editor 3 tuần trướcCâu chuyện tôm khô: Khi di sản chạm đỉnh cao thương hiệu
Tôm khô Đất Mũi Cà Mau là di sản văn hóa phi vật thể, nổi tiếng nhờ hương vị đặc trưng và quy trình chế biến tinh tế. Với nguồn nguyên liệu phong phú, sự lao động bền bỉ của người dân cùng công nghệ hiện đại, sản phẩm này không chỉ là niềm tự hào mà còn mang giá trị kinh tế lớn lao.
Tôm Khô – Đặc Sản Đất Mũi
Tại cực Nam của Tổ quốc, tôm khô Đất Mũi từ lâu đã trở thành một món ăn nổi danh, không chỉ bởi hương vị đặc trưng mà còn là di sản văn hóa phi vật thể. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa nghề làm tôm khô tại tỉnh Cà Mau vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Nhưng điều gì đã làm nên sự đặc biệt của tôm khô nơi đây?
Hành trình từ những con tôm tươi rói đánh bắt ngoài khơi đến những gói tôm khô thơm ngon là cả một câu chuyện về truyền thống, sáng tạo, và sự kiên trì của người dân miền biển.
Điều Kiện Thiên Nhiên Lý Tưởng: “Chiếc Nôi Của Nghề Tôm Khô”
Vùng Ngọc Hiển, nơi có hơn 23.000 ha rừng ngập mặn, là chiếc nôi hoàn hảo cho nghề làm tôm khô. Các đầm rừng nơi đây cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào từ tôm nuôi sinh thái dưới tán rừng đến tôm biển tự nhiên. Anh Sáu Tính, một người dân gắn bó với nghề này, chia sẻ:
“Ngày xưa, nguồn tôm nhiều đến mức ăn tươi không hết. Người dân nghĩ ra cách luộc với muối rồi phơi khô để dành. Ai ngờ cách làm đó thành nghề truyền thống, rồi nổi tiếng khắp nơi.”
Hiện tại, khi chưa đến kỳ thu hoạch tôm rừng, bà con sử dụng nguồn tôm biển để chế biến. Tháng Chạp âm lịch, khi những mẻ tôm rừng đầy đặn được thu hoạch, không khí sản xuất càng trở nên rộn ràng.
Nghề Đáy Hàng Khơi: Nguy Hiểm Nhưng Đáng Tự Hào
Nhắc đến tôm khô Rạch Gốc, không thể bỏ qua nghề đáy hàng khơi. Đây là phương pháp đánh bắt đặc thù, đòi hỏi sự can đảm và kỹ năng cao của ngư dân. Những trụ đáy cắm sâu dưới biển từ 10 đến 15 hải lý trở thành “cánh tay đắc lực” giúp họ đưa những mẻ tôm tươi ngon nhất về bờ.
Anh Tài, một ngư dân dày dạn kinh nghiệm, chia sẻ:
“Làm nghề này không chỉ cần sức khỏe mà còn phải biết xem hướng gió, dòng chảy. Cuộc sống ngoài khơi đầy hiểm nguy, nhưng bù lại mỗi chuyến tàu về bờ là niềm vui lớn.”
Bí Quyết Chế Biến Tôm Khô: Chất Lượng Là Số Một
Quy trình chế biến tôm khô ở Cà Mau đã đạt đến mức tinh tế. Tôm được luộc trong nước muối với tỉ lệ vàng: 50kg tôm cần 12 lít nước và 0.5kg muối hột. Thời gian luộc ngắn hay dài chính là bí quyết riêng biệt tạo nên độ ngon khó cưỡng.
Những tiến bộ công nghệ như máy xấy, lò luộc điện được ứng dụng rộng rãi, giúp đảm bảo tôm giữ được độ ngọt tự nhiên. Trung bình, một cơ sở sản xuất tại đây có thể đạt 20 tấn tôm khô/ngày.
Chị Hằng, chủ một cơ sở sản xuất, tiết lộ:
“Công nghệ giúp chúng tôi tăng năng suất gấp nhiều lần. Nhưng để giữ hương vị đặc trưng, khâu luộc tôm vẫn được kiểm soát rất nghiêm ngặt.”
Vai Trò Của Phụ Nữ Và Lao Động Địa Phương
Phụ nữ và lao động địa phương góp phần không nhỏ vào thành công của nghề làm tôm khô. Ở các bến tàu, họ đảm nhiệm công việc phân loại tôm với đôi tay thoăn thoắt. Cô Thu, một nhân công kỳ cựu, chia sẻ:
“Tôi làm ở đây hơn 10 năm rồi. Mỗi ngày phân loại được tôm, kiếm thêm vài trăm nghìn đồng, đủ nuôi con ăn học. Công việc tuy vất vả nhưng vui vì có bạn bè chia sẻ.”
Những đứa trẻ trong làng cũng tận dụng thời gian rảnh rỗi để phụ giúp, kiếm thêm tiền mua sách vở.
Tôm Khô Rạch Gốc: Niềm Tự Hào Miền Biển
Không chỉ là món ăn đặc sản, tôm khô Rạch Gốc còn mang giá trị văn hóa và kinh tế lớn lao. Với thương hiệu tập thể được chứng nhận từ năm 2011, sản phẩm này đã có mặt ở nhiều thị trường trong và ngoài nước.
Những sáng kiến mới, từ việc ứng dụng công nghệ đến mở rộng quy mô sản xuất, không chỉ giúp nghề truyền thống tồn tại mà còn vươn xa hơn trên bản đồ kinh tế.
Tôm khô Đất Mũi không chỉ là món ăn, mà còn là biểu tượng cho ý chí, sự sáng tạo và niềm tự hào của người dân miền biển. Mỗi con tôm khô chứa đựng hương vị của biển cả, sự vất vả của ngư dân, và trên hết là tinh thần lao động bền bỉ của cả một cộng đồng.
Còn gì tuyệt vời hơn khi nhấm nháp một con tôm khô Đất Mũi, để cảm nhận trọn vẹn tình yêu của vùng đất này dành cho nghề truyền thống trăm năm.
