Rơm rạ – “Kho báu” bị lãng quên và bước chuyển mình trong nông nghiệp Việt Nam

Hằng năm, đồng bằng sông Cửu Long thải ra hàng triệu tấn rơm rạ, phần lớn bị đốt bỏ, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Tuy nhiên, nhờ mô hình kinh tế tuần hoàn, rơm rạ đang được tận dụng để sản xuất nấm, phân bón, mang lại lợi ích kinh tế và giảm phát thải.

Thực Trạng Đốt Rơm Rạ: Lãng Phí Tài Nguyên Và Gây Ô Nhiễm

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, mỗi năm khu vực đồng bằng sông Cửu Long sản xuất khoảng 24 triệu tấn rơm rạ từ 24 triệu tấn lúa. Tuy nhiên, phần lớn số lượng này bị đốt bỏ ngay trên đồng ruộng, gây:

• Ô nhiễm không khí: Thải khói và chất độc hại ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.
• Phát thải khí nhà kính: Góp phần làm biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.
• Lãng phí tài nguyên: Rơm rạ – một phụ phẩm quý – không được tận dụng đúng cách.

Ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nhấn mạnh: “Chúng ta cần thay đổi tư duy để nhìn nhận rơm rạ là một nguồn tài nguyên tiềm năng, không chỉ là thứ bỏ đi.”

Mô Hình Kinh Tế Tuần Hoàn: Biến Rơm Thành Vàng

Các hợp tác xã nông nghiệp tại Cần Thơ, tiêu biểu như hợp tác xã New Green Farm, đã áp dụng thành công mô hình kinh tế tuần hoàn từ rơm. Những sáng kiến tiêu biểu gồm:

Trồng Nấm Từ Rơm Rạ

• Nấm rơm ngoài trời và trong nhà: Trồng trong nhà giúp năng suất cao hơn và chủ động trước điều kiện thời tiết.
• Nông dân tại hợp tác xã chia sẻ: “Trồng trong nhà hiệu quả hơn. Nấm bự, tốt, và thời gian thu hoạch kéo dài hơn.”

Tái Sử Dụng Rơm Sau Trồng Nấm

Phế phẩm từ nấm được dùng để sản xuất phân bón hữu cơ, kết hợp với các phụ phẩm nông nghiệp khác như tro trấu, mụn dừa, và phân bò. Điều này không chỉ giảm chi phí mà còn cải thiện chất lượng đất trồng.

Lợi Ích Kinh Tế Rõ Rệt: Tăng 50% Lợi Nhuận

Việc bán rơm tại ruộng chỉ mang lại khoảng 500.000 – 700.000 đồng/ha, nhưng khi áp dụng mô hình tuần hoàn, nông dân có thể thu về 4-5 triệu đồng/ha. Đặc biệt, lợi nhuận từ phân bón và nấm rơm giúp tăng thu nhập thêm gần 50%.

Anh Nguyễn Văn Hùng, nông dân tại huyện Thới Lai, chia sẻ: “Đốt rơm gây ô nhiễm, nhưng tận dụng để làm nấm và phân bón thì lại giúp tăng thu nhập đáng kể. Mô hình này thực sự là giải pháp bền vững cho nông nghiệp.”

Hỗ Trợ Và Nhân Rộng Mô Hình Tại Đồng Bằng Sông Cửu Long

Với sự hỗ trợ của Bộ Nông nghiệp và các tổ chức quốc tế, mô hình kinh tế tuần hoàn đã được nhân rộng tại 10 hợp tác xã điển hình ở các huyện Thới Lai, Vĩnh Thạnh và Cờ Đỏ (Cần Thơ). Các hoạt động hỗ trợ bao gồm:

• 49 lớp tập huấn kinh doanh cho nông dân.
• 40 lớp tập huấn IPM với hơn 1.200 nông dân tham gia.
• Tổ chức hội thảo kết nối thị trường và đánh giá mô hình thực tế.

Tương Lai Kinh Tế Tuần Hoàn Từ Rơm

Mô hình kinh tế tuần hoàn từ rơm không chỉ cải thiện thu nhập cho nông dân mà còn góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững.

Ông Nguyễn Văn Long, đại diện hợp tác xã Tiến Thuận, khẳng định: “Tận dụng rơm rạ quy mô cộng đồng là cách duy nhất để khai thác tối đa giá trị từ nông nghiệp.”

Với sự vào cuộc của chính quyền, tổ chức quốc tế và người dân, mô hình này hứa hẹn tạo nên bước đột phá trong ngành nông nghiệp, hướng tới một tương lai xanh và bền vững. Tận dụng tài nguyên, giảm thiểu lãng phí chính là con đường đi lên của nông nghiệp Việt Nam.