO giữ thương hiệu: khúc quanh pháp lý của M&A Việt Nam

Nguồn gốc tranh chấp bắt đầu từ giữa năm 2024, khi Nutifood mua thêm cổ phần và chính thức nắm 51% vốn điều lệ của KIDO Foods, trở thành cổ đông chi phối. Tuy nhiên, trước thời điểm đó, KIDO Group đã hoàn tất thủ tục chuyển quyền sở hữu nhãn hiệu “Celano” và “Merino” từ KIDO Foods về công ty mẹ KIDO Group (năm 2022).

Điều này khiến Nutifood, dù kiểm soát pháp nhân sản xuất, lại không nắm được thương hiệu cốt lõi – một tình huống điển hình cho rủi ro M&A khi tài sản vô hình không được định giá và xử lý rõ ràng.

Đến tháng 1/2025, TAND TP.HCM ra lệnh áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, cấm KIDO Foods sử dụng và quảng bá nhãn hiệu “Celano”. Đồng thời, công ty truyền thông Dat Viet Media, đối tác quảng cáo của KIDO Foods cũng bị yêu cầu dừng phát sóng các nội dung quảng bá sản phẩm Celano trong các chương trình truyền hình nổi tiếng như 2 Ngày 1 Đêm và Anh Trai Say Hi.

Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau, KIDO Foods đã nộp 50 tỷ đồng bảo đảm thiệt hại, và tòa án đã gỡ lệnh cấm tạm thời. Dù vậy, vụ kiện vẫn đang trong quá trình pháp lý, và câu hỏi “ai thực sự sở hữu Celano” vẫn chưa có lời kết chính thức.

Khi thương hiệu trở thành linh hồn của doanh nghiệp

Theo giới phân tích, tranh chấp giữa KIDO và Nutifood phản ánh vấn đề sâu xa về nhận thức giá trị tài sản vô hình trong các thương vụ M&A tại Việt Nam.

“Trong một thương vụ hợp nhất, cổ phần thể hiện quyền sở hữu pháp nhân, nhưng thương hiệu mới là linh hồn. Nếu không đồng nhất hai yếu tố này, mâu thuẫn là điều tất yếu,” một chuyên gia pháp lý về sở hữu trí tuệ nhận định trên VietnamLawFirm.

Trên thực tế, KIDO không sai khi chuyển nhãn hiệu Celano và Merino về công ty mẹ – hành động hợp pháp nếu được đăng ký và công bố trước khi đối tác mới trở thành cổ đông chi phối. Vấn đề nằm ở việc Nutifood có thể đã mua “vỏ pháp nhân rỗng”, một công ty sản xuất không còn sở hữu thương hiệu chủ lực.

Điều này khiến giới đầu tư đặt câu hỏi: liệu Nutifood thực sự nắm được giá trị thương hiệu, hay chỉ nắm dây chuyền và kênh phân phối?

Thị phần, sức mạnh thương hiệu và rủi ro “mất linh hồn”

Theo Euromonitor 2023, KIDO Foods chiếm 46,7% thị phần ngành kem Việt Nam, với hai thương hiệu Merino (25,9%) và Celano (19,6%) – bỏ xa đối thủ Vinamilk (17,8%). Celano đặc biệt nổi tiếng ở phân khúc cao cấp và là “át chủ bài” trong định vị thương hiệu của KIDO.

Bởi vậy, việc mất quyền sử dụng nhãn hiệu không chỉ là vấn đề pháp lý, mà còn là rủi ro chiến lược. Nếu Nutifood không đạt thỏa thuận với KIDO để tiếp tục khai thác thương hiệu, họ buộc phải đầu tư xây dựng thương hiệu kem mới, một hành trình tốn kém hàng trăm tỷ đồng và nhiều năm tái định vị thị trường.

Ngược lại, nếu KIDO giữ được thương hiệu nhưng bán hết cổ phần, tập đoàn có thể tiếp tục khai thác Celano như một thương hiệu độc lập, cấp phép sản xuất cho đối tác hoặc tái cấu trúc sang hình thức nhượng quyền thương hiệu (licensing) – mô hình đang phổ biến trong ngành FMCG toàn cầu.

Bức tranh tài chính: tăng doanh thu, biến động lợi nhuận

Báo cáo tài chính bán niên 2025 cho thấy KIDO đạt doanh thu thuần hơn 4.160 tỷ đồng, tăng khoảng 18% so với cùng kỳ, nhưng lợi nhuận biến động mạnh giữa các quý:

• Quý I/2025: KIDO lỗ ròng khoảng 86 tỷ đồng, do chi phí nguyên vật liệu và tranh chấp thương hiệu.
• Quý II/2025: Lợi nhuận sau thuế đạt 142,8 tỷ đồng, gấp 14 lần cùng kỳ – chủ yếu nhờ thoái vốn khỏi Dabaco Food.
• 9 tháng đầu năm 2025: Lợi nhuận sau thuế đạt khoảng 261 tỷ đồng, tăng 56,6% so với cùng kỳ, và đã hoàn thành kế hoạch lợi nhuận cả năm mà KIDO đề ra.

Tập đoàn đặt mục tiêu doanh thu 13.000 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 800 tỷ đồng cho năm 2025 – cho thấy nỗ lực tái cấu trúc tập trung vào các mảng có biên lợi nhuận cao hơn như dầu ăn, thực phẩm tiện lợi và nước giải khát.

Thoái vốn để tái tạo năng lực tăng trưởng

Theo The Investor, động thái bán 49% vốn KIDO Foods không chỉ nhằm thu hồi vốn mà còn thể hiện chiến lược xoay trục đầu tư. KIDO hiện đang mở rộng sang các lĩnh vực như kem xuất khẩu, chuỗi F&B, dầu ăn thương hiệu Tường An, và đồ uống sữa hạt… những mảng có tiềm năng quốc tế và biên lợi nhuận cao hơn ngành kem trong nước.

Với Nutifood, việc nắm quyền kiểm soát KIDO Foods có thể giúp hãng mở rộng danh mục sản phẩm lạnh (Frozen Nutrition) và củng cố chuỗi giá trị dinh dưỡng, dù chưa rõ cách họ xử lý quyền thương hiệu Celano sau vụ kiện.

Bài học từ “cuộc chiến kem nghìn tỷ”

Vụ việc KIDO – Nutifood không chỉ là câu chuyện về quyền sở hữu một thương hiệu, mà còn là tấm gương phản chiếu về quản trị tài sản vô hình và chiến lược M&A tại Việt Nam.

Từ góc độ pháp lý, nó cho thấy các doanh nghiệp cần đánh giá và bảo vệ tài sản thương hiệu trước khi chuyển nhượng vốn vì một hợp đồng cổ phần không đồng nghĩa với việc mua được “linh hồn” doanh nghiệp.

Từ góc độ kinh doanh, nó là lời nhắc rằng giá trị thương hiệu có thể lớn hơn giá trị nhà máy, và đôi khi, chính “tên gọi” mới là thứ mang lại lợi nhuận lâu dài.