Khám phá sức mạnh Lãnh đạo từ những góc nhìn độc đáo của Tiến sĩ Giản Tư Trung

Làm thế nào để trở thành một người LÃNH ĐẠO xuất sắc? Bài viết dưới đây tóm lược những quan điểm đa chiều, từ việc định nghĩa vai trò, công việc cho đến cách thức khai thác tiềm năng của cấp dưới và chính bản thân mỗi người.

Sứ Mệnh Và Trách Nhiệm Của Lãnh Đạo

Nhắc đến LÃNH ĐẠO, nhiều người thường hình dung đó là vị trí quyền lực hoặc danh xưng hào nhoáng. Nhưng trong thực tế, lãnh đạo không chỉ gói gọn ở hai chữ “chỉ huy” hay “điều hành”. Đằng sau hành trình đưa tổ chức vươn lên tầm cao mới, LÃNH ĐẠO còn gắn với trách nhiệm dẫn dắt, hy sinh, thậm chí là làm những công việc tưởng chừng rất nhỏ nhặt nhưng lại quyết định tinh thần văn hóa chung.

Theo chia sẻ của Tiến sĩ Giản Tư Trung, công việc của nhà lãnh đạo có thể quy về hai ý lớn. Thứ nhất, làm những việc mà đội ngũ không thể làm được. Thứ hai, làm những việc mà họ không muốn làm vì quá thấp hèn hoặc không đủ “danh phận” để thực hiện.

• Khi đội ngũ “bó tay” trước một thử thách, nhà lãnh đạo phải xông pha giải quyết.
• Khi những nhiệm vụ nhỏ bị ngó lơ, chính lãnh đạo cũng phải sẵn sàng “xắn tay áo” nhận về mình.

Đây được xem là chìa khóa xây dựng văn hóa “không ngại khó” và tinh thần sẵn sàng gánh vác trách nhiệm trong tổ chức. Câu chuyện CEO một khách sạn 5 sao luôn duy trì thói quen kiểm tra nhà vệ sinh hằng ngày chính là dẫn chứng sinh động: ông hiểu rằng hình ảnh và chất lượng dịch vụ bắt đầu từ những điều nhỏ nhất.

Những Khái Niệm Kinh Điển Về Lãnh Đạo

Không hiếm người “rối loạn” khi tiếp xúc với vô số định nghĩa khác nhau về LÃNH ĐẠO. Từ Peter Drucker đến Warren Bennis, Bill Gates, John Maxwell… mỗi chuyên gia lại chọn một góc nhìn. Thế nhưng, chính sự đa dạng này tô đậm bức tranh đầy màu sắc về cách một nhà lãnh đạo định hướng tổ chức.

Nhà tư tưởng quản trị Peter Drucker nổi tiếng với câu nói: “Định nghĩa duy nhất về lãnh đạo là một người mà có nhiều người đi theo.”

Lối diễn đạt khá ngắn gọn, nhưng ẩn sau lại là một đòi hỏi nghiêm khắc: bạn chỉ thật sự là lãnh đạo khi dẫn dắt được đội ngũ tin tưởng và đồng hành. Nếu không có ai tin và đi theo, chức danh lãnh đạo chỉ mang tính hình thức.

Warren Bennis, được mệnh danh là “cây đại thụ” về nghiên cứu LÃNH ĐẠO, nhấn mạnh khía cạnh tầm nhìn: “Lãnh đạo là khả năng biến tầm nhìn thành hiện thực.”

Ở đây, “tầm nhìn” không chỉ là một viễn cảnh đẹp đẽ vẽ ra cho tương lai, mà còn gắn chặt với kế hoạch hành động, cách thức huy động nguồn lực. Bennis khẳng định, tầm nhìn mà không có bước hiện thực hóa thì chỉ dừng ở mức… mơ mộng.

Đối với vị tỷ phú sáng lập Microsoft, LÃNH ĐẠO trong thế kỷ mới phải biết “trao quyền” và khuyến khích nhân viên trở nên giỏi hơn. Trao quyền không phải là buông lỏng, mà là tạo cơ hội để cấp dưới chủ động giải quyết, sáng tạo và gánh vác trách nhiệm. Tư duy này xây dựng văn hóa học hỏi liên tục, kích thích mọi thành viên cùng tiến bộ.

Tác giả John Maxwell, người nổi tiếng qua nhiều đầu sách về quản trị, nêu khái niệm: “Lãnh đạo là sự ảnh hưởng – không hơn, không kém.”

Tuy nhiên, “ảnh hưởng” phải hướng đến lợi ích chung, giúp tập thể đạt được mục tiêu. Nếu chỉ dừng ở việc “kết bè phái” hoặc thao túng, đó không phải là lãnh đạo đích thực, mà chỉ là lạm dụng ảnh hưởng cá nhân.

