editor 4 tháng trước

Từ lean đến thuế đối ứng: Cửa sổ cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt trong thập niên 2025

Doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước hai luồng gió lớn: áp lực tinh gọn vận hành từ bên trong và cú hích thuế đối ứng 20/40% từ Hoa Kỳ. Trong bối cảnh ấy, câu hỏi không còn là “liệu chúng ta có thay đổi?” mà là “chúng ta có đủ nhanh, đủ minh bạch và đủ tinh gọn để nắm lấy cơ hội hay không?”.

Operational Excellence – “vắc-xin” chống lạm phát chi phí

TS. Ngô Công Trường, Chủ tịch J&P Global nằm trong Top 40 chuyên gia Operational Excellence của ASQ – nhấn mạnh: “Lean không phải là cắt giảm người, mà là cắt lãng phí”. Trong hơn 1.000 doanh nghiệp ông tư vấn, tỷ lệ tiết kiệm 5–20% chi phí ngay trong năm đầu là kết quả lặp lại.

Điều đó càng trở nên cấp thiết khi California áp lương tối thiểu 20 USD/h cho ngành fast‑food. Doanh nghiệp không còn lựa chọn: hoặc tăng năng suất, hoặc chịu mất biên lợi nhuận. Ở đây, Lean‑Six Sigma, tự động hóa và AI không chỉ là “trang sức quản trị” mà trở thành vắc-xin bắt buộc để doanh nghiệp duy trì sức khỏe tài chính.

Thuế 20/40% và cuộc thanh lọc chuỗi cung ứng

Ngày 2‑7‑2025, Hoa Kỳ công bố khung thuế “đối ứng” (reciprocal tariff):

20% áp dụng lên hầu hết hàng Việt Nam.
40% cho hàng “trá hình” từ Trung Quốc đội lốt Việt Nam.

Chi tiết mã HS còn chờ hướng dẫn từ USTR, nhưng khung phần trăm đã đủ làm thay đổi bản đồ chuỗi cung ứng. Đây không chỉ là rào cản, mà là một bộ lọc tự nhiên:

Doanh nghiệp gia công mỏng, thiếu minh bạch sẽ bị loại bỏ.
Công nghiệp phụ trợ trong nước (bao bì, carton, linh kiện, logistics) có cơ hội trỗi dậy.
Doanh nghiệp Việt lần đầu đứng trước lựa chọn chiến lược: đầu tư hub sản xuất tại Mỹ, lấy tem “Made in USA” và hưởng ưu đãi thuế.

Cùng thời điểm, Mỹ thành lập DOGE – Department of Government Efficiency với sứ mệnh tinh gọn bộ máy, cắt giảm thủ tục. Khi chính phủ “lean”, các chuỗi cung ứng cũng phải “lean” để theo kịp.

Cửa sổ cơ hội cho doanh nghiệp Việt

Cơ hội nằm trong tay những doanh nghiệp đủ nhanh để hành động:

Minh bạch & chuẩn hóa: hóa đơn điện tử, e-invoice, hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Đầu tư công nghiệp phụ trợ: từ bao nilon, dây buộc, carton cho đến phụ kiện kim khí.
Thiết lập hub tại Mỹ: để sản phẩm được “Made in USA”, tận dụng ưu đãi thuế, đất, vốn.
Quản trị nhân tài: áp dụng khung 3C (Competence – Commitment – Contribution) để Lean không biến thành “cắt người”.

Chiến lược hành động cụ thể

Động thái	Vì sao phải làm?	Gợi ý thực thi
Khám sức khỏe doanh nghiệp	Biết “bệnh” trước khi cải tổ	Lean audit, checklist OE, chuyên gia độc lập
Triển khai minh bạch	Quy định VN & thuế Mỹ yêu cầu xuất xứ rõ ràng	ERP + e‑invoice; quản lý mã HS từ R&D
Đầu tư phụ trợ nội địa	FDI phải nội địa hóa để né thuế 40%	Bao bì, linh kiện, logistics
Hub Việt tại Mỹ	Lấy tem “Made in USA”, logistics ngắn, IPO dễ hơn	Liên doanh hạ tầng tại Texas, Louisiana…
Talent Management	Lean thất bại nếu thiếu nhân sự gắn bó	Chính sách đãi ngộ gắn với hiệu quả

Tinh gọn để trụ vững, đổi trục để bứt phá

Thuế Mỹ, DOGE, lương tối thiểu 20 USD/h ở California hay chính sách sáp nhập tỉnh tại Việt Nam đều kể một câu chuyện chung: hiệu quả vận hành là chuẩn mực mới.

Doanh nghiệp Việt muốn tồn tại và bứt phá, trong thập niên 2025 không thể trông chờ may mắn. Từ Lean‑Six Sigma đến chiến lược “Made in USA”, cửa sổ cơ hội đang mở, nhưng chỉ dành cho những ai đủ tinh gọn, đủ minh bạch và đủ nhanh để nhảy qua.

“Ai không học cách dùng AI, tối ưu quy trình và nội địa hóa chuỗi cung ứng, sẽ bị chính những doanh nghiệp biết làm điều đó thay thế.” – TS. Ngô Công Trường.