Lạ miệng món khâu nhục, đã ăn là ghiền

Mỗi dân tộc vùng miền đều có hương vị đặc trưng tạo nên bức tranh ẩm thực phong phú hấp dẫn. Với người Nùng ở xã Bản Lầu huyện Mường Khương, món ăn truyền thống với hương vị riêng đó chính là khâu nhục.

Khâu nhục là món ăn không thể thiếu trong mỗi dịp lễ Tết hay cưới hỏi. Ở Lào Cai, hợp tác xã (HTX) Sơn Hòa đã phát triển sản phẩm này và đã được cấp chứng nhận 3 sao OCOP cấp tỉnh. Đây cũng là một trong những chuỗi các sản phẩm được chế biến từ thịt lợn đen bản địa đã đạt 3 sao OCOP cấp tỉnh tại kỳ chấm điểm đợt 2 năm 2022 vừa qua. Việc phát triển sản phẩm giúp HTX đưa đặc sản quê hương đến với nhiều vùng miền, nâng cao thu nhập cho các thành viên, đồng thời giúp xây dựng chuỗi liên kết nuôi lợn đen bản địa phát triển bền vững.

Khâu nhục là món ăn không thể thiếu mỗi khi tết đến xuân về, mừng nhà mới, đám cưới… của người Nùng ở huyện Mường Khương tỉnh Lào Cai. Khâu nhục được làm từ thịt ba chỉ lợn đen Mường Khương, một giống lợn bản địa được nhiều người ưa chuộng. Là sản phẩm mang đậm dấu ấn văn hóa của người Nùng ở Mường Khương, nhưng khi phát triển thị trường và đánh trúng thị hiếu người tiêu dùng thì HTX Sơn Hòa đã có những thay đổi về công thức chế biến, sao cho phù hợp với khẩu vị chung của nhiều người mà vẫn giữ được hương vị đặc trưng.

Để làm được khâu nhục, HTX chọn thịt ba chỉ lợn đen Mường Khương cùng với một số gia vị có sẵn tại địa phương. Dưa cay làm từ ngồng cải đắng được bà con gieo trồng trên nương đậu. Đậu phụ nhự (chao) là loại đậu phụ được ngâm với dầu điều trộn với ớt bột địa phương. Đậu xị được làm từ hạt đậu tương đã được chế biến chín kỹ ủ với ớt bột và các loại gia vị như nước mắm, hạt tiêu, hạt dổi tạo hương vị riêng cho món ăn mang đậm truyền thống địa phương. Thịt ba chỉ được cắt khúc qua 2 lần luộc rán cho phần bì và tẩm ướp gia vị theo phương thức bí truyền, sau đó được ninh kỹ để thịt mềm, ăn có vị béo ngậy, bên ngoài miếng thịt có màu nâu sẫm, bên trong từng thớ thịt hồng tươi ngon ngọt có vị chua cay tạo nên rất hấp dẫn của món ăn. Vì là sản phẩm ăn trực tiếp nên yêu cầu phải đảm bảo vệ sinh trong từng khâu sản xuất, được HTX đặc biệt coi trọng.

Món khâu nhục làm từ thịt lợn bản Mường Khương, vì thế HTX đã liên kết với các hộ dân trên địa bàn huyện để có nguồn thực phẩm tươi sống ổn định. Khu vực các xã Cao Sơn, La Pan Tẩn hay Bản Lầu, Bản Sen đều có hộ dân tham gia nuôi lợn đen theo quy trình của HTX đưa ra. Yếu tố quan trọng tạo nên hương vị đặc biệt cho món ăn này đó chính là nguyên liệu thịt lợn đen bản địa và được nuôi theo cách truyền thống, toàn bộ đều được HTX cam kết thu mua hết, giá cao hơn giá thị trường. Vì vậy các hộ dân yên tâm phát triển đàn.

Từ thịt lợn đen bản địa, ngoài khâu nhục thì HTX Sơn Hòa đã cho ra đời nhiều sản phẩm khác được cấp sao OCOP như mắm tép, ruốc, thịt lợn sấy (heo gác bếp), thịt lợn sấy vị bò. HTX dự kiến cũng sẽ tiếp tục phát triển thêm những món ăn mới, ngon, lạ và bổ dưỡng phục vụ người tiêu dùng cả nước. Từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX, tăng thu nhập cho các thành viên trong hợp tác xã và thúc đẩy phát triển sản xuất ở địa phương theo chuỗi giá trị bền vững và hiệu quả.