Từ sản phẩm làng nghề đến hàng hóa chuẩn thị trường: Nghệ An chuyển mình trong cuộc chơi OCOP

Gần 730 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, hàng chục thương hiệu địa phương vào siêu thị lớn, hàng loạt chương trình livestream kết nối người tiêu dùng với nhà sản xuất – Nghệ An đang cho thấy một chiến lược bài bản và đầy quyết tâm trong hành trình đưa đặc sản xứ Nghệ vượt khỏi biên giới địa phương, thâm nhập vào thị trường hiện đại bằng tâm thế của người chơi chuyên nghiệp.

OCOP không chỉ là danh hiệu, mà là một chuỗi giá trị mới

Tính đến thời điểm hiện tại, Nghệ An đang là địa phương đứng thứ hai cả nước về số lượng sản phẩm OCOP đạt hạng sao, với gần 730 sản phẩm từ 438 chủ thể, trong đó có hai sản phẩm đạt 5 sao và 45 sản phẩm đạt 4 sao. Những con số này không chỉ phản ánh sự đa dạng của sản phẩm đặc sản địa phương, mà còn là chỉ dấu cho thấy khả năng chuyển hóa tài nguyên bản địa thành lợi thế kinh tế rõ rệt.

Tuy nhiên, điều đáng nói không nằm ở những tấm bằng khen hay danh hiệu. Câu chuyện quan trọng hơn là Nghệ An đang chuyển hướng từ việc “làm ra sản phẩm đạt chuẩn” sang xây dựng một hệ sinh thái hàng hóa mang tính chuỗi. Sản phẩm OCOP giờ đây không chỉ dừng lại ở mức độ truyền thống, mà đang từng bước được tiêu chuẩn hóa để gia nhập vào hệ thống bán lẻ hiện đại, chinh phục người tiêu dùng thành thị và cả những thị trường khó tính hơn trong nước và quốc tế.

Khi xúc tiến thương mại trở thành một chiến lược dài hơi

Không còn dừng lại ở các hội chợ địa phương mang tính phong trào, các hoạt động xúc tiến thương mại tại Nghệ An đã và đang chuyển hóa thành một chuỗi chiến lược dài hạn. Những cơ sở sản xuất như giò bê hay nước mắm Cửa Lò đã được tiếp cận các hội chợ thương mại cấp vùng, cấp quốc gia, các kênh siêu thị lớn, sàn thương mại điện tử, và thậm chí cả các nền tảng số như livestream bán hàng.

Đơn cử như một cơ sở sản xuất giò bê tại Nghệ An – nơi từng bước nâng cấp chất lượng sản phẩm và xây dựng thương hiệu nhờ đạt OCOP – hiện đang cung cấp ra thị trường hơn 2 tấn sản phẩm mỗi tháng. Chủ cơ sở chia sẻ rằng, ngoài việc cải tiến công nghệ và nâng cao chất lượng đầu vào, việc chủ động tham gia các chương trình xúc tiến thương mại đã giúp thương hiệu được người tiêu dùng nhận biết nhiều hơn, đặc biệt là khi sản phẩm đã có mặt tại các siêu thị lớn như Lotte hay WinMart.

Với nước mắm Cửa Lò – một thương hiệu mang dấu ấn địa phương sâu đậm – việc áp dụng dây chuyền sản xuất hiện đại kết hợp với truyền thông thương hiệu đã giúp sản phẩm khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài tỉnh. Đây là minh chứng cho thấy: nếu đi đúng hướng, đặc sản địa phương hoàn toàn có thể chiếm lĩnh thị trường rộng lớn hơn nhiều so với biên giới của tỉnh nhà.

Siêu thị không dễ vào – nhưng vào được là cơ hội để trưởng thành

Một trong những điểm đáng chú ý trong mô hình xúc tiến thương mại của Nghệ An là việc phối hợp chặt chẽ với các hệ thống bán lẻ hiện đại. Không chỉ hỗ trợ mở đường cho sản phẩm OCOP vào siêu thị, tỉnh còn đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc đáp ứng các yêu cầu kiểm định khắt khe từ hệ thống phân phối.

Một số doanh nghiệp chia sẻ rằng để đưa được sản phẩm vào Lotte, đơn vị kiểm soát chất lượng của siêu thị đã về tận cơ sở sản xuất để audit quy trình sản xuất đến hai lần. Những buổi đánh giá này không chỉ là bài kiểm tra, mà còn là quá trình tư vấn và hướng dẫn giúp doanh nghiệp hoàn thiện mình.

Chính vì vậy, nhiều cơ sở sản xuất nhỏ đã buộc phải thay đổi – từ cải tiến nhà xưởng, nâng cấp quy trình kiểm soát chất lượng, đến chuẩn hóa bao bì, nhãn mác và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Việc tiếp cận siêu thị cũng đồng nghĩa với việc nâng tiêu chuẩn sản phẩm lên một nấc thang mới, không chỉ để tồn tại mà còn để tăng trưởng mạnh mẽ trong dài hạn.

Trung tâm xúc tiến là người kết nối – doanh nghiệp là người quyết định cuộc chơi

Một điều quan trọng tạo nên thành công bước đầu cho chiến lược OCOP Nghệ An chính là vai trò trung tâm của Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh. Không đơn thuần là tổ chức hội chợ, đơn vị này đã trở thành “nhạc trưởng” kết nối các nguồn lực: từ doanh nghiệp đến siêu thị, từ nhà sản xuất đến sàn thương mại điện tử, từ chính quyền đến người tiêu dùng.

Trung tâm này đã triển khai hàng loạt chương trình bài bản: hỗ trợ miễn phí gian hàng tại hội chợ, tổ chức các buổi giới thiệu sản phẩm tại siêu thị lớn, livestream bán hàng trên nền tảng số, mở lớp đào tạo cho chủ thể sản xuất, và quan trọng hơn cả là hướng đến chiến lược xuất khẩu sản phẩm OCOP qua các kênh hợp tác quốc tế.

Nhưng thành công không thể đến nếu doanh nghiệp không thực sự chủ động. Mô hình “Trung tâm xúc tiến là người tạo nhịp – doanh nghiệp là người đánh nhịp” đã tạo ra một động lực mạnh mẽ: vừa có chính sách hỗ trợ từ nhà nước, vừa có sự trưởng thành từ nội lực thị trường.

Bài học không chỉ dành cho Nghệ An

Những gì Nghệ An đang làm thực chất không chỉ là phát triển OCOP, mà là một nỗ lực chuyển hóa đặc sản địa phương thành hàng hóa thị trường một cách có chiến lược. Đây là mô hình mà nhiều tỉnh, thành khác có thể học hỏi – nơi xúc tiến thương mại không chỉ là tổ chức hội chợ, mà là xây dựng toàn bộ chuỗi phát triển sản phẩm: từ sản xuất, kiểm định, phân phối đến truyền thông và mở rộng thị trường.

Không chỉ gói gọn trong hệ thống siêu thị nội địa, Nghệ An đang từng bước tìm đường ra thế giới, thông qua các kênh hợp tác quốc tế, liên kết vùng và chuyển đổi số. Đó là một hướng đi bền vững và cần thiết để khẳng định giá trị thực sự của sản phẩm Việt – không chỉ là ngon, mà còn là chuẩn, là đáng tin cậy, là sẵn sàng cạnh tranh sòng phẳng trên mọi mặt trận.