Từ Tố Chất Đến Phong Cách Lãnh Đạo

Phải chăng cứ “sinh ra đã hợp mệnh lãnh đạo” thì thành công hơn? Câu trả lời có thể không quá tuyệt đối. Nhiều nghiên cứu, dẫn chứng thực tế cho thấy, tổ chức vĩ đại không gói gọn trong tài năng bẩm sinh của một cá nhân, mà còn phụ thuộc cách mỗi người rèn luyện, thích nghi, và nhất là tạo môi trường NHÂN BẢN để mọi người cùng “tỏa sáng”.

Jim Collins, tác giả loạt sách “Good to Great” (Từ Tốt đến Vĩ Đại) hay “Built to Last” (Xây Dựng Để Trường Tồn), đề cập đến khái niệm “lãnh đạo cấp độ 5”. Điểm cốt lõi là sự khiêm nhường và tham vọng vì tổ chức, chứ không vì danh lợi riêng.

Một nhà lãnh đạo cấp độ 5 biết rút lui đúng lúc, đảm bảo bộ máy kế nhiệm vẫn duy trì được quỹ đạo phát triển. Ví dụ thực tiễn là Apple dưới thời Steve Jobs và người kế nhiệm Tim Cook. Dù Jobs đã qua đời, “văn hóa và thiết kế” vẫn được tiếp tục, giữ vững tinh thần sáng tạo xuyên suốt.

Bill George, giáo sư tại Harvard Business School và từng là CEO thành công, nhấn mạnh khái niệm “authentic leadership” – LÃNH ĐẠO đích thực. Để dẫn dắt đội ngũ hiệu quả, bạn phải là chính mình một cách nguyên vẹn: “Việc lãnh đạo bắt đầu và kết thúc đều bằng tính đích thực – hãy là con người đúng như bạn được sinh ra.”

Tuy nhiên, không phải ai cũng dám sống “nguyên bản” 100%, vì lo sợ khuyết điểm của bản thân. Giải pháp nằm ở quá trình mài giũa, nâng cấp “cái tôi” để trở thành phiên bản tốt hơn. Khi ấy, “con người thật” của lãnh đạo mới đủ chín muồi, đủ tự tin và đủ năng lượng truyền cho cấp dưới.

Nhìn từ góc độ khác, Ken Blanchard cho rằng cần “lãnh đạo theo tình huống”. Chúng ta không thể mang cùng một phong cách ứng xử cho mọi cấp dưới, mọi bối cảnh. Tùy vào khả năng, kinh nghiệm, tính cách của đội ngũ, mỗi người lãnh đạo phải linh hoạt “biến hóa”, vừa đảm bảo nguyên tắc cốt lõi, vừa cá nhân hóa phong cách hướng dẫn.

Điều này không mâu thuẫn với tính đích thực, mà bổ sung cho nhau: “là chính mình” nhưng vẫn thấu hiểu người khác để giao việc, khích lệ và điều chỉnh hợp lý.

Triết Lý Khai Phóng Và Câu Chuyện “Năm Ông Thầy Mù Xem Voi”

Trong nhiều chia sẻ, Tiến sĩ Giản Tư Trung thường dẫn ví dụ ngụ ngôn “Năm ông thầy mù xem voi”. Mỗi người sờ một bộ phận, rồi quả quyết con voi chỉ như “cái quạt”, “cái đuôi”, “cái vòi”… Thực tế, tất cả đều đúng và đều sai, vì chỉ nắm bắt được một phần sự thật.

Lãnh đạo cũng vậy: nếu chỉ nhìn một khía cạnh, bạn dễ rơi vào chủ quan. Người lãnh đạo cần tổng hợp đủ “góc nhìn” để ra quyết định. Đó chính là KHAI PHÓNG: không đóng khung trong một định nghĩa, sẵn sàng tiếp thu quan điểm đa chiều, từ đó tìm ra giải pháp phù hợp nhất cho tổ chức.

Khi bàn về phát triển bản thân, Tiến sĩ Giản Tư Trung đề cập đến ba khái niệm: NHÂN BẢN, “thú tính”, “máy tính”.

• NHÂN BẢN: Xem con người là trọng tâm, đề cao trí tuệ, tinh thần tự do và hạnh phúc của cá nhân.
• Thú tính: Hành xử theo bản năng, thiếu tư duy sâu sắc.
• Máy tính: Tư duy rập khuôn, máy móc, thiếu cảm xúc.

LÃNH ĐẠO muốn khai mở tiềm năng con người, trước hết phải tránh rơi vào “thú tính” hoặc “máy tính”, mà cần vận dụng nhân tính, hướng tới độc lập, tự do, hạnh phúc cho cả bản thân lẫn đội ngũ.

Minh Họa Thực Tế: Apple Và Bài Học Từ Tổ Chức “Từ Tốt Đến Vĩ Đại”

Ví dụ tiêu biểu về “lãnh đạo cấp độ 5” là câu chuyện của Apple. Mặc dù từng gặp vô số trở ngại, Apple vẫn vươn mình trở thành công ty có tầm ảnh hưởng toàn cầu.

