Nghề nuôi dông cát ở Bình Thuận: Đặc sản vùng cát và bài học kinh tế

Bình Thuận, mảnh đất đầy nắng và gió, không chỉ được biết đến với đồi cát vàng mênh mông hay những bãi biển xanh ngắt, mà còn là nơi xuất hiện một nghề nuôi đặc sản độc đáo: nuôi dông cát.

Đây không chỉ là nguồn lợi kinh tế mà còn là câu chuyện về sự đổi thay, sáng tạo và kiên trì của người nông dân trên vùng đất đầy thử thách.

Dông Cát – Đặc Sản Quý Từ Vùng Đất Nắng Cháy

Dông cát, hay còn được gọi là kỳ nhông, là một loài bò sát nhỏ, thường sinh sống tự nhiên trên những triền cát Bình Thuận. Chúng có đặc điểm thích nghi hoàn hảo với điều kiện khắc nghiệt, có thể nhịn uống nước trong thời gian dài và trú ẩn trong hang kín đáo. Với vẻ ngoài giống thằn lằn nhưng kích thước lớn hơn, dông cát trở thành một đặc sản độc đáo của Bình Thuận, thu hút nhiều khách du lịch tò mò.

Nghề Nuôi Dông: Từ Khai Thác Tự Nhiên Đến Chăn Nuôi Bền Vững

Trong quá khứ, người dân Bình Thuận thường khai thác dông tự nhiên bằng cách đào hang, bẫy lưới hoặc thổi cái sá. Điều này khiến số lượng dông giảm mạnh, gần như tuyệt chủng tại nhiều khu vực. Giai đoạn khó khăn nhất, nhiều hộ nuôi bỏ nghề vì thiếu đầu ra và kỹ thuật chăn nuôi chưa ổn định.

Anh Nguyễn Minh Tâm, một người tiên phong tại xã Thiện Nghiệp, đã thay đổi điều đó. Xuất thân là giáo viên dạy Hóa, anh từ bỏ công việc để theo đuổi đam mê làm nông nghiệp sạch. Anh Tâm chia sẻ: “Trước đây, nhiều hộ gia đình bỏ nuôi dông vì đầu ra bấp bênh. Tôi phải đi khắp đất nước, gặp hàng trăm bà con để học hỏi. Từ năm 2012, tôi bắt đầu hướng dẫn kỹ thuật nuôi và bao tiêu đầu ra, giúp nghề này ổn định trở lại.”

Nhờ những nỗ lực như vậy, đến nay, nghề nuôi dông ở Bình Thuận không chỉ phục hồi mà còn phát triển mạnh mẽ. Các hộ dân đã áp dụng mô hình nuôi bán tự nhiên, xây dựng chuồng trại phù hợp, cung cấp thức ăn tự nhiên như rau củ, cỏ, đảm bảo điều kiện sinh trưởng tốt cho dông.

Mô Hình Nuôi Bán Tự Nhiên: Giải Pháp Bền Vững

Dông cát thích nghi tốt với môi trường bán tự nhiên, nơi chuồng nuôi được thiết kế giống với điều kiện tự nhiên nhất. Chuồng thường làm từ tấm tôn hoặc xi măng, chôn sâu dưới đất để ngăn dông đào thoát ra ngoài. Người nuôi cung cấp thức ăn tự nhiên như rau muống, rau lang, cỏ dại và côn trùng.

“Con dông có sức đề kháng tốt, chỉ cần cho ăn rau củ quả hoặc cỏ tự nhiên một vài ngày một lần. Chúng sống rất nhạy cảm, nên tôi phải làm các khu trú mát bằng lá cây hoặc gỗ để chúng thoải mái nhất,” anh Nguyễn Văn Hoàng, một nông dân lâu năm tại xã Thiện Nghiệp, chia sẻ.

Hiện tại, với diện tích chuồng trại gần 250m², anh Hoàng đã nuôi được hơn 700 con dông, đạt cân nặng trung bình 5 con/kg. Mỗi kg dông hiện có giá 800.000 đồng, đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho gia đình.

Du Lịch Và Nghề Nuôi Dông: Kết Hợp Để Phát Triển

Không chỉ dừng lại ở giá trị kinh tế, nghề nuôi dông còn góp phần phát triển du lịch Bình Thuận. Nhiều đoàn khách du lịch, sinh viên và thanh niên đã tới tham quan các trang trại dông để học hỏi. Các món ăn từ dông, như dông nướng muối ớt, dông xào lăn, đang trở thành đặc sản níu chân du khách.

Anh Tâm nhấn mạnh: “Nuôi dông không chỉ giúp bà con cải thiện thu nhập mà còn giới thiệu đặc sản Bình Thuận đến với khách du lịch trong và ngoài nước. Điều quan trọng nhất là phải tạo ra thị trường ổn định để bà con yên tâm chăn nuôi.”

Tín Hiệu Đáng Mừng Từ Nghề Nuôi Dông

Hiện nay, xã Thiện Nghiệp có hơn 20 hộ nuôi dông với quy mô mỗi trại từ 1.000m² trở lên. Chi phí đầu tư ban đầu thấp, công chăm sóc không nhiều, nhưng nghề này đang mang lại thu nhập cao hơn các ngành chăn nuôi khác. Nhiều nông dân đã thoát nghèo và dần nâng cao chất lượng đời sống nhờ nghề nuôi dông.

Dông cát Bình Thuận không chỉ là một đặc sản độc đáo mà còn là minh chứng sống động cho sự sáng tạo và kiên trì của con người nơi đây. Nghề nuôi dông, với sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, đang vẽ nên một tương lai bền vững cho vùng đất đầy nắng gió này.