Lụa Lãnh Mỹ A – Huyền thoại một thời giữa thăng trầm thời đại

Từng là niềm tự hào của người dân xứ Tằm Tang, lụa Lãnh Mỹ A nổi tiếng với sắc đen tuyền huyền thoại. Thế nhưng, khi nguyên liệu khan hiếm, nghề dệt truyền thống này đang đối diện với thử thách sinh tồn khắc nghiệt.

Ít ai biết rằng, đằng sau vẻ đẹp đen óng ánh, mượt mà của Lãnh Mỹ A là quá trình nhuộm cực kỳ công phu, tinh tế với nguyên liệu chính là trái mặc nưa kết hợp với tơ tằm thượng hạng. Khác với lụa thông thường, màu đen tuyền đặc trưng của Lãnh Mỹ A được tạo nên từ lớp nhựa của trái mặc nưa – loại trái ngày càng hiếm hoi và khó tìm thấy.

Theo các nghệ nhân tại vùng Tân Châu, mỗi tấm lụa Lãnh Mỹ A tiêu chuẩn cần dệt đến 12.500 sợi để đạt độ bóng, mềm mại và độ bền vượt thời gian. Nếu là vải satin nhuộm màu thông thường, số lượng này thậm chí tăng lên khoảng 14.800 sợi để bù đắp cho lớp nhựa đặc biệt mà trái mặc nưa sở hữu.

“Mình nhuộm bằng trái mặc nưa vì nó có nhiều nhựa, đủ để làm thịt vải. Vải satin nhuộm màu không có loại nhựa này nên mình phải dệt nhiều sợi hơn nữa.” – một nghệ nhân dệt lụa chia sẻ.

Quy trình để tạo ra một tấm lụa đen tuyền hoàn chỉnh cực kỳ phức tạp. Cụ thể, một tấm lụa trắng sau khi nhuộm phải trải qua khoảng 100 lần nhuộm, tương đương với hơn một tháng lao động tỉ mỉ, liên tục mới hoàn tất. Điều này lý giải vì sao sản phẩm này từng được ví như “nữ hoàng của các loại tơ tằm”.

Chính nhờ đặc tính “càng dùng càng đẹp”, bền bỉ theo thời gian, Lãnh Mỹ A từng một thời vang danh, có giá trị cao và xuất khẩu sang nhiều quốc gia như Campuchia, Lào… Đây không chỉ là mặt hàng thời trang cao cấp mà còn là biểu tượng văn hóa, thể hiện tay nghề điêu luyện của những người thợ dệt miền Tây Nam Bộ.

Nhắc tới lụa Tân Châu, dân gian truyền miệng câu ca nổi tiếng: “Núi nào cao bằng núi Ong Két, lụa nào đẹp bằng lụa Tân Châu.”

Ngày nay, trước tình trạng trái mặc nưa ngày càng khan hiếm và chi phí sản xuất cao, lụa Lãnh Mỹ A đang đứng trước bờ vực mai một. Các nghệ nhân vẫn gắng duy trì nghề dệt truyền thống, nhưng số lượng sản phẩm làm ra rất ít và ngày càng thu hẹp quy mô.

“Cái nghề này là của mấy ông già để lại, mình chỉ theo tới giờ vì lòng yêu nghề thôi.” – tâm sự của một nghệ nhân lâu năm.

Dù trải qua không ít thăng trầm, nhưng vẻ đẹp thuần túy, sâu lắng của Lãnh Mỹ A vẫn luôn là nỗi nhớ khôn nguôi, là niềm tự hào của người dân xứ Tằm Tang nói riêng và văn hóa lụa Việt Nam nói chung.