editor 4 tuần trước

Khám phá chiến lược sinh tồn trong kỷ nguyên AI

Trong cuộc trò chuyện với hai doanh nhân, viễn cảnh về những công ty siêu tinh gọn – nơi chỉ có một nhân viên điều hành, còn lại đều do AI đảm nhiệm – đã được đưa ra. Bài viết sẽ khai thác chiến lược quản trị sự nghiệp, tư duy khởi nghiệp và cách con người thích nghi với tương lai này.

Kỷ Nguyên Công Nghệ Và Những Dự Báo Táo Bạo

Xu hướng tự động hoá và trí tuệ nhân tạo đang phủ sóng khắp nơi. Nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp cho rằng tốc độ phát triển của công nghệ sẽ sớm vượt qua mọi dự đoán. Trong những chia sẻ gần đây, hai doanh nhân kỳ cựu (một người từng là CEO của một thương hiệu âm thanh nổi tiếng, người còn lại là cựu Giám đốc Điều hành tại một tập đoàn dược đa quốc gia) đã vẽ ra viễn cảnh nhiều công ty “siêu tinh gọn”, chỉ có một nhân viên làm chủ, phần còn lại sẽ do hệ thống AI đảm nhiệm.

Dự báo này, thoạt nghe có vẻ quá táo bạo, nhưng lại đang dần hiện hữu qua những ví dụ thực tế: từ mô hình “Dark Store” trong ngành bán lẻ, đến việc triển khai trợ lý ảo thay thế nhân viên chăm sóc khách hàng, hay thậm chí các công cụ phục vụ hoạt động tuyển dụng, quản lý chuỗi cung ứng.

Thông điệp chung xuyên suốt cuộc thảo luận là sự cấp bách trong việc đón nhận công nghệ và chủ động thích ứng. Dù ở Ấn Độ hay trên phạm vi toàn cầu, không ít người vẫn cho rằng AI sẽ chỉ thay thế những công việc giản đơn, hoặc chưa thể bùng nổ ngay lập tức. Tuy nhiên, chính sự chủ quan đó có thể khiến nhiều doanh nghiệp và cá nhân bị “bỏ lại phía sau” trong vòng vài năm tới.

“Chúng tôi đã thấy tác động rất mạnh từ những ứng dụng AI cơ bản nhất, như AI hội thoại hỗ trợ khách hàng. Điều này khiến một loạt vị trí nhập liệu hay hỗ trợ kỹ thuật dần biến mất. Nếu không chủ động học hỏi, mọi người sẽ bị thay thế không phải bởi AI, mà bởi những ai biết dùng AI.”

Đó là chia sẻ tâm huyết từ một cựu Giám đốc Tập đoàn Dược nổi tiếng, người đang điều hành mảng sáng tạo và đổi mới cho một công ty đa quốc gia.

Cú Hích Cho Sự Nghiệp: Chuẩn Bị Và Phát Triển Kỹ Năng

Song song với viễn cảnh “công ty một nhân viên”, các chuyên gia cũng cho rằng cơ hội phát triển sự nghiệp chưa bao giờ lớn như hiện nay. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, kỹ năng mềm lẫn kỹ năng cứng đều quan trọng.

– Tập Trung Vào Giá Trị Lõi

Dù làm trong doanh nghiệp truyền thống hay công ty công nghệ, một số năng lực cơ bản rất khó thay thế bởi máy móc. Có thể kể đến:

Khả năng giao tiếp: Trình bày thuyết phục và truyền cảm hứng.
Tư duy phản biện và sáng tạo: Chủ động tìm hướng giải quyết mới.
Quản lý cảm xúc và xây dựng đội nhóm: Quan hệ con người vẫn là cốt lõi trong mọi tổ chức.

Một chuyên gia chia sẻ: “Nếu bạn giao tiếp xuất sắc, ra quyết định dựa trên dữ liệu nhưng vẫn biết cách thấu hiểu con người, bạn sẽ không lo bị thay thế. Đó là tư duy xuyên suốt để chúng ta phát triển.”

– Học “Phóng Tên Lửa” Và “Chạy Marathon”

Nhiều người, đặc biệt là thế hệ trẻ, rất muốn thành công nhanh chóng, đôi khi chạy theo danh xưng hoặc mức lương hấp dẫn. Trái lại, các nhà lãnh đạo dày dặn khuyên rằng nên nhìn sự nghiệp như một hành trình dài. Hãy chọn cho mình “đường đua marathon” hơn là chỉ “chạy nước rút”.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa cứ từ tốn một cách bị động. Thay vào đó, hãy linh hoạt giữa giai đoạn “tăng tốc” và giai đoạn “duy trì”. Ví dụ:

Trong 2-3 năm đầu, học sâu về một lĩnh vực (Marketing, Công nghệ, Tài chính…).
3-5 năm tiếp theo, mở rộng sang vai trò quản lý hoặc khám phá khía cạnh liên quan (Quản trị vận hành, Phát triển kinh doanh…).
Giai đoạn về sau, tập trung tạo “dấu ấn cá nhân”, xây dựng mạng lưới, và tối ưu hoá giá trị bản thân trong tổ chức.

