
Độc đáo giống lúa đặc sản nếp Cay Nọi
Lúa nếp Cay Nọi có dạng tròn, màu trắng đục, lúa khi chín màu vàng, màu đỏ tía, khi đồ lên có mùi thơm ngọt, mềm dẻo. Là món ăn đặc sản gắn liền với đời sống bà con dân tộc Thái trong sinh hoạt ẩm thực và các dịp Lễ Tết.
Xã Quang Chiểu huyện Mường Lát tỉnh Thanh Hóa, được tạo hóa ban tặng cho bức tranh thiên nhiên sơn thủy hữu tình. Với tổng diện tích đất tự nhiên trên 11.987 hecta. Xã có tỉnh lộ 521E chạy qua, với chiều dài trên 15km, là địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng cả về văn hóa, kinh tế và an ninh quốc phòng của huyện Mường Lát.
Từ bao đời nay, bà con dân tộc Thái xã Quang Chiểu đã gắn bó với nghề làm nông. Trong đó nếp Cay Nọi là giống lúa bản địa được xem như sản vật quý hiểm của địa phương, đã được lưu giữ duy trì qua nhiều thế hệ. Hiện tại, cây trồng chủ lực của địa phương chiếm dịch tích lớn, toàn xã có hơn 400 hecta diện tích đất nông nghiệp thì đã có hơn 300 hecta diện tích trồng lúa nếp Cay Nọi.
Đặc điểm nổi bật của giống lúa nếp Cay Nọi là mỗi năm chỉ sản xuất được một vụ, cây có dạng hình đẹp, chiều cao cây từ 1,2-1,5m. Hạt gạo tròn, trắng đục, lúa khi chín màu vàng, màu đỏ tía, khi đổ lên có mùi thơm ngọt, mềm dẻo. Là món ăn đặc sản gắn liền với đời sống bà con dân tộc Thái trong sinh hoạt ẩm thực và các dịp Lễ Tết.
Theo người dân nơi đây, nếp Cay Nọi có hương vị đặc trưng là nhờ tiểu khí hậu nơi đây hưởng tròn độ màu mỡ của đất đỏ Bazan núi cao đổ xuống, được tưới bằng nguồn nước tự nhiên. Vào mùa thu hoạch tháng 10 hàng năm, lúa nếp uốn câu đổ màu vàng rộm, mùi thơm rơm mới trải khắp đường làng ngõ xóm, khiến người ta cảm nhận sự no ấm đầy đủ.
Trước khi chưa thành lập hợp tác xã, diện tích sản xuất của tổ chỉ khoảng 5-10 hecta. Tuy nhiên, từ khi được hợp tác xã nông lâm Chung Thành ký kết hợp đồng, thu mua và chế biến nông sản thì đến nay diện tích sản xuất của xã không ngừng tăng lên. Nhờ việc dồn đền đổi thừa quy hoạch cánh đồng mẫu lớn của chính quyền địa phương và được giám sát kỹ thuật chặt chẽ ở hầu hết các khâu từ gieo trồng, chăm sóc nên lúa sạch sâu bệnh, đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.
Lúa sau khi thu hoạch được hợp tác xã thu mua, sấy khô để giữ nguyên chất lượng, hương vị tinh túy nhất và được chế biến đóng gói trên dây chuyền công nghệ tự động khép kín. Để giữ trọn hương vị tự nhiên của hạt gạo, đảm bảo thơm ngon và an toàn cho người tiêu dùng.
Cùng với việc mở rộng diện tích, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất. Hợp tác xã nông lâm Chung Thành và các cơ quan chức năng tiến hành xây dựng thương hiệu nếp Cay Nọi, tiến tới bảo hộ độc quyền nhãn hiệu sản phẩm gạo nếp Cay Nọi.
Chính việc tổ chức sản xuất khoa học, giám sát tất cả các khâu từ gieo trồng cho tới thu hoạch, sơ chế, đóng gói sản phẩm. Do đó, sản phẩm nếp Cay Nọi được đông đảo người tiêu dùng đón nhận và đánh giá cao về chất lượng.
Trong thời gian tới, hợp tác xã nông lâm Chung Thành sẽ tiếp tục phối hợp với các nhà khoa học, các cơ quan chức năng và đơn vị tư vấn xây dựng thương hiệu nếp Cay Nọi. Đồng thời hợp tác xã cam kết với người nông dân và chính quyền địa phương đưa đặc sản quê hương chinh phục thị trường trong nước. Nhất là các thành phố lớn để đông đảo người dân được thưởng thức, cảm nhận hương vị độc đáo của gạo nếp Cay Nọi.
Với sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy chính quyền địa phương. Sự vào cuộc tích cực của hàng trăm hộ nông dân xã Quang Chiểu cùng sự đồng hành của hợp tác xã nông lâm Chung Thành. Tin tưởng rằng gạo nếp Cay Nọi, sản phẩm độc đáo miền núi xứ Thanh sẽ thanh chóng được người tiêu dùng trong nước đón nhận và trở thành những sản phẩm không thể thiếu trong những ngày lễ Tết của mỗi gia đình. Mang lại giá trị cao đống góp tích cực vào chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu tại xã Quang Chiểu và sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Góp phần xây dựng quê hương Mường Lát ngày càng khang trang giàu đẹp.