Bùng nổ cơ hội kinh doanh trên TikTok Shop: Thách thức và triển vọng mới

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam phát triển mạnh, nhưng chịu áp lực pháp lý, lừa đảo trực tuyến và logistic đắt đỏ. TikTok Shop triển khai mua sắm giải trí, hỗ trợ hàng Việt, bảo vệ người tiêu dùng.

Ngành Thương mại điện tử đang ghi dấu ấn mạnh mẽ tại Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng bình quân 18-25% mỗi năm. Trong năm 2023, doanh thu TMĐT đạt 20,5 tỉ đô la Mỹ, tương đương mức tăng trưởng 25% so với năm trước đó. Đến năm 2024, quy mô này đã cán mốc 25 tỉ đô la Mỹ. Sự bùng nổ của TMĐT cũng phản ánh sức mua và tiềm năng dồi dào của thị trường trong nước với dân số hơn 100 triệu người.

Dù có nhiều tín hiệu tích cực, ngành TMĐT vẫn đối mặt không ít thách thức. Chi phí logistic cao hơn so với nhiều quốc gia khác, nạn lừa đảo trực tuyến có chiều hướng tinh vi, đặc biệt ở các giao dịch mua bán qua hình thức “inbox” – nơi không có cơ chế kiểm duyệt chặt chẽ. Đây là mối bận tâm lớn, không chỉ của người tiêu dùng, mà còn của cơ quan quản lý nhà nước và các sàn uy tín đang tuân thủ quy định về thuế, đăng ký hàng hóa, cũng như chính sách bảo vệ khách hàng.

Ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện của TikTok Shop, nhận định năm 2025 sẽ tiếp tục là giai đoạn bứt phá hơn nữa của TMĐT. Với việc pháp luật ngày một rõ ràng, cộng đồng bán hàng và người mua có thể tận dụng lợi thế thị trường, miễn là tất cả cùng thực hiện đúng quy định, tạo dựng sân chơi bình đẳng.

“Việt Nam là thị trường trọng điểm với 100 triệu dân. Chúng tôi muốn mang đến những sáng kiến, chương trình hướng đến lợi ích của cả người bán lẫn người mua, đồng thời thúc đẩy sự phát triển chung của hàng Việt,” ông Thanh nhấn mạnh.

Sự Bùng Nổ Của Tiktok Shop

TikTok Shop chính thức tham gia thị trường Việt Nam cách đây ba năm và nhanh chóng vươn lên thành một trong bốn nền tảng TMĐT lớn nhất. Theo số liệu nội bộ, năm 2024, số lượng nhà bán trên nền tảng tăng gấp hai lần so với năm trước, còn số lượng nhà sáng tạo nội dung (creator) tăng 2,5 lần. Đặc biệt, lượng người dùng lên nền tảng để tìm kiếm và mua sắm đã tăng hơn 80% so với năm 2023.

Một trong những yếu tố tạo nên sức hút cho TikTok Shop là mô hình “mua sắm giải trí” (shoppertainment). Người tiêu dùng có thể theo dõi livestream bán hàng, xem những video giới thiệu sản phẩm ngắn gọn, hấp dẫn kèm nội dung giải trí. Yếu tố sáng tạo nội dung từ các nhà bán và đội ngũ influencer khiến trải nghiệm mua hàng trở nên sinh động. Bên cạnh đó, TikTok Shop áp dụng quy trình đăng ký khắt khe đối với nhà bán, gồm cung cấp đầy đủ giấy tờ pháp lý, để tạo niềm tin cho khách hàng. Không chỉ vậy, nền tảng còn áp dụng chính sách cho phép người mua trả hàng trong vòng 6 ngày nếu sản phẩm không đúng như mô tả.

“Người mua sắm ngày càng quan tâm đến trải nghiệm mua sắm tổng thể. Họ không chỉ cần giá tốt, mà còn cần thông tin sản phẩm trung thực, dễ đổi trả. Nếu đảm bảo điều này, mức độ quay lại mua hàng sẽ cao hơn,” ông Thanh giải thích.

Nhờ chính sách chặt chẽ, TikTok Shop tự tin tuyên bố có thể sàng lọc những nhà bán thiếu trách nhiệm, vi phạm bản quyền hoặc bán hàng kém chất lượng. Thay vào đó, nền tảng ưu tiên hỗ trợ các nhà bán chân chính có tiềm lực phát triển. Điều này góp phần xây dựng hệ sinh thái bền vững, nơi nhà sáng tạo nội dung, người bán và người tiêu dùng cùng được hưởng lợi.

