Đường bát xứ Quảng – Lắng đọng hương vị quê nhà

Nằm sâu trong những làng quê xứ Quảng, nghề làm đường bát thủ công từng một thời sôi nổi giờ chỉ còn lại chút dư âm. Tuy vậy, hương vị ngọt thanh, chân thật của nó vẫn trường tồn, gắn bó với người dân và cả văn hóa ẩm thực Việt Nam.

Tinh Hoa Nghề Làm Đường Bát Thủ Công

– Nghề Cha Truyền Con Nối Của Xứ Quảng

Nghề làm đường bát thủ công ở Quảng Nam đã tồn tại hơn một thế kỷ, ghi dấu trong từng góc làng, nẻo chợ. Trước đây, lò đường xuất hiện khắp nơi, từ đồng bằng đến trung du, trở thành nguồn sống của nhiều gia đình. Theo ông Trần Đình Hai (71 tuổi), một trong những người giữ lửa cuối cùng: “Nhà tôi ba đời làm nghề này. Thời trẻ, lò đường sôi động, ai cũng tham gia từ đốn mía, ép nước đến nấu đường. Giờ chỉ còn những người lớn tuổi như tôi mới trụ lại được.”

Tuy khó khăn, những lò đường tại Quế Sơn, Nông Sơn vẫn giữ vững truyền thống. Các lò đường đỏ lửa quanh năm, phục vụ nhu cầu người dân địa phương và cả du khách tìm mua sản phẩm truyền thống này.

– Quy Trình Làm Đường Bát – Bí Quyết Từ Nghệ Nhân

Làm đường bát không chỉ là một nghề mà còn là nghệ thuật. Quy trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ ở từng công đoạn: từ ép nước mía, lọc qua trấu, thêm vôi để loại bỏ tạp chất đến nấu và rót đường thành bát. Mỗi bước đều mang dấu ấn kinh nghiệm của người làm nghề.

Ông Cao Thanh Trà, nghệ nhân 83 tuổi chia sẻ: “Quan trọng nhất là cách bỏ vôi. Đất mía khác nhau thì vôi cũng khác. Bỏ ít thì đường không đọng, mà nhiều thì đắng. Đây là bí quyết truyền đời, không phải ai cũng làm được.”

Bọt và tạp chất được vớt sạch trước khi rót đường vào các bát đất nung. Ba lần rót – ba tầng đường tạo thành cục u, một đặc điểm để đánh giá chất lượng của sản phẩm.

– Vị Ngọt Xứ Quảng Gắn Kết Văn Hóa Ẩm Thực

Không chỉ là một sản phẩm thông thường, đường bát còn mang trong mình hồn cốt của văn hóa Quảng Nam. Từ món chè, cháo ngọt đến bánh trái trong dịp Tết, vị ngọt từ đường bát không thể thiếu trong mâm cỗ hay những buổi đoàn viên.

Người dân địa phương tin rằng đường bát thủ công không chỉ sạch, không pha tạp chất, mà còn đậm đà hương vị hơn đường công nghiệp. Dù đường kính hiện đại có phổ biến, nó vẫn khó thay thế được sức hút của đường bát trong lòng người dân Quảng Nam.

Thách Thức Và Triển Vọng Nghề Làm Đường Bát

– Mai Một Nhưng Không Lụi Tàn

Sự phát triển của các ngành nghề hiện đại và diện tích trồng mía giảm sút đã khiến nghề làm đường bát dần mai một. Nhưng với giá trị văn hóa và kinh tế mà nó mang lại, nghề này vẫn được nhiều gia đình gìn giữ. Theo ông Hai, mỗi mùa thu hoạch mía, lò của ông vẫn bán hơn 1.000 lượt đường, mang lại thu nhập ổn định.

“Tôi làm giữ nghề, không phải chỉ vì tiền. Đây là đặc sản quê mình, không ai nối nghiệp thì buồn lắm.”

– Giá Trị Văn Hóa Độc Đáo

Ngoài giá trị kinh tế, đường bát còn là một phần di sản văn hóa đặc sắc của Quảng Nam. Trong quá khứ, sản phẩm này từng được xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á dưới thời vua Minh Mạng. Ngày nay, nó vẫn hiện diện như một món quà quê mộc mạc, gắn liền với ký ức của bao thế hệ.

Đường bát thủ công xứ Quảng không chỉ đơn thuần là một nghề, mà còn là niềm tự hào và di sản quý giá của người dân nơi đây. Dẫu thời gian có trôi, vị ngọt ấy vẫn đọng lại, là minh chứng cho một văn hóa bền bỉ và tình yêu sâu sắc với quê hương.