
Độc đáo nghề làm mắm tép Giao Châu
Làng sản xuất nước mắm tép tên là Sa Châu nhưng sản vật của làng làm ra thì lại không được đăng ký nhãn hiệu tên làng nữa vì đã có một công ty ở Bà Rịa – Vũng Tàu đăng ký tên này. Người làng đành đăng kỹ nhãn hiệu tập thể theo tên xã là nước mắm tép Giao Châu.
Với lợi thế là vùng ven biển có nguồn nguyên liệu tôm cá dồi dào. Ở làng Sa Châu xã Giao Châu huyện Giao Thủy tỉnh Nam Định đã xuất hiện nghề làm mắm từ hàng trăm năm nay. Qua thời gian những gia đình nơi đây vẫn duy trì cách sản xuất nước mắm truyền thống sử dụng nguyên liệu là những con tôm con tép từ tự nhiên đánh bắt từ biển cả. Chính những điều này đã tạo ra nét độc đáo trong sản xuất nước mắm tép Giao Châu. Đó là việc duy trì được công nghệ sản xuất lâu đời, nhưng vẫn cho chất lượng nước mắm cốt có hương vị đặc trưng, đảm bảo an toàn thực phẩm cung cấp cho thị trường khắp cả nước.
Tháng 5 thời điểm nắng nóng gay gắt tại Miền Bắc cũng là mùa phơi nắng của những cơ sở làm nước mắm truyền thống ở xã Giao Châu huyện Giao Thủy tỉnh Nam Định. Giữa những lúc nắng nhất trong ngày, những người làm nước mắm phải có mặt ở khu vực sản xuất. Trong bể chượp chính là tép mòi đã nhập từ những người đánh bắt hải sản. Công thức làm nước mắm tép có tỷ lệ muối và tép được trộn với tỷ lệ phù hợp, sau một thời gian ủ sẽ có một mùi vị đặc trưng của nguyên liệu mắm truyền thống.

Sau quá trình ủ chượp tép mòi với muối khoảng 1 năm, toàn bộ bã mắm tép sẽ được chưng cất trong những thúng vải. Sau đó sẽ tiếp tục ép để lấy mắm cốt, ở đây người dân chủ yếu làm nước mắm từ con tép mòi. Với 1 tấn nguyên liệu tép mòi tươi, thông thường người sản xuất sẽ thu được 300 lít nước mắm cốt tươi. Người dân Giao Châu thường phơi nước mắm dưới nắng để đạt độ đạm từ 26-27%g/lít, tương đương tỷ trọng từ 2,6 đến 2,7 kg muối/10 lít thể tích. Khi ấy dù có cho thêm muối nữa cũng không tan được. Trong môi trường này không thể có con vi khuẩn nào sống được. Từ đó sản phẩm mắm luôn được đảm bảo an toàn vệ sinh an toàn thực phẩm. Các công đoạn đều được kiểm soát chặt chẽ từ ngành nông nghiệp địa phương.
Với mỗi lít nước mắm tươi, người sản xuất thường chỉ bán từ 50-60 nghìn đồng mỗi lít. Công việc tuy vất vả, thu nhập không cao lại phải trông trời, trông nắng, trông mưa. Nhưng với hàng trăm hộ làm mắm tép ở Giao Châu, nghề này vẫn là sinh kế chính của họ. Ở đó có sự tinh túy của nghề, của những giọt nước mắm mang hương vị của những con tép biển mang lại một loại ẩm thực không thể thiếu trong mâm cơm của mỗi gia đình người Việt.