Tầm Quan Trọng Của Văn Hoá Khởi Nghiệp Trong Doanh Nghiệp

Mặc dù nhiều bạn trẻ đổ xô mở công ty riêng, song tinh thần Khởi nghiệp còn có thể áp dụng ngay tại các công ty lớn. Các diễn giả đã phân tích chi tiết cách mà “tư duy doanh chủ” giúp nhân viên tự chủ hơn, đổi mới hơn và đẩy nhanh quá trình thăng tiến.

– Tư Duy Người Sáng Lập: Tự Hỏi “Mình Giải Quyết Vấn Đề Gì?”

Một sai lầm phổ biến: chọn khởi nghiệp vì “muốn làm giàu” hoặc “ngại gò bó”. Thực tế, khởi nghiệp thành công hay không nằm ở việc bạn giải quyết vấn đề nào, lớn đến đâu, khách hàng có thực sự sẵn sàng trả tiền hay không.

“Đừng gượng ép biến mình thành nhà sáng lập. Nếu tìm thấy vấn đề xứng đáng để cống hiến thời gian và công sức, đó mới là lúc ta sẵn sàng.”

Lời khuyên này đến từ một nhà đầu tư từng rót vốn cho hàng loạt startup, sau đó chứng kiến nhiều đội ngũ tan rã vì mâu thuẫn hoặc “hết nhiệt” khi thị trường không ủng hộ.

– CoFounder: Hơn Cả Quan Hệ Đồng Sáng Lập

Chọn bạn đồng hành để cùng khởi nghiệp được ví như chọn người bạn đời. Bởi “cưới nhầm” thì mất rất nhiều thời gian để sửa chữa, thậm chí đổ vỡ.

Giá trị chung: Hai người (hoặc nhiều hơn) cần có cùng tầm nhìn, nhất quán trong nguyên tắc đạo đức.
Kỹ năng bổ trợ: Nếu ai cũng giỏi sản phẩm nhưng kém marketing, công ty sẽ “yểu mệnh” do thiếu tiếp cận thị trường.
Thống nhất cơ chế: Ngay từ đầu, cần rõ ràng về cổ phần, quyền phủ quyết, cách chia tay nếu một bên muốn rút lui.

Đặc biệt, một ví dụ thành công được dẫn ra là trường hợp vợ chồng đồng sáng lập, hoặc hai nhà đồng sáng lập vốn đã làm việc chung nhiều năm, thấu hiểu tính cách nhau. Tỷ lệ “chia tay” vẫn có thể xảy ra, nhưng nếu đã trải qua đủ thử thách, khả năng gắn bó cao hơn.

Cách Xây Dựng Chỗ Đứng Trong Tổ Chức Lớn

Không phải ai cũng chọn mở công ty riêng. Nhiều người vẫn đam mê tạo dấu ấn trong tập đoàn lớn. Trong bối cảnh AI và tự động hoá “gõ cửa” mọi lĩnh vực, làm sao để trở nên nổi bật?

– Nguyên Tắc “Boss Magnet”: Hiểu Sếp, Giúp Sếp Toả Sáng

Hiểu phong cách quản lý: Mỗi sếp có cách nhìn, cách làm việc, KPI khác nhau.
Đóng góp cụ thể: Luôn tự hỏi “Mình có thể làm gì để giúp sếp và đội nhóm thành công?”.
Tạo nhịp kết nối: Sử dụng các buổi gặp định kỳ để cập nhật công việc, hỏi han, lắng nghe phản hồi.

“Tôi từng ngỏ lời hỗ trợ sếp tổng ngay từ giai đoạn ông ấy mới về. Chính việc chủ động lên đề xuất giải pháp, cung cấp ‘tin tình báo’ nội bộ đã giúp tôi trở thành cánh tay phải, và sau đó ông quyết định nâng đỡ tôi cho vị trí quản lý cấp cao.”

Chia sẻ rất thực tế này đến từ một cựu Giám đốc phụ trách mảng Dược tại thị trường châu Á, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “chủ động hỗ trợ” thay vì chờ đợi nhiệm vụ.

– Tỏa Sáng Nhờ Thương Hiệu Cá Nhân

Thương hiệu cá nhân không nhất thiết là “nổ vang trời” trên mạng xã hội. Đôi khi, đó chỉ đơn giản là việc bạn nổi bật với 1-2 “điểm mạnh mũi nhọn” (ví dụ: giỏi phân tích dữ liệu, xuất sắc trong giao tiếp nội bộ, am hiểu digital marketing).

Xác định điểm mạnh: Bạn muốn được nhắc đến như “chuyên gia Python” hay “cao thủ thuyết trình”?
Đóng góp hữu hình: Nếu bạn là “thủ lĩnh” cho một dự án then chốt hoặc có sáng kiến giúp công ty tiết kiệm chi phí đáng kể, tên tuổi bạn sẽ tự nhiên lan rộng.
Xây dựng mạng lưới: Tìm cách giúp đỡ đồng nghiệp ở phòng ban khác, duy trì quan hệ “sếp của sếp” để đảm bảo mọi người biết đến năng lực của bạn.

