Hết thời thương hiệu cá nhân? Giải mã hướng đi mới cho công việc sáng tạo

Thương hiệu cá nhân từng là niềm hy vọng cho những ai khao khát tự do và đam mê sáng tạo. Tuy nhiên, mô hình này dần biến tướng thành một “sân khấu” hào nhoáng nhưng thiếu chiều sâu, đòi hỏi chúng ta tìm hướng đi mới cho TƯƠNG LAI.

Xu Hướng Thoái Trào Của Thương Hiệu Cá Nhân

Trong nhiều năm, khái niệm “thương hiệu cá nhân” được tôn sùng như “kim chỉ nam” cho những người muốn bứt phá ra khỏi khuôn khổ của công việc truyền thống. Nhiều cá nhân sử dụng mạng xã hội để thể hiện năng lực, đam mê và thu hút cộng đồng. Thế nhưng, theo thời gian, mọi thứ bắt đầu có dấu hiệu bão hòa.

Trước đây, khi YouTube hay Facebook mới nổi, sự hồn nhiên và đam mê của những nhà sáng tạo đã tạo nên “thời kỳ vàng” cho nội dung trực tuyến. Họ quay video, viết blog vì mục tiêu chia sẻ kiến thức hoặc đơn giản là tìm cộng đồng cùng sở thích. Nhưng rồi, càng nhiều người “nhảy vào” để biến điều này thành miếng bánh lợi nhuận, bản chất chân thực của thương hiệu cá nhân dần bị thay thế bằng lượt xem, lượt thích và chiến lược thương mại đơn thuần.

“Tôi nhớ rõ thời kỳ đầu khi xem các YouTuber thể hình chia sẻ về dinh dưỡng và lối sống lành mạnh. Họ truyền cảm hứng cho tôi rất nhiều, không vì lợi nhuận mà bằng chính câu chuyện thật của họ.” (Trích phỏng vấn một người theo dõi nội dung thể hình trực tuyến)

Không ít người bắt đầu dựa dẫm vào các chiêu trò giật gân, câu view, hay thậm chí quảng cáo các sản phẩm kém chất lượng để gia tăng thu nhập trong ngắn hạn. Từ đó, cụm từ “influencer” dần mang hàm ý tiêu cực, “một kiểu tiếp thị trá hình” chứ không còn gắn với cảm hứng ban đầu.

Trong “cơn sốt” biến mọi nội dung thành tiền, nhiều cá nhân chỉ tập trung sản xuất loại nội dung hời hợt, bám theo các xu hướng ngắn hạn. Khi đó, họ dễ bị cuốn vào guồng quay “nội dung – tương tác – quảng cáo”, mà quên đi yếu tố cốt lõi: cung cấp giá trị thật sự.

Một ví dụ điển hình là khi nhiều người lấy mác “chuyên gia dinh dưỡng” nhưng chủ yếu giới thiệu đồ ăn chế biến sẵn, dễ dàng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe cộng đồng. Hoặc “reviewer” công nghệ nhưng thường chỉ tạo nội dung gây tranh cãi hòng thu hút lượt xem. Đây là lý do khiến “personal brand” mất đi sức mạnh truyền cảm hứng thuần túy.

Vai Trò Mới Của Người Sáng Tạo: Tìm Lại Chiều Sâu

Dù vậy, sự phát triển của mạng xã hội và các công cụ kỹ thuật số vẫn mở ra cơ hội lớn để người làm sáng tạo khẳng định dấu ấn riêng. Cái thiếu là một góc nhìn mới về vai trò của bản thân và cách tiếp cận khán giả có ý nghĩa.

1. Trở Thành Người Kiến Tạo Thực Tại, Không Phải Chỉ Tạo Nội Dung

Thay vì chạy theo “lượt thích”, người sáng tạo có thể đặt câu hỏi: “Mình đang muốn giải quyết vấn đề gì, mang lại lợi ích gì?” Một số tác giả và diễn giả nổi tiếng (như Jordan Peterson) không tự nhận mình là “influencer” mà thực chất họ là các nhà nghiên cứu, học giả, nhà thực hành; nội dung mà họ mang đến chỉ là cách giúp lan tỏa ý tưởng và tư tưởng sâu sắc đến công chúng. Họ không dừng lại ở việc tạo video hay bài viết hấp dẫn, mà hướng đến việc thay đổi cách nhìn nhận cuộc sống của người xem, người đọc.

2. Định Hình Nền Tảng Vững Chắc Từ Giá Trị Thật

Để làm được điều này, một trong những bước đầu tiên là xác định rõ mục tiêu, mong muốn tạo ra tác động gì và cho ai. Người sáng tạo cần trả lời những câu hỏi cơ bản:

• Bạn muốn khơi gợi cảm hứng hay giải quyết khó khăn cụ thể?
• Bạn có sẵn sàng đón nhận và tiếp thu phản hồi, không ngừng học hỏi để phát triển sản phẩm hoặc nội dung tốt hơn?
• Bạn có đặt mục tiêu lợi nhuận lên trên tất cả, hay cân bằng giữa lợi ích tài chính và giá trị thực cho cộng đồng?