Thách Thức Pháp Lý Và Niềm Tin Người Tiêu Dùng

Bên cạnh những nỗ lực đảm bảo công bằng giữa các bên, thực tế cho thấy còn tồn tại khoảng trống quản lý giữa sàn TMĐT có đăng ký chính quy với những giao dịch “inbox” không chính thức. Các nhà bán trên sàn tuân thủ nghĩa vụ thuế, đăng ký hàng hóa, bị ràng buộc bởi chế tài cụ thể. Trong khi đó, các giao dịch mua bán qua mạng xã hội và tin nhắn riêng tư lại thiếu sự kiểm duyệt, dẫn đến nguy cơ hàng nhái, hàng giả, trốn thuế. Điều này tạo nên môi trường cạnh tranh không lành mạnh.

“Nếu bên tuân thủ thuế, bên đăng ký hàng hóa phải đối đầu với bên không thực hiện nghĩa vụ này, ắt xảy ra sự bất công. Chúng tôi mong muốn cơ quan chức năng có giải pháp đồng bộ,” đại diện TikTok Shop chia sẻ.

Hiện tượng lừa đảo khi mua sắm qua mạng ngày càng tinh vi. Không ít người dùng bị chiếm đoạt thông tin cá nhân, dữ liệu ngân hàng, hay nhận phải sản phẩm kém chất lượng. Năm 2024, chiến dịch truyền thông #lừa_đảo_trực_tuyến đã thu hút hơn 2 tỉ lượt xem trên nền tảng TikTok, cho thấy sự quan tâm rất lớn từ cộng đồng. Bản thân TikTok Shop hợp tác với Cục An toàn thông tin và các đối tác truyền thông để nâng cao nhận thức người dùng, hướng dẫn các kỹ năng phòng chống lừa đảo. Họ kỳ vọng đến năm 2025, công tác tuyên truyền sẽ giúp người tiêu dùng an tâm hơn, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ quy chuẩn khắt khe về minh bạch giao dịch.

Bên cạnh mối lo lừa đảo, logistic là một nút thắt quan trọng cản trở sự tăng trưởng của TMĐT. Chi phí vận chuyển và lưu kho tại Việt Nam được đánh giá cao hơn mặt bằng chung khu vực, đặc biệt khi vận chuyển hàng đến vùng sâu, vùng xa. TikTok Shop không trực tiếp đảm nhận phần giao hàng, mà hợp tác với các đơn vị vận chuyển. Tuy nhiên, ông Thanh thừa nhận công ty rất quan tâm đến việc dự đoán nhu cầu mua sắm để tối ưu hóa hành trình vận chuyển.

“Chúng tôi đang phối hợp cùng nhiều nhà vận chuyển lớn, cũng như cơ quan quản lý để tìm cách giảm chi phí khi giao hàng về vùng sâu, vùng xa. Khi logistic được cải thiện, tiềm năng thị trường sẽ mở rộng vượt bậc,” ông Thanh nói.

Khát Vọng Nâng Cao Hàng Việt

Không chỉ dừng ở việc xây dựng sàn TMĐT đơn thuần, TikTok Shop hướng đến mục tiêu quảng bá sản phẩm Việt Nam. Chương trình Tự hào hàng Việt được Bộ Công Thương chọn làm chủ đề thương mại điện tử năm 2025, trùng với định hướng mà TikTok Shop đã theo đuổi từ năm 2024. Họ bắt đầu bằng việc kết nối sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền, hàng thủ công mỹ nghệ, nông sản chất lượng cao đến người dùng trong và ngoài nước thông qua các phiên livestream, video hướng dẫn.

“Chúng tôi muốn giới thiệu những giá trị bản địa, sản phẩm nông đặc sản đến cộng đồng trong nước trước, rồi vươn ra thế giới. Hàng Việt có chất lượng rất tốt, chỉ cần được kể chuyện một cách sáng tạo, chúng tôi tin sẽ có chỗ đứng vững chắc,” ông Thanh cho biết.

Đến cuối năm 2024, TikTok Shop đã triển khai hàng trăm khóa đào tạo cho hơn 10.000 doanh nghiệp trên khắp 63 tỉnh thành. Nhiều phiên livestream bán nông sản thu về doanh thu hàng tỷ đồng. Đây chính là ví dụ cụ thể về cách nhà bán Việt khai thác sức mạnh của nội dung giải trí kết hợp bán hàng trực tuyến.

