Trương Gia Bình và ván cược lịch sử vào AI: Khi FPT đặt niềm tin vào trí tuệ Việt

Không chỉ là người đặt nền móng cho FPT, ông Trương Gia Bình đang dẫn dắt một ván cược táo bạo vào trí tuệ nhân tạo. Với khát vọng đưa Việt Nam trở thành cường quốc công nghệ, ông tin AI là con đường tất yếu để bứt phá.

Hơn một ván cược – là khát vọng dựng xây quốc gia bằng trí tuệ

Ở tuổi 67, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình không chọn nghỉ ngơi hay hồi tưởng về những vinh quang quá khứ. Ngược lại, ông đang dấn thân vào một ván cược công nghệ lớn nhất sự nghiệp, với niềm tin mãnh liệt rằng trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ là công cụ, mà là sứ mệnh quốc gia.

“AI không chỉ giúp con người tiết kiệm thời gian hay nhân công. Nó giúp ta suy nghĩ tốt hơn. Nếu trước đây máy móc giúp chân tay, thì giờ là bộ não.” – ông nói trong cuộc phỏng vấn độc quyền với Bloomberg.

Không phải đợi đến khi ChatGPT ra đời, FPT mới bước vào cuộc đua. Từ hơn 10 năm trước, họ đã đầu tư vào AI – lặng lẽ và kiên trì. Nhưng khi thời điểm bùng nổ đến, ông Bình ra lệnh cho toàn bộ tập đoàn học và tích hợp Generative AI vào mọi công việc. Và hơn thế nữa, ông cùng NVIDIA xây dựng nhà máy AI đầu tiên tại Việt Nam.

Một hành trình dài từ “zero” đến nhà vô địch công nghệ

Khởi đầu của FPT gắn liền với một “cú lừa chiến lược” – đăng ký làm công ty công nghệ chế biến thực phẩm để được cấp phép, nhưng thực chất làm… máy tính. Không tiền, không người dạy, đội ngũ FPT những năm 1980 phải tự học lập trình từ sách cũ mua ở Hồng Kông, và sản phẩm đầu tiên là phần mềm đặt vé máy bay cho Vietnam Airlines.

“Chúng tôi không có ý tưởng cụ thể. Tôi chỉ nói: Tôi muốn làm công nghệ cao. Vậy là bắt đầu.”

Từ hệ thống ngân hàng, viễn thông đến giải pháp công nghiệp, FPT từng bước mở rộng ảnh hưởng. Giờ đây, hơn 50% doanh thu đến từ dịch vụ công nghệ cho các doanh nghiệp toàn cầu, trong đó AI đang là lĩnh vực tăng trưởng nhanh nhất.

Dạy AI từ lớp Một: giáo dục là chiến lược lớn nhất

Không chỉ làm AI, ông Bình còn tin rằng giáo dục về AI là mấu chốt để Việt Nam bứt phá. FPT có 5 đại học tư thục, gần 20.000 học sinh phổ thông, và đã đào tạo hơn 150.000 sinh viên. Mục tiêu: đào tạo lại nửa triệu người với kiến thức AI.

Tại trường học của FPT, trẻ em từ 6 tuổi đã học lập trình robot, thuật toán, tương tác với trợ lý ảo. Đến lớp 5, các em bắt đầu viết chương trình AI riêng.

“Tôi muốn trẻ em nông thôn cũng được học AI như trẻ em ở Hà Nội hay Sài Gòn. Đó là trách nhiệm xã hội thực sự của một doanh nghiệp công nghệ.”

AI không chỉ là công nghệ – đó là niềm tin sản xuất

Tại nhà máy của FPT, những chiếc camera AI kiểm tra lỗi linh kiện ô tô nhanh hơn hàng chục lần so với công nhân. Công nghệ này đang được các tập đoàn toàn cầu như Toyota, Mercedes, Ford sử dụng.

“Độ chính xác, sự nhất quán, tốc độ – đó là lý do AI đang thay đổi ngành sản xuất. Và không chỉ ô tô, công nghệ này hoàn toàn có thể áp dụng trong sản xuất đồng hồ, linh kiện tinh vi…”

FPT không chỉ cung cấp giải pháp phần mềm, mà đang dần trở thành nhà xuất khẩu tri thức và công nghệ, điều mà rất ít doanh nghiệp Việt từng làm được.

Những lo ngại từ mặt trái của AI và lời cảnh báo thẳng thắn

Dù lạc quan, ông Bình không né tránh các nguy cơ từ công nghệ AI. Ông cảnh báo về deepfake, tội phạm công nghệ, và kêu gọi quản trị toàn cầu:

“Một số người xấu sẽ không bao giờ tuân luật. Chính phủ phải hợp tác với cộng đồng công nghệ để ngăn chặn AI bị lạm dụng.”

Với lao động, ông cũng không phủ nhận nỗi lo mất việc. Nhưng ông chọn cách đối mặt: upskilling – tái đào tạo toàn dân. Ông gọi đây là thách thức lớn nhất, khi công nghệ thay đổi nhanh hơn cả chính phủ và doanh nghiệp.

Trước câu hỏi về chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, ông chỉ nhẹ nhàng đáp: “Chính trị là tiếng ồn. Tăng trưởng là thật.”

Ông trích lời Thủ tướng: Việt Nam phải là nơi trú ẩn an toàn giữa bão tố địa chính trị. Đó là lý do FPT và nhiều doanh nghiệp công nghệ đang trở thành trụ cột trong chiến lược quốc gia.

Từ căn nhà nghèo đến biệt thự yên tĩnh bên hồ – nơi thai nghén ý tưởng

Dù là tỷ phú công nghệ, ông Bình vẫn sống giản dị, bay hạng phổ thông, và giữ lối sống thiền định. Căn biệt thự gỗ bên hồ của ông được dựng theo ký ức nhà nông xưa, với triết lý: “Mỗi người chỉ cần có nơi ở, cơm ăn, và người để cười cùng.”

“Ý tưởng không đến từ văn phòng. Nó đến từ nơi yên tĩnh, nơi người ta cùng ăn, cùng suy nghĩ và cùng giải quyết vấn đề.”

Một đời cho đất nước: từ cậu sinh viên Xô Viết đến lãnh đạo công nghệ

Ông kể lại thời trẻ, sống nghèo, mặc lại đồ cũ của chị em, từng bước lớn lên với lý tưởng: phục vụ tổ quốc sau chiến tranh. Ông gọi mình là “người giàu trải nghiệm”, từng biết đói, biết hòa bình, biết mất mát.

“Ngày nay, giới trẻ không biết chiến tranh. Nhưng tôi hy vọng họ sẽ hiểu rằng: hòa bình là thứ quý giá nhất. Và giáo dục là cách để giữ hòa bình lâu dài.”

Trí tuệ Việt không thua ai – nếu biết đầu tư đúng

Ván cược AI của Trương Gia Bình không chỉ là lựa chọn công nghệ. Đó là lựa chọn phát triển bền vững, lựa chọn trí tuệ thay vì tài nguyên, lựa chọn niềm tin vào thế hệ trẻ Việt Nam.

FPT đã đi từ “zero” đến vươn ra toàn cầu, không nhờ may mắn mà nhờ tầm nhìn, gan dạ và lòng yêu nước. Và giờ đây, họ đang đặt cược thêm một lần nữa – không phải bằng tiền, mà bằng cả tương lai công nghệ của quốc gia.