Việc xây dựng một “thương hiệu cá nhân” bền vững không chỉ dựa trên phong cách bề nổi (thiết kế, hình ảnh) mà còn phụ thuộc nhiều vào chiều sâu của nội dung, khả năng nắm bắt insight khán giả và duy trì sự chân thành qua thời gian.

Tái Định Nghĩa “Sản Phẩm Dịch Vụ” Trong Kỷ Nguyên Kỹ Thuật Số

Công việc sáng tạo ngày nay không chỉ bó hẹp trong việc “làm nội dung” hay bán sản phẩm vật lý. Sự linh hoạt của nền tảng số cho phép mỗi cá nhân biến đam mê thành dịch vụ tư vấn, khóa học, ứng dụng, hoặc thậm chí là mô hình kinh doanh bền vững.

1. Hệ Thống Là “Vũ Khí” Mới

Theo quan sát chung, thị trường đã chuyển dịch dần từ mô hình “một sản phẩm” sang mô hình “một hệ thống”, nơi mà kiến thức, quy trình, phương pháp được đóng gói để giải quyết một vấn đề cụ thể. Ví dụ, những người muốn phát triển nội dung trên mạng xã hội không chỉ tìm một cuốn sách “dạy viết” đơn thuần, họ cần quy trình “2 giờ viết nội dung mỗi ngày” kèm theo hệ thống quản lý và phân phối nội dung trên mọi kênh.

“Chúng tôi xây dựng hệ thống để đảm bảo rằng mọi ý tưởng hay đều được ghi lại, sắp xếp và chia sẻ rộng rãi, thay vì chỉ chớp nhoáng một lần rồi biến mất.” (Ý kiến từ một nhà phát triển ứng dụng ghi chú trực tuyến)

Lợi ích của việc biến dự án thành hệ thống còn nằm ở khả năng “nhân rộng”. Thay vì cung cấp giải pháp cho một người, hệ thống hóa cho phép chủ sở hữu trao giải pháp cho hàng trăm hay hàng ngàn khách hàng với cùng một quy trình.

2. Chuyển Từ “Người Theo Dõi” Sang “Khách Hàng Trung Thành”

Với mô hình này, “đám đông” từ các kênh YouTube, TikTok, Instagram không còn bị xem là những con số ảo để khoe mẽ, mà chính là những người có nhu cầu cụ thể. Khi bạn cung cấp giá trị thực, có quy trình rõ ràng và chứng minh được hiệu quả, họ sẵn sàng trả tiền để sở hữu “bí quyết” hoặc “khóa học” do bạn tạo ra. Đó có thể là một tệp hướng dẫn chi tiết, một ứng dụng có tính phí, hay lớp học trực tuyến cá nhân hóa.

Tại Việt Nam, nhiều chuyên gia giáo dục trực tuyến, huấn luyện viên thể hình, nhà tư vấn tâm lý đã và đang thành công nhờ nắm bắt xu hướng này. Họ xây dựng nền tảng online, mở lớp dạy qua Zoom, tạo gói dịch vụ đi kèm (thực đơn dinh dưỡng, lịch tập chi tiết, hệ thống theo dõi tiến bộ). Nhờ đó, mối liên kết giữa người theo dõi và nhà cung cấp dịch vụ bền vững hơn, xa rời kiểu “bấm theo dõi vì tò mò” thuần túy.

Bốn Trụ Cột Xây Dựng Công Việc Sáng Tạo Bền Vững

Đúc kết từ những chuyên gia và người đi trước, có bốn yếu tố cốt lõi để triển khai một mô hình sáng tạo thành công trên nền tảng số:

1. Định Vị Mục Tiêu Lớn

Mục tiêu nên đến từ việc thấu hiểu rõ ràng những gì bạn không muốn và những gì bạn mong đạt được. Điều này nghe có vẻ đơn giản, nhưng là bước quan trọng để tránh “râu ông nọ cắm cằm bà kia” khi lựa chọn nội dung và sản phẩm. Hãy bắt đầu bằng việc vạch ra “anti-vision”: Bạn ghét điều gì, không muốn cuộc sống hay công việc của mình ra sao? Từ đó mới thấy rõ hướng cần đi.

2. Xây Dựng Khán Giả Dựa Trên Giá Trị

Trong bài viết gốc, người sáng tạo nhắc đến tầm quan trọng của nội dung “giáo dục”. Để khán giả hiểu và tin vào giải pháp của bạn, họ cần được “khai sáng” về vấn đề, về hậu quả của nó, và thấy được hướng đi. Thống kê của We Are Social (2023) cho biết, hơn 60% người dùng mạng xã hội sẵn sàng xem những nội dung mang tính giáo dục, cung cấp kiến thức sâu hơn chứ không chỉ dừng ở mức giải trí.

3. Dự Án Biến Thành Sản Phẩm

Mọi ý tưởng có thể bắt đầu từ những dự án nho nhỏ: một chương trình tập luyện 7 ngày, một trang blog chia sẻ kinh nghiệm, hay một bản phác thảo ứng dụng quản lý thói quen. Quan trọng là sự thử nghiệm liên tục và biến dự án thành sản phẩm có thể “cầm nắm” được. Đây có thể là gói tập luyện trực tuyến, khóa học video, hay phần mềm hỗ trợ công việc.