Trả lời về lợi ích của TikTok Shop trong hoạt động hỗ trợ này, ông Thanh khẳng định giá trị lớn nhất là đạt được sự ủng hộ của nhà sản xuất trong nước, nhà sáng tạo nội dung và người dùng. Điều này giúp nền tảng khắc họa rõ nét hình ảnh “hàng Việt trên sàn Việt”, tạo cảm giác gần gũi và uy tín.

Hướng Đến Tương Lai Bền Vững

Mua sắm giải trí – mô hình được TikTok Shop áp dụng – đang thay đổi thói quen tiêu dùng. Khách hàng không đơn thuần lướt xem danh sách sản phẩm, mà còn được giải trí, tương tác với người bán qua livestream. Năm 2025, TikTok Shop dự kiến đẩy mạnh hình thức live commerce ở quy mô rộng, cho thấy tham vọng định vị mình như một “chợ trực tuyến” có khả năng phục vụ hàng triệu người mua sắm mỗi ngày.

Song song với việc nâng tầm thương hiệu hàng Việt, TikTok Shop dự kiến khởi xướng chương trình “Green Up” nhằm khuyến khích sản phẩm thân thiện môi trường, hướng đến tiêu dùng xanh. Đây được xem là xu hướng quốc tế, khi người dùng ngày càng quan tâm đến tính bền vững và quy trình sản xuất an toàn. TikTok Shop kỳ vọng dự án này không chỉ khơi gợi ý thức cộng đồng, mà còn tạo thêm giá trị gia tăng cho những doanh nghiệp tiên phong ứng dụng công nghệ sạch.

“Chúng tôi muốn mở rộng cơ hội cho những sản phẩm xanh, thúc đẩy lối tiêu dùng bền vững, bắt đầu từ cộng đồng nhà sáng tạo nội dung và người bán. Khi tư duy ‘sản phẩm thân thiện môi trường’ lan rộng, người tiêu dùng không chỉ mua hàng, mà còn chung tay bảo vệ hành tinh,” ông Thanh nhấn mạnh.

TikTok Shop phải cân bằng quyền lợi giữa người mua và nhà bán. Ông Thanh giải thích, việc áp dụng chính sách cho phép người mua trả hàng trong vòng 6 ngày nếu sản phẩm không đúng mô tả không nhằm “ép” nhà bán, mà để ràng buộc trách nhiệm giới thiệu trung thực. Chỉ khi nào người mua hài lòng, họ mới sẵn sàng quay lại và tạo đà tăng trưởng dài hạn.

“Chúng tôi không nhắm đến giá rẻ mà bỏ qua trải nghiệm. Thay vào đó, nền tảng trung gian sẽ hài hòa lợi ích giữa nhà bán và người mua. Khi người bán làm ăn chân chính, họ sẽ được hưởng ưu thế lâu bền,” ông Thanh nói thêm.

Thị trường TMĐT Việt Nam đang trên đà tăng trưởng ấn tượng, nhưng những khó khăn như chi phí logistic, lừa đảo trực tuyến, cạnh tranh thiếu lành mạnh vẫn tồn tại. Trong bối cảnh ấy, việc TikTok Shop tăng cường đào tạo cho doanh nghiệp trong nước, cam kết bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và thúc đẩy hàng Việt đã tạo dựng lòng tin đáng kể. Qua mô hình mua sắm giải trí, nền tảng này đã khơi dậy tiềm năng to lớn về kể chuyện thương hiệu, dẫn dắt xu hướng live commerce.

Nhìn về năm 2025, Việt Nam có thể chứng kiến làn sóng thương mại điện tử vươn xa hơn, khi hành lang pháp lý ngày càng vững vàng và cộng đồng nhà bán, người mua nắm bắt được cơ hội. Sự chung tay của các bên liên quan – từ cơ quan quản lý, đơn vị vận chuyển đến hiệp hội, tỉnh thành địa phương – sẽ quyết định mức độ thành công của ngành TMĐT nước nhà. Với định hướng tự hào hàng Việt, phát triển tiêu dùng xanh và nâng cao trải nghiệm người dùng, TikTok Shop kỳ vọng tiếp tục góp phần “kích hoạt” tiềm năng thị trường, mang lại lợi ích lâu dài cho cả doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng Việt Nam.