Chỉ dẫn địa lý – “Tấm vé thông hành” nâng tầm nông sản việt

Trong bối cảnh thế giới biến động, ngành nông nghiệp Việt Nam nổi lên như một trụ cột vững chắc, đóng góp 22,83 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu chỉ trong 5 tháng đầu năm, tăng 30,3% so với cùng kỳ năm trước Nhưng đằng sau những con số ấn tượng ấy, một câu hỏi vẫn đặt ra: Làm thế nào để nông sản Việt Nam không chỉ nhiều về lượng mà còn mạnh về chất?

Câu trả lời nằm ở việc xây dựng chỉ dẫn địa lý (CDĐL), bước đi chiến lược để nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của nông sản.

Tấm Vé Vàng Để Chinh Phục Thị Trường Khó Tính

CDĐL đã và đang chứng minh vai trò quan trọng trong việc khẳng định thương hiệu nông sản Việt. Cà phê Buôn Ma Thuột – sản phẩm đầu tiên được bảo hộ CDĐL tại Việt Nam – đã có chỗ đứng vững chắc trên thị trường quốc tế, mang lại lợi ích không chỉ về kinh tế mà còn về xã hội.

“Nhờ CDĐL, cộng đồng từ người dân đến doanh nghiệp đều nỗ lực bảo vệ tài sản trí tuệ địa phương, góp phần phát triển ngành cà phê bền vững hơn,” ông Lưu Đức Thanh, nguyên Giám đốc Trung tâm Thẩm định CDĐL và Nhãn hiệu Quốc tế, chia sẻ.

Một ví dụ khác là vải thiều Lục Ngạn. Sau khi được bảo hộ CDĐL tại Nhật Bản – một thị trường nổi tiếng khó tính – vải thiều Bắc Giang đã vượt qua những rào cản kỹ thuật để thâm nhập thành công. “Đây là tấm vé thông hành để quả vải Việt Nam bước chân vào thị trường cao cấp,” ông Thanh nhận định.

Những Hạn Chế Trong Xây Dựng Chỉ Dẫn Địa Lý

Dù đạt được một số thành tựu, quá trình xây dựng và quản lý CDĐL tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Theo ông Thanh, số lượng 94 CDĐL đã được bảo hộ nhưng phần lớn là sản phẩm tươi sống, sản xuất rời rạc, thiếu tập trung.

“Hệ thống pháp luật hiện nay còn nhiều lỗ hổng. Chúng ta quy định rõ về đăng ký CDĐL nhưng lại thiếu hướng dẫn chi tiết về quản lý sau đăng ký. Điều này làm giảm hiệu quả khai thác tiềm năng của CDĐL,” ông Thanh giải thích.

Bên cạnh đó, một số sản phẩm được lựa chọn làm CDĐL vẫn chỉ dừng lại ở quy mô địa phương, chưa đủ sức vươn ra tầm quốc gia. Điều này đòi hỏi sự đánh giá nghiêm túc và khoa học để xác định sản phẩm thực sự xứng đáng.

Chỉ Dẫn Địa Lý Mang Lại Lợi Ích Gì?

CDĐL không chỉ là một công cụ bảo hộ pháp lý mà còn mang lại ba lợi ích lớn:

1. Lợi ích kinh tế: Nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường xuất khẩu.
2. Lợi ích cộng đồng: Thúc đẩy phát triển bền vững tại địa phương.
3. Lợi ích người tiêu dùng: Đảm bảo chất lượng sản phẩm rõ ràng, minh bạch.

Tuy nhiên, ông Thanh cũng nhấn mạnh rằng: “Đa số sản phẩm có CDĐL hiện nay chưa được gắn nhãn hiệu cụ thể trên bao bì, làm giảm hiệu quả nhận diện và giá trị gia tăng của sản phẩm.”

Giải Pháp Nào Để Phát Huy Hiệu Quả Của CDĐL?

Để CDĐL thực sự phát huy giá trị, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân:

• Tăng cường hành lang pháp lý: Xây dựng các quy định cụ thể về quản lý CDĐL sau đăng ký.
• Hỗ trợ chuyên môn: Các bộ ngành như Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương cần hướng dẫn địa phương xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm.
• Đầu tư vào chứng nhận chất lượng: Xây dựng hệ thống kiểm soát nghiêm ngặt từ đầu vào đến đầu ra, đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn quốc tế.

Ông Thanh khẳng định: “Chúng ta cần một hệ thống quản lý toàn diện, từ khâu đăng ký, sản xuất, đến thương mại hóa. Điều này không chỉ nâng cao giá trị nông sản mà còn củng cố niềm tin của người tiêu dùng toàn cầu.”

Chỉ dẫn địa lý chính là “tấm vé thông hành” đưa nông sản Việt vươn xa hơn trên bản đồ thế giới. Nhưng để khai thác hết tiềm năng của nó, cần sự đầu tư nghiêm túc từ cả hệ thống pháp lý, doanh nghiệp lẫn cộng đồng. Với sự quyết tâm và đồng lòng, CDĐL sẽ không chỉ là một biểu tượng bảo hộ mà còn là động lực mạnh mẽ đưa nông sản Việt Nam đến gần hơn với giấc mơ thương hiệu toàn cầu.