“Chúng tôi khởi đầu với một chuỗi 5 video miễn phí về viết bài. Sau đó, hàng trăm người xem đề xuất chúng tôi nâng cấp thành khóa học trả phí, và kết quả vượt ngoài mong đợi.” (Chia sẻ của một doanh nghiệp nội dung số)

4. Kiên Trì Thử Nghiệm Và Phát Triển

Thực tế cho thấy, không có con đường tắt để bạn trở nên “bùng nổ” chỉ sau một bài đăng. Tất cả đều là quá trình liên tục tinh chỉnh nội dung, mở rộng hệ thống, ghi nhận phản hồi và cải tiến. Chính kinh nghiệm thử sai đó giúp bạn hiểu sâu về thị trường, cũng như hoàn thiện chính mình.

Hướng Đi Cho Tương Lai: Giữ Nguyên Giá Trị, Thay Đổi Tư Duy

Dù khái niệm “thương hiệu cá nhân” đã bị thương mại hóa đến mức tiêu cực, vẫn còn rất nhiều tiềm năng cho những ai có hoài bão đóng góp thật sự. Với sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo, công cụ quản lý nội dung, và mạng lưới chia sẻ khổng lồ, mỗi người đều có thể tạo dựng vị thế riêng theo cách chân chính hơn.

1. Tận Dụng Công Cụ, Đừng Lệ Thuộc

Mạng xã hội, email marketing, chatbot, nền tảng học trực tuyến, hay thậm chí AI chỉ là công cụ. Quan trọng là bạn dùng chúng để củng cố giá trị, chứ không phải chạy theo chúng để rồi đánh mất bản sắc. Thời đại kỹ thuật số mang đến lợi thế toàn cầu hóa nhưng cũng là “vũ khí hai lưỡi” nếu người sáng tạo chỉ chạy theo những trào lưu ngắn hạn.

2. Tư Duy Hệ Thống Trong Xây Dựng Sản Phẩm

Nhiều cá nhân đã thành công bởi họ coi nội dung là “xương sống”, quảng bá là “cánh tay”, còn sản phẩm là “trái tim”. Khi ba yếu tố này kết nối mạch lạc, bạn vừa giữ được tính độc đáo, vừa đảm bảo dòng tiền và cơ hội mở rộng quy mô. Hãy bắt đầu với việc áp dụng tư duy “tự động hóa”: mọi bài viết, video hay podcast đều có thể được “tái sử dụng” dưới nhiều hình thức, thu hút nhiều tệp khách hàng khác nhau.

3. Kết Hợp Nghệ Thuật Kể Chuyện Với Giá Trị Thực Tế

Cách kể chuyện (“storytelling”) chính là chìa khóa giúp bạn kết nối cảm xúc với người đọc. Theo khảo sát của Nielsen, hơn 80% khán giả tin tưởng và ghi nhớ nội dung chứa yếu tố câu chuyện, so với nội dung chỉ có “tip” hoặc “danh sách”. Một ví dụ thực tế là video kể về hành trình thay đổi bản thân từ “game thủ thâu đêm” thành người đam mê tập luyện, nó chạm đến khát khao thay đổi của nhiều người, biến họ từ người xem thông thường thành người ủng hộ và khách hàng trung thành.

Hơn Cả Một Mác “Personal Brand”

Rõ ràng, khái niệm thương hiệu cá nhân không còn giữ nguyên hào quang ban đầu. Song hành với mặt trái là sự “nhạt phai”, vẫn có không ít người khẳng định được bản thân bằng chiều sâu và giá trị thật. Mấu chốt nằm ở việc chuyển từ tư duy “chạy theo lượt thích” sang tư duy bền vững hơn: xem mạng xã hội và công cụ số như phương tiện để truyền tải câu chuyện, giải pháp, sản phẩm, và hệ thống hóa trải nghiệm cho người dùng.

Công việc sáng tạo trên môi trường số mang sức mạnh kết nối toàn cầu, nhưng “số đông” chỉ là bước đầu để sàng lọc những ai thực sự muốn theo đuổi giá trị của bạn. Từ việc chọn lọc đối tượng, tạo ra nội dung mang tính giáo dục, xây dựng hệ thống vận hành sản phẩm cho đến duy trì tương tác dài lâu, tất cả giúp biến “thương hiệu cá nhân” trở lại đúng quỹ đạo: một công cụ để làm giàu ý nghĩa cuộc sống, thay vì chỉ là chiêu trò thương mại phù phiếm.

Nói cách khác, thời đại này là thời của hệ thống, của mô hình kinh doanh một người hoặc doanh nghiệp nhỏ, của ý tưởng đột phá. Chính cách chúng ta tự tái định nghĩa vai trò của mình sẽ quyết định sự thành bại. Cơ hội vẫn chia đều, vấn đề còn lại là ta lựa chọn dấn thân, bồi đắp chuyên môn và xây dựng nội dung có chiều sâu như thế nào.