Về Nam Đàn không thể không thưởng thức món ăn dân dã mà khó quên ở nơi đây đó là tương. Một trong những đơn vị xây dựng thương hiệu thành công nhất đó chính là cơ sở sản xuất tương Sa Nam.
Tương là món ăn dân dã có trong bữa cơm hàng ngày của người dân Nam Đàn từ xa xưa. Được làm từ đậu tương, nếp, muối biển và nước. Tương Nam Đàn thường là tương mảnh với hạt đậu xay vỡ đôi và có màu sóng sánh thơm lừng. Để làm ra một chum tương ngon người làm tương phải qua rất nhiều công đoạn. Công đoạn đầu tiên khó nhất, cầu kỳ nhất đó là ủ mốc.
Xôi nếp sau khi ủ thành mốc được mang ra phơi thật khô trong những ngày nắng to rồi xay nhỏ thành bột dự trữ để dùng ủ tương cho cả năm. Tiếp đó là công đoạn chế biến đậu tương, đậu làm tương ngon nhất phải là loại đậu địa phương được trồng trên bãi bồi ven sông Lam.
Đậu sau khi nhặt đem rang cho chín đều rồi xay vỡ cho lên bếp nấu đều trong khoảng 10-12 giờ. Lượng đậu cho vào nồi cũng là một bí quyết bởi muốn tương ngon thì đậu không được quá ít. Một số hộ dân bỏ qua công đoạn này để đơn giản hóa cách làm nhưng riêng tương Sa Nam vẫn giữ cách làm truyền thông do cha mẹ truyền lại.
Sau khi nấu kỹ đổ đậu vào chum ủ chỉ một tuần, khi nước đậu tỏa mùi thơm ngào ngạt là lúc có thể ngạ tương, đem bột mốc và muối trộn vào chung nước đậu dùng thanh tre khuấy đều ủ tương cho đến ngày chín. Thời gian 1-2 tháng là tương đã chín, có mùi thơm nồng, đẹp vàng sóng sánh.
Qua hơn 30 năm làm nghề, tương Sa Nam vẫn giữ cách làm truyền thống với bí quyết gia truyền lâu năm cộng với việc áp dụng thêm một số công nghệ hiện đại như các loại máy rang, máy xay. Sản phẩm tương Sa Nam của gia đình chị vừa có chất lượng thơm ngon vừa có bao bì mẫu mã đẹp, đạt chứng nhận OCOP 4 sao năm 2019. Hiện tại mỗi tháng cơ sở xuất bán 6.000 lít tương với giá thành 25.000đồng/lít. Sản phẩm có mặt tại thị trường Nghệ An, Hà Tĩnh, Hà Nội và một số tỉnh Miền Nam.
Bát tương Sa Nam tuy dân dã nhưng đậm vị thơm bùi của nếp, của đỗ, vị ngọt lành của nước và thêm chút mặn mòi của biển. Là thành quả bao tháng trời chăm chút của người làm tương. Đây là một món ăn truyền thống và là sản phẩm OCOP rất đặc trưng đáng tự hào của người dân Nam Đàn.