Khi Tương Lai Sát Hơn Ta Tưởng

Dự báo viễn cảnh doanh nghiệp “một nhân viên” nhấn mạnh thực trạng nhiều công đoạn sẽ được AI hoá đến mức tối đa. Từ đó, nhân sự không còn phải làm các công việc lặp đi lặp lại hay thao tác thủ công. Mọi quy trình từ vận hành, tuyển dụng đến chăm sóc khách hàng đều được tự động hóa. Khi đó, phẩm chất “cốt lõi con người” chính là “vũ khí sống còn”:

Sự đồng cảm và khả năng kết nối: AI chưa (hoặc rất lâu nữa mới) có thể chạm đến chiều sâu cảm xúc và văn hoá.
Tư duy tổng thể: Ra quyết định khó, phức tạp.
Khả năng dẫn dắt: Xây dựng tầm nhìn, truyền cảm hứng để đội ngũ sẵn sàng bước phá giới hạn.

– Ví Dụ Thực Tế: AI Trong Đào Tạo Nhân Sự

Ở lĩnh vực dược, nhiều tập đoàn lớn đã áp dụng mô hình đào tạo qua ứng dụng AI, trong đó nhân viên bán hàng nhận kịch bản tình huống và thực hành tương tác với “bác sĩ ảo”. Kết quả đánh giá năng lực, góp ý, đề xuất cải thiện được AI xử lý ngay lập tức.

“Với 2.000 nhân viên ở nhiều quốc gia, chúng tôi không thể huấn luyện trực tiếp từng cá nhân liên tục. AI cho phép đội ngũ của tôi tự ôn tập, tự sửa sai, đồng thời chúng tôi dễ dàng theo dõi ai đang tiến bộ, ai cần hỗ trợ.”

Đây là lời khẳng định từ một cựu Tổng Giám đốc khu vực, hiện điều hành mảng đổi mới sáng tạo tại công ty Dược đa quốc gia.

– Tăng Tốc Hay Bị Bỏ Lại

Song, để vận hành AI hiệu quả, không chỉ tổ chức mà từng nhân sự phải chủ động học hỏi, rèn luyện kỹ năng “prompt engineering” (kỹ thuật đặt câu hỏi cho AI). Nếu không, bạn có thể bị thay thế một cách gián tiếp bởi những người biết cách tận dụng sức mạnh công nghệ.

Chiến Lược Chuyển Đổi: 2×2 Ma Trận Và Ba Bước Tiến

Khác với quan niệm “chán sếp, nhảy việc”, việc chuyển đổi nghề nghiệp nên dựa trên sự cân nhắc nghiêm túc. Ma trận “Push-Pull” (điểm thuận lợi – thách thức ở công ty cũ, và cơ hội – rủi ro ở công ty mới) giúp bạn thấy rõ lý do ra đi hay ở lại.

Bên cạnh đó, ý tưởng “Kế hoạch ba bước chuyển” cũng được gợi ý:

Giai đoạn 1 (0-2 năm): Học sâu chuyên môn, xây nền tảng vững chắc.
Giai đoạn 2 (2-5 năm): Thử thách bản thân với vai trò quản lý nhỏ hoặc mở rộng sang lĩnh vực liên quan.
Giai đoạn 3 (5 năm trở lên): Tạo dấu ấn cá nhân rõ nét, bứt phá hoặc xây dựng “thương hiệu” riêng (có thể là startup hoặc nắm vị trí lãnh đạo cấp cao).

Kết Hợp Giá Trị “Con Người” Với Sức Mạnh Công Nghệ

Nhìn lại, chúng ta đang ở một giai đoạn vô cùng thú vị. AI không chỉ mở đường cho những mô hình kinh doanh triệt để tiết kiệm nhân lực, mà còn đòi hỏi mọi người phải nâng cấp tư duy. Dù lựa chọn “làm thuê” hay tự mình “làm chủ”, sự am hiểu công nghệ và khả năng làm chủ bản thân đều quan trọng như nhau.

“Rủi ro lớn nhất không phải là bị AI thay thế, mà là mất việc vào tay đồng nghiệp biết dùng AI tốt hơn.”

Đón Nhận Thay Đổi Và Tự Tạo Cơ Hội

Tương lai không phải câu chuyện viễn tưởng, mà là chuỗi hành động cụ thể chúng ta có thể bắt đầu ngay hôm nay. Từ cách học hỏi và sử dụng công nghệ, đến tư duy phát triển bản thân, mở rộng cơ hội qua quan hệ với sếp, đồng nghiệp và chính khách hàng.

Sự nghiệp là đường chạy dài. Bạn có thể chọn dừng lại, hoặc chọn liên tục khám phá để vươn tầm xa hơn, đúng như chia sẻ đúc kết từ các doanh nhân trong buổi trò chuyện: “Hãy mang 100% năng lượng và trí tuệ vào công việc mỗi ngày. Nếu sai, bạn học được. Nếu đúng, bạn tiến bộ. Đừng bao giờ ngừng cố gắng phát huy thế mạnh, vì đó là ‘tấm khiên’ vững chắc nhất trước bất kỳ thách thức nào.”