Thực phẩm có hạn sử dụng hay chỉ là hiểu lầm của người tiêu dùng?

Hàng năm, hàng triệu tấn thực phẩm bị lãng phí chỉ vì hiểu nhầm về hạn sử dụng. Liệu ngày hết hạn trên bao bì có thực sự phản ánh độ an toàn của thực phẩm, hay đó chỉ là con số gây hiểu lầm?

Thực Phẩm Bị Vứt Đi: Lãng Phí Từ Sự Hiểu Lầm

Mỗi năm, trên toàn thế giới, hàng trăm triệu tấn thực phẩm bị vứt bỏ. Tại Mỹ, một trong những quốc gia có tỷ lệ lãng phí thực phẩm cao nhất, khoảng 37% thực phẩm bị lãng phí đến từ các hộ gia đình. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc người tiêu dùng nhầm lẫn về ý nghĩa của hạn sử dụng trên bao bì sản phẩm. Một cuộc khảo sát năm 2019 trên hơn 1.000 người Mỹ cho thấy hơn 70% người dân dựa vào ngày hết hạn để quyết định liệu có nên giữ thực phẩm hay không. Hơn 60% trong số đó sẵn sàng vứt bỏ thực phẩm ngay sau ngày này, dù thực phẩm còn hoàn toàn an toàn.

Hạn Sử Dụng Có Ý Nghĩa Gì?

Trong khi người tiêu dùng tin rằng hạn sử dụng là chỉ số của sự an toàn thực phẩm, sự thật không hoàn toàn như vậy. Theo các chuyên gia, những con số này không nhằm xác định xem thực phẩm có gây nguy hiểm hay không, mà chủ yếu để chỉ mức độ tươi ngon của sản phẩm. Trước thế kỷ 20, khi sản phẩm được tiêu thụ ngay tại địa phương, người dân thường tự dựa vào giác quan để đánh giá độ tươi mới. Ngày nay, khi chuỗi cung ứng thực phẩm mở rộng, các nhãn “sử dụng tốt nhất trước” xuất hiện để giúp khách hàng đánh giá độ tươi mới, không phải độ an toàn.

“Ngày nay, hạn sử dụng chỉ đơn giản là một con số để gợi ý độ tươi của thực phẩm,” chuyên gia về an toàn thực phẩm, Tiến sĩ John Smith từ Đại học Columbia, giải thích. “Nó không phải là chỉ báo chính xác để quyết định xem thực phẩm đã hỏng hay chưa.”

Hậu Quả Của Sự Lãng Phí Và Những Hiểu Lầm Khó Chấp Nhận

Thực phẩm bị vứt bỏ đồng nghĩa với việc lãng phí tài nguyên khổng lồ – từ đất đai, nước, công lao động cho đến chi phí vận chuyển. Để tránh lãng phí, một số chuyên gia và tổ chức kêu gọi các nhà sản xuất và nhà bán lẻ đơn giản hóa và thống nhất nhãn ngày hạn bằng cách sử dụng hai cụm từ “dùng tốt nhất trước ngày” để chỉ độ tươi và “dùng trước ngày” để đảm bảo an toàn.

Trong số các ví dụ điển hình, Anh đã áp dụng thử nghiệm loại bỏ nhãn hạn trên một số sản phẩm để khuyến khích người tiêu dùng tự kiểm tra thực phẩm. Các siêu thị lớn ở Anh, như Tesco, cho biết kết quả rất khả quan và giúp giảm thiểu lượng rác thải đáng kể.

Tại Sao Một Số Thực Phẩm Vẫn An Toàn Sau Ngày Hết Hạn?

Những sản phẩm như thực phẩm đóng hộp hoặc thực phẩm đông lạnh có thể duy trì độ an toàn trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm nếu bảo quản đúng cách. Thực phẩm đông lạnh, nếu được giữ ở nhiệt độ thích hợp, sẽ không gây nguy cơ ngộ độc vì vi khuẩn khó tồn tại ở nhiệt độ thấp. Trứng bảo quản lạnh cũng là một ví dụ khác, chúng có thể được sử dụng đến năm tuần và vẫn an toàn, miễn là không có dấu hiệu hư hỏng rõ ràng.

Bà Maria Lopez, một chuyên gia an toàn thực phẩm khác từ California, chia sẻ:

“Thực phẩm đóng hộp có thể dùng được lâu hơn rất nhiều so với ngày hết hạn, chỉ cần kiểm tra dấu hiệu nắp hộp bị phồng hoặc rỉ sét để đảm bảo an toàn.”

Hành Động Để Giảm Thiểu Lãng Phí Thực Phẩm

Trước sự thật phũ phàng về lượng lớn thực phẩm bị lãng phí, nhiều quốc gia đã bắt đầu có hành động mạnh mẽ. Pháp là một ví dụ tiên phong khi yêu cầu các siêu thị phải tặng thực phẩm chưa bán hết cho các tổ chức từ thiện thay vì vứt bỏ. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lượng rác thải mà còn giúp đỡ những người khó khăn.

Tại Mỹ, ít nhất 20 bang đã hạn chế tặng thực phẩm hết hạn vì lo ngại về trách nhiệm pháp lý. Tuy nhiên, chính phủ liên bang đã ra quy định bảo vệ các nhà bán lẻ và nhà sản xuất nếu tặng thực phẩm an toàn, nhằm khuyến khích việc quyên góp.

Giác Quan Của Bạn Là Công Cụ Tốt Nhất

Với thực phẩm, giác quan của bạn có thể là công cụ mạnh mẽ nhất để xác định sự an toàn. Mùi khó chịu, bề mặt nhớt hoặc dấu hiệu mốc là những dấu hiệu rõ ràng của thực phẩm hư hỏng. Trong trường hợp thực phẩm có nguy cơ cao như thịt tươi, đồ ăn sẵn hoặc phô mai chưa tiệt trùng, các chuyên gia vẫn khuyến cáo người tiêu dùng nên cẩn trọng. Đối với sữa bột trẻ em, hạn sử dụng là bắt buộc vì đây là sản phẩm cần đảm bảo an toàn tuyệt đối.

“Nếu bạn biết cách nhận biết thực phẩm tươi ngon qua mùi vị và màu sắc, bạn sẽ giảm thiểu đáng kể nguy cơ lãng phí thực phẩm,” bà Lopez cho biết thêm.

Hãy Trở Thành Người Tiêu Dùng Thông Thái

Dù bạn sống ở đâu, hành động tránh lãng phí thực phẩm không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn tiết kiệm chi phí đáng kể. Hãy đọc nhãn thực phẩm một cách thông minh, sử dụng giác quan của mình và chỉ vứt bỏ khi chắc chắn thực phẩm không còn an toàn.