• Steve Jobs qua đời, nhưng Tim Cook tiếp tục gìn giữ và phát triển di sản “tinh thần thiết kế hoàn hảo”.
• “Apple Watch” ra mắt muộn hơn một số đối thủ, nhưng khi xuất hiện, sản phẩm mang dấu ấn “chất lượng” thay vì vội vàng tung ra một thiết kế chưa hoàn thiện.

Triết lý “độc lập, tự do, hạnh phúc” trong tổ chức cũng được khơi gợi: khi nhân viên có không gian sáng tạo, được tôn trọng ý kiến, họ sẽ dốc hết tài năng để cống hiến.

“Làm việc dưới thời Steve Jobs, đôi khi chúng tôi chịu áp lực khủng khiếp, nhưng vẫn cảm nhận rõ sự truyền cảm hứng. Ông luôn đòi hỏi sản phẩm phải đạt đến độ tinh tế tối đa, bởi mọi chi tiết nhỏ đều góp phần tạo nên tầm vóc lớn.”

Kết Hợp “Nhân Bản” Và “Quyền Biến” Trong Lãnh Đạo

Bản chất của KHAI PHÓNG là mở rộng tư duy, trân trọng nhiều chiều ý kiến và rút ra giải pháp. Mỗi nhà LÃNH ĐẠO:

1. Phải là chính mình: Dám nhìn nhận điểm yếu, cải thiện “cái tôi” để xứng đáng với vị thế dẫn dắt.
2. Phải trao quyền: Nuôi dưỡng đội ngũ, giúp nhân viên tự do sáng tạo, tự tin thực hiện nhiệm vụ.
3. Phải gánh vác việc khó lẫn việc nhỏ: Truyền đi thông điệp “không có việc gì quá thấp kém” nếu nó là mắt xích quan trọng trong tổng thể.
4. Phải linh hoạt: Dùng cách tiếp cận đúng cho từng giai đoạn, từng cá nhân, giữ vững mục tiêu cuối cùng.

Khi hiểu rõ 4 yếu tố này, nhà lãnh đạo dần đạt đến tầm “cấp độ 5” – xây dựng tổ chức phát triển bền vững, ngay cả khi mình rời khỏi vị trí đầu tàu.

Lãnh Đạo Là Tương Lai, Nhưng Cũng Là Hiện Tại

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, cạnh tranh khốc liệt, sự tồn vong của bất kỳ doanh nghiệp, tổ chức nào cũng phụ thuộc nhiều vào chất lượng LÃNH ĐẠO. Đó không phải vai trò “một người ra lệnh, vạn người tuân”, mà chính là “một người dám dấn thân, vạn người sẵn sàng đồng hành”.

• Một công ty khởi nghiệp muốn vươn tầm, cần người đứng đầu sẵn sàng lăn xả, dám bưng thùng rác nếu cần, nhưng cũng đủ tầm đàm phán với đối tác lớn.
• Một tập đoàn dày dạn muốn trường tồn, cần lãnh đạo biết lùi lại, trao quyền, tin tưởng người kế nhiệm.

Theo báo cáo từ Trung tâm nghiên cứu lãnh đạo toàn cầu (Global Leadership Forecast), hơn 80% tổ chức vững mạnh đều có cơ chế phát triển lãnh đạo kế thừa bài bản. Đồng thời, các công ty “có quy trình lãnh đạo linh hoạt” thường đạt tăng trưởng lợi nhuận cao hơn trung bình ngành đến 25%.

“Chúng tôi đã khảo sát hàng ngàn nhà lãnh đạo và nhận thấy xu hướng rõ rệt: linh hoạt và tập trung vào con người (human-centered) là hai yếu tố quan trọng làm nên sức bật bền vững của tổ chức.” – Trích lời đại diện của Global Leadership Forecast.

Những con số biết nói này cho thấy, lãnh đạo giỏi không chỉ cải thiện hiệu quả ngắn hạn, mà còn tác động lâu dài lên văn hóa, sức cạnh tranh và khả năng “hóa giải thách thức” trước biến động thị trường.

Nhìn chung, để hình thành phong cách LÃNH ĐẠO bền vững, chúng ta cần dung hòa các yếu tố:

• Tinh thần dấn thân, sẵn sàng làm cả việc khó lẫn việc thường bị bỏ qua.
• Khả năng truyền cảm hứng, gắn kết tầm nhìn với hành động cụ thể.
• Linh hoạt điều chỉnh phong cách, trao quyền và nâng cao năng lực đội ngũ.
• Trân trọng giá trị NHÂN BẢN trong tổ chức, đặt độc lập, tự do, hạnh phúc của cá nhân vào trọng tâm để gặt hái thành công lâu bền.

Thời đại càng nhiều thay đổi, vai trò KHAI PHÓNG tư duy và kết nối nhân tài càng quan trọng. Mỗi người lãnh đạo hãy tự hỏi: “Liệu tôi có đang thỏa hiệp với lối mòn, hay đang dám nhìn vấn đề đa chiều như năm ông thầy mù xem voi?”. Chỉ khi kết hợp nhiều góc nhìn, chúng ta mới nắm bắt được đầy đủ các khía cạnh, đưa tổ chức bứt phá và tiến xa.