Cuộc chiến thương hiệu “Phở” tại Anh: Bước ngoặt và bài học đắt giá

Khi món ăn mang hồn dân tộc trở thành tâm điểm tranh cãi tại quốc gia khác, người Việt cần nhìn lại mình. “Phở,” biểu tượng ẩm thực Việt Nam, đã rơi vào cuộc chiến thương hiệu tại Anh, khiến không ít người bức xúc. Với những diễn biến mới nhất, liệu đây có phải thêm một hồi chuông cảnh tỉnh cho cách bảo vệ thương hiệu Việt trên thương trường quốc tế?

Từ Bàn Ăn Việt Nam Đến Tâm Điểm Tranh Cãi Quốc Tế

“Phở,” món ăn quốc hồn quốc túy của người Việt, từ lâu đã vượt qua biên giới để chinh phục thực khách toàn cầu. Chuỗi nhà hàng Pho Holdings do hai người Anh sáng lập năm 2005 sau khi họ yêu thích ẩm thực Việt trong chuyến du lịch đã trở thành tâm điểm chỉ trích. Lý do? Họ đăng ký bản quyền từ “Pho” tại Anh, biến tên gọi thân thương này thành tài sản pháp lý độc quyền.

Năm 2013, Pho Holdings gửi thư pháp lý yêu cầu nhà hàng Việt nhỏ mang tên Mo Pho đổi tên vì vi phạm bản quyền. Dù chuỗi nhà hàng này đã xin lỗi và rút lại tranh chấp, vụ việc để lại dư âm sâu sắc trong cộng đồng người Việt.

TikTok Và Làn Sóng Tẩy Chay Mới

Ngày 12/10/2024, tài khoản TikTok @iamyenlikethemoney của chị Yến, một người Việt sống tại London, đã “khơi mào” làn sóng tranh cãi mới. Trong video thu hút hơn 2 triệu lượt xem, chị Yến bức xúc: “Là người Việt Nam, mỗi lần đi ngang qua nhà hàng này tôi lại sôi máu. Không những đây là nhà hàng do người Anh làm chủ, mà họ còn đăng ký nhãn hiệu độc quyền từ ‘Pho.’ Điều này giống như đăng ký độc quyền từ ‘fish and chips’ của Anh hay ‘sushi’ của Nhật vậy!”

Chị Yến cũng chia sẻ rằng trải nghiệm tại nhà hàng không hề “chuẩn phở Việt.” Cộng đồng mạng lập tức ủng hộ quan điểm của chị, dấy lên làn sóng chỉ trích và tẩy chay Pho Holdings.

Phản Hồi Từ Pho Holdings: Bước Đi Lùi Sau Chỉ Trích

Trước áp lực dư luận, Pho Holdings ngày 23/10 thông báo đã nộp đơn lên Văn phòng Sở hữu trí tuệ Anh xin hủy bỏ bản quyền từ “Pho.” Đại diện thương hiệu chia sẻ trên Instagram: “Chúng tôi không bao giờ có ý định đăng ký bản quyền cho món ăn này. Phở là biểu tượng văn hóa của người Việt Nam và không thuộc về riêng ai. Việc đăng ký nhãn hiệu chỉ nhằm bảo vệ thương hiệu và logo của chúng tôi.”

Chuỗi nhà hàng cũng nhấn mạnh rằng: “Có hơn 50 doanh nghiệp khác tại Anh sở hữu nhãn hiệu liên quan đến từ ‘phở.’ Chúng tôi thành lập thương hiệu này để lan tỏa tình yêu với món ăn Việt.”

Lịch Sử Phở Và Nguồn Gốc Tranh Cãi

Phở, theo tài liệu lịch sử, xuất hiện từ đầu thế kỷ 20. Hai địa phương là Nam Định và Hà Nội thường được nhắc đến như nơi khởi nguồn món ăn. Phở Nam Định mang hương vị đậm đà, trong khi phở Hà Nội thanh nhẹ, tinh tế.

Nhà nghiên cứu ẩm thực Phạm Thị Ánh Tuyết nhận xét: “Hương vị phở Hà Nội đặc biệt nhờ nước dùng trong, ngọt thanh từ xương bò, kết hợp hoàn hảo với các gia vị như quế, hồi, thảo quả.”

Không chỉ là món ăn, phở còn gắn bó mật thiết với văn hóa Việt, được nhà văn Nguyễn Tuân miêu tả đầy thi vị: “Phở là món ăn mà mùa nào cũng hợp. Giữa mùa đông lạnh, tô phở nóng làm tái nhợt đôi môi cũng trở nên thắm đỏ.”

Bài Học Từ Cuộc Chiến Thương Hiệu

Cuộc tranh cãi tại Anh nhắc nhở chúng ta về bài học bảo vệ thương hiệu trên thị trường quốc tế. Không chỉ “Phở,” Việt Nam từng để mất những thương hiệu lớn như:

• Nước mắm Phú Quốc bị đăng ký tại Thái Lan.
• Cà phê Trung Nguyên mất thương hiệu tại Mỹ vào năm 2000 và phải chi hàng trăm nghìn USD để lấy lại.
• Vinataba, thương hiệu thuốc lá hàng đầu, bị một công ty Indonesia chiếm quyền sở hữu tại 9 quốc gia.

Từ Phở Đến Tầm Nhìn “Nhà Bếp Thế Giới”

Giáo sư Philip Kotler, cha đẻ của marketing hiện đại, từng nói: “Nếu Trung Quốc là công xưởng thế giới, Ấn Độ là văn phòng, thì Việt Nam hãy là nhà bếp.”

Ẩm thực Việt Nam với phở, bánh mì, gỏi cuốn hoàn toàn có tiềm năng chinh phục thế giới. Tuy nhiên, để làm được điều này, doanh nghiệp cần đầu tư vào xây dựng thương hiệu, đăng ký sở hữu trí tuệ và chiến lược marketing bài bản.

Những doanh nghiệp tiên phong đã chứng minh hiệu quả của việc bảo vệ thương hiệu. Một công ty xuất khẩu gạo Việt tại Anh đã ký kết với nhà phân phối nhưng giữ nguyên xuất xứ “Made in Vietnam” trên bao bì, giúp tăng nhận diện thương hiệu.

Phở Và Tương Lai Ẩm Thực Việt

Câu chuyện của Pho Holdings không chỉ là tranh cãi về một cái tên, mà còn phản ánh tầm quan trọng của việc bảo vệ giá trị văn hóa và thương hiệu quốc gia. Một tô phở, dù đơn giản, cũng chứa đựng tinh hoa của đất nước.

Để phở thực sự trở thành biểu tượng mạnh mẽ trên bản đồ ẩm thực thế giới, chúng ta cần hơn cả tình yêu ẩm thực – đó là sự chuyên nghiệp trong cách làm kinh doanh và quản lý thương hiệu.

Bạn nghĩ gì về câu chuyện này? Hãy để lại ý kiến và cùng lan tỏa tình yêu với phở Việt!