TTC AgriS – “Đứa con xuất sắc” của Thành Thành Công: Mía đường, tỷ đô và bài toán nợ vay

TTC AgriS đang là ngọn cờ đầu của ngành nông nghiệp Việt Nam với chuỗi giá trị mía đường khép kín và vùng nguyên liệu gần 72.000 ha tại bốn quốc gia. Tuy nhiên, sau tăng trưởng là áp lực tài chính ngày một lớn, trong đó nợ vay và chi phí lãi đang bào mòn lợi nhuận doanh nghiệp.

Nếu chọn ra một đại diện tiêu biểu cho ngành nông nghiệp quy mô lớn và vận hành bài bản tại Việt Nam, TTC AgriS (SBT) là cái tên xứng đáng nhất. Đây là doanh nghiệp hợp nhất giữa Đường Biên Hòa (thành lập năm 1969) và Đường Bourbon Tây Ninh – một liên doanh có yếu tố nước ngoài, từ năm 1995.

Sau thương vụ hợp nhất năm 2017, mã cổ phiếu SBT trở thành đại diện chính thức của TTC AgriS trên sàn HOSE. Đến nay, doanh nghiệp này không chỉ là đầu tàu ngành mía đường mà còn là “đứa con xuất sắc nhất” của Tập đoàn Thành Thành Công (TTC Group) – một trong những tập đoàn tư nhân kín tiếng nhưng bền bỉ tại Việt Nam.

Quy Mô Khổng Lồ Và Hệ Sinh Thái Nông Nghiệp Khép Kín

Tính đến giữa năm 2024, TTC AgriS sở hữu vùng nguyên liệu lên tới 71.797 ha tại Việt Nam, Lào, Campuchia và Úc. Riêng tại Việt Nam đã chiếm 41.000 ha – vượt xa quy mô trồng trọt của nhiều “ông lớn” nông nghiệp khác như Hoàng Anh Gia Lai.

Không chỉ trồng mía, TTC AgriS còn khép kín toàn bộ chuỗi giá trị mía đường:

• Sản phẩm chính: đường tinh luyện, đường lỏng, mật rỉ, bã mía…
• Sản phẩm mở rộng: điện sinh khối từ bã mía, nước hương mía không đường, phân hữu cơ…
• Gần đây còn đầu tư vào ngành dừa thông qua Betrimex – thương hiệu nổi bật với sản phẩm Cocoxim từ dừa Bến Tre.

Ngoài vùng nguyên liệu, công ty còn sở hữu 37 kho chứa tại 3 quốc gia Đông Dương, với sức chứa hơn 316.000 tấn, phục vụ hiệu quả cho nhu cầu xuất khẩu đến hơn 24 quốc gia.

Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6/2024, TTC AgriS ghi nhận doanh thu 29.021 tỷ đồng – mức cao kỷ lục từ trước tới nay. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế chỉ đạt 806 tỷ đồng, tức chưa tới 3% biên lợi nhuận ròng.

TTC AgriS đặt mục tiêu đạt doanh thu 60.000 tỷ vào năm 2030, tức tăng gấp đôi chỉ trong 5 năm. Song song với khát vọng này là bài toán tài chính vô cùng áp lực.

Áp Lực Nợ Vay Và Chi Phí Tài Chính Khổng Lồ

Tính đến ngày 30/9/2024, tổng nợ vay của TTC AgriS là 16.638 tỷ đồng, trong đó:

• Gần 12.000 tỷ đồng là nợ ngắn hạn, đến hạn trong năm 2025
• Hơn 1.724 tỷ đồng là chi phí lãi vay trong niên độ tài chính 2023–2024, tức hơn 50% lãi gộp thu được.

Đáng chú ý, chi phí lãi vay của TTC AgriS còn cao hơn cả tổng chi phí quản lý và bán hàng cộng lại, khiến lợi nhuận thực bị bào mòn đáng kể. Để xoay vòng vốn, công ty liên tục phát hành trái phiếu, gần nhất là thương vụ 500 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi lãi suất 9,5%/năm, dùng để thanh toán nợ cho Công ty Hàng tiêu dùng Biên Hòa.

“Vay nợ là đòn bẩy, nhưng đòn bẩy khi quá sức sẽ trở thành gánh nặng” – một chuyên gia phân tích nhận định.

“Nữ Hoàng Mía Đường” Và Thế Hệ Tiếp Nối

TTC AgriS không thể tách rời khỏi cái tên Huỳnh Bích Ngọc – người được mệnh danh là nữ hoàng mía đường. Bà là vợ của ông Đặng Văn Thành, nhà sáng lập TTC Group và nguyên Chủ tịch Ngân hàng Sacombank.

Bà Ngọc chính là người từng thương lượng mua lại nhà máy Bourbon Tây Ninh từ tay người Pháp, đặt nền móng cho SBT sau này. Hiện tại, con gái bà là bà Đặng Huỳnh Ức My đang giữ vai trò Chủ tịch HĐQT TTC AgriS, là người kế nghiệp mẹ trong mảng nông nghiệp.

Dù hoạt động cốt lõi là mía đường, TTC AgriS vẫn có những khoản đầu tư lớn ra ngoài ngành, như:

• Gần 2.000 tỷ đồng vào Toàn Hải Vân (TTC Phú Quốc) – doanh nghiệp bất động sản và logistic
• Hơn 400 tỷ đồng vào Công ty xuất nhập khẩu Tân Định – hoạt động trong lĩnh vực bất động sản

Đây là các đơn vị cùng hệ sinh thái TTC Group, cho thấy sự kết nối tài chính nội bộ chặt chẽ. Tuy nhiên, cũng đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả và rủi ro tập trung vốn đầu tư vào các công ty liên kết gia đình.

“Bài Toán Tài Chính” Cần Lời Giải Quyết Liệt

Với quy mô và hệ sinh thái đã hình thành, TTC AgriS có đủ tiềm lực để trở thành “cánh chim đầu đàn” của ngành nông nghiệp công nghệ cao. Nhưng để đạt được điều đó, doanh nghiệp cần:

• Tái cấu trúc tài chính hiệu quả
• Giảm phụ thuộc vào vay nợ ngắn hạn
• Kiểm soát chi phí lãi vay và tập trung vào lợi nhuận ròng

Trong bối cảnh ngành nông nghiệp toàn cầu đang bước vào chu kỳ cạnh tranh mới, một doanh nghiệp như TTC AgriS không thể chỉ “lớn” – mà cần “khỏe” và “tinh gọn” hơn.