Mỹ áp thuế lên tôm Việt: Nên thu, nên nuôi hay nên chờ?

Đòn thuế 46% của Mỹ khiến giá tôm chao đảo, nhưng các chuyên gia khẳng định đây chưa phải “cú knock‑out”. Người nuôi tôm cần bình tĩnh, chia đàn hợp lý, giảm mật độ và tránh bán tháo để vẫn bảo toàn lợi nhuận.

Thông tin Washington áp mức thuế 46% lên hầu hết hàng hóa Việt Nam, trong đó có tôm, lập tức đẩy giá thu mua nội địa giảm 5‑7 %. Tuy nhiên, quyết định kèm “khoảng hoãn” 90 ngày đàm phán giúp thị trường có thời gian tự điều chỉnh. Thống kê của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho thấy sản lượng tôm tồn kho vẫn ở mức an toàn, nhu cầu nhập khẩu tại Mỹ chưa giảm mạnh.

“Mỹ đánh thuế cao, nhưng họ vẫn cần tôm cỡ lớn cho ngành dịch vụ thực phẩm. Vấn đề là chúng ta phải tối ưu lịch thu hoạch, không đổ xô bán rẻ,” ông Trần Công Nghĩa – chủ trại 40 ha ở Bạc Liêu – phân tích.

Kinh nghiệm thực tế gợi ý chia ao thành hai nhóm:

• Nhóm tôm lớn (size 20‑30 con/kg): thu hoạch sớm, chốt lời, tránh rủi ro dịch bệnh và biến động giá. VASEP ước tính biên lợi nhuận hiện tại vẫn đạt 8‑10 %.
• Nhóm tôm vừa (size 40‑50 con/kg): thu tỉa 40‑50 % sản lượng để thu hồi vốn, giữ lại phần còn lại nuôi thưa, giảm áp lực môi trường và chi phí thức ăn tới 15 %.

Anh Nghĩa nhấn mạnh: “Thu hoạch tỉa giúp xoay vòng vốn nhanh, đồng thời hạ mật độ, con tôm khỏe và lớn nhanh hơn.”

Trong bối cảnh giá đầu vào (thức ăn, chế phẩm sinh học) tăng 3‑5 % so với đầu năm, việc hạ mật độ từ 200 xuống 150 con/m² có thể tiết kiệm tới 12 % chi phí. Đồng thời, tôm lớn nhanh hơn, rút ngắn chu kỳ nuôi 5‑7 ngày, giảm nguy cơ dịch bệnh. Tại Sóc Trăng, mô hình nuôi thưa kết hợp sục khí nano cho thấy tỷ lệ sống đạt 90 %, cao hơn 7 % so với ao nuôi dày.

Giá lao dốc chủ yếu do tâm lý hoang mang và thương lái “ép”. Chuyên gia thị trường Lê Minh Toàn cảnh báo: “Nếu ồ ạt bán tháo, giá sẽ còn giảm sâu, lợi bất cập hại.” Do đó, người nuôi cần:

1. Theo sát bảng giá VASEP, tránh tin đồn mạng xã hội.
2. Ký trước hợp đồng thu mua với nhà máy, chốt mức sàn.
3. Duy trì nhật ký ao nuôi, đảm bảo truy xuất nguồn gốc – yếu tố ngày càng quan trọng khi vào thị trường Mỹ.

Dừng thả hoàn toàn sẽ khiến chuỗi cung ứng đứt gãy và bỏ lỡ cơ hội khi giá hồi phục. Giải pháp: tiếp tục thả giống nhưng giảm 20‑25 % mật độ, ưu tiên postlarvae SPF, kiểm soát pH và kiềm chặt chẽ. Theo Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản II, chi phí đầu tư giảm khoảng 18 % so với mô hình cũ, trong khi tỷ lệ chuyển đổi thức ăn (FCR) cải thiện 0,1‑0,15 điểm.

Giới phân tích kỳ vọng hai kịch bản:

• Kịch bản tích cực: Mỹ nhượng bộ, hạ thuế xuống 15‑20 %. Giá tôm Việt có thể phục hồi 6‑8 % vào quý III.
• Kịch bản thận trọng: Thuế giữ nguyên, nhưng doanh nghiệp chuyển hướng EU và Nhật – thị trường ưa chuộng size nhỏ, ít bị ảnh hưởng.

“Bà con cứ bình tĩnh, quản lý ao tốt, đáp ứng tiêu chuẩn ASC/BAP; thị trường luôn mở lối cho sản phẩm đạt chất lượng cao,” đại diện Công ty CP Minh Phú khuyến nghị.