Thịt bò vàng A Lưới: Hành trình bảo tồn giống bò bản địa và vươn ra thị trường lớn

Chỉ với giống bò vàng bản địa và cách chăn nuôi tự nhiên, A Lưới đã xây dựng thành công nhãn hiệu tập thể “Thịt bò vàng A Lưới” được cấp chứng nhận bảo hộ quốc gia. Đây là một hành trình đánh dấu bước ngoặt trong việc khẳng định giá trị và nâng tầm thương hiệu đặc sản vùng cao.

Thịt Bò Vàng a Lưới – Giá Trị Đặc Sản Từ Vùng Cao

Nằm ở vùng núi phía Tây tỉnh Thừa Thiên Huế, huyện A Lưới không chỉ có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, văn hóa dân tộc đặc sắc mà còn nổi tiếng với một loại đặc sản đã và đang chinh phục thị trường: “Thịt bò vàng A Lưới”. Cái tên nghe tưởng chừng rất đơn giản nhưng ẩn chứa trong đó là cả câu chuyện dài về điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, phương thức chăn nuôi truyền thống và đặc biệt là tâm huyết của bà con nông dân vùng cao.

Vùng đất A Lưới vốn có địa hình đồi núi, diện tích rộng lớn, nhiều đồng cỏ tự nhiên. Chính yếu tố môi trường này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăn nuôi bò vàng bản địa. Giống bò vàng A Lưới được chăm sóc, nuôi thả trên đồng cỏ sạch, khí hậu mát mẻ, nguồn nước tự nhiên dồi dào. Nhờ vậy, thịt bò có hương vị thơm ngon, ngọt mềm khác biệt. Bên cạnh đó, bà con vùng cao vẫn giữ phương thức chăn thả tự nhiên truyền thống, vốn được kết hợp với kỹ thuật chăn nuôi hiện đại dần được phổ biến trong những năm gần đây.

Để bảo tồn, phát huy giá trị và nâng tầm thương hiệu cho sản phẩm này, huyện A Lưới đã xây dựng, đăng ký thành công Nhãn hiệu tập thể “Thịt bò vàng A Lưới”. Đến năm 2023, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã cấp chứng nhận bảo hộ quốc gia cho nhãn hiệu này. Đây là “tấm vé thông hành” quan trọng để “Thịt bò vàng A Lưới” thâm nhập sâu hơn vào thị trường, khẳng định uy tín, chất lượng đặc sản vùng cao, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người tiêu dùng.

Nhãn Hiệu Tập Thể – Bước Ngoặt Mới Cho Thịt Bò Vàng a Lưới

Nhãn hiệu tập thể là hình thức bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đối với một sản phẩm, trong đó tập hợp nhiều cá nhân, tổ chức tham gia sản xuất, kinh doanh được sử dụng chung thương hiệu, cùng nhau giữ gìn giá trị và nâng cao danh tiếng cho sản phẩm. Đối với “Thịt bò vàng A Lưới”, việc được bảo hộ dưới hình thức nhãn hiệu tập thể mang đến rất nhiều lợi ích:

• Khẳng định giá trị thương hiệu: Việc có giấy chứng nhận bảo hộ từ Cục Sở hữu trí tuệ giúp phân biệt rõ “Thịt bò vàng A Lưới” với các sản phẩm thịt bò thông thường trên thị trường.
• Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Người mua dễ dàng nhận biết sản phẩm chính gốc từ A Lưới, hạn chế nguy cơ mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng.
• Thúc đẩy sản xuất quy mô lớn: Nhãn hiệu tập thể giúp gắn kết các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ vào một hệ thống chung, tạo lập mạng lưới liên kết, nâng cao năng suất và chất lượng.
• Mở rộng thị trường: Khi được bảo hộ, sản phẩm đủ điều kiện để vươn xa, tiếp cận kênh tiêu thụ hiện đại và từng bước hướng đến xuất khẩu.

Hiện tại, Hội Nông dân huyện A Lưới được giao làm chủ sở hữu nhãn hiệu tập thể “Thịt bò vàng A Lưới”. Hội chịu trách nhiệm quản lý, kiểm soát việc sử dụng và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu, phối hợp với các phòng ban, cơ quan chức năng trong xây dựng quy chế sử dụng, cấp quyền sử dụng nhãn hiệu cho người chăn nuôi, giám sát chất lượng sản phẩm.

Hành Trình Khẳng Định Thương Hiệu

Năm 2021, “Thịt bò vàng A Lưới” đã được công nhận OCOP 3 sao. Ngay sau đó, Hội Nông dân huyện A Lưới bắt đầu tiến hành lập hồ sơ, thủ tục, trình xin cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Trải qua quá trình nỗ lực, đến năm 2023, sản phẩm này chính thức được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận bảo hộ quốc gia.

Để đạt được thành quả này, lãnh đạo huyện A Lưới đã chỉ đạo sát sao; Hội Nông dân huyện phối hợp chặt chẽ với Phòng Kinh tế – Hạ tầng, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp, và các ban ngành liên quan. Từ khâu khảo sát, đánh giá thực trạng chăn nuôi, đến việc hoàn thiện hồ sơ đăng ký thương hiệu, hướng dẫn xây dựng logo, thiết kế bao bì, kiểm soát chất lượng… tất cả đều đòi hỏi sự bài bản, chuyên nghiệp.

Cũng trong thời gian này, địa phương đã xây dựng nhiều chính sách hỗ trợ như nâng cấp chuồng trại, hỗ trợ vật tư (tôn, xi măng) để bà con ổn định sản xuất, tiến tới chăn nuôi tập trung. Từ đó, mô hình nuôi bò vàng bản địa theo hướng an toàn sinh học, đảm bảo vệ sinh môi trường bắt đầu được triển khai rộng rãi.

Nỗ Lực Của Hội Nông Dân Và Chính Quyền

Hội Nông dân huyện A Lưới – chủ sở hữu nhãn hiệu tập thể “Thịt bò vàng A Lưới” – có trách nhiệm rất lớn trong việc quản lý, khai thác và phát triển thương hiệu. Hội đã đề ra quy chế phối hợp với các cơ quan chuyên môn, đảm bảo kiểm soát chất lượng chặt chẽ từ khâu chăn nuôi đến khâu tiêu thụ. Không chỉ thế, Hội Nông dân huyện còn phối hợp với Hội Nông dân tỉnh Thừa Thiên Huế, chính quyền địa phương để triển khai các chương trình đào tạo, tập huấn, nâng cao nhận thức cho bà con:

• Xây dựng chuồng trại kiên cố: Hỗ trợ làm mới hoặc nâng cấp 46 chuồng nuôi bò, đặc biệt tại các xã vùng khó khăn như Hương Nguyên, A Roàng.
• Cung cấp vật tư: 1.200 m² tôn được hỗ trợ cho các hộ dân tại năm xã A Roàng, Lâm Đớt, Đông Sơn, Hồng Thượng, Hồng Vân để xây chuồng và cải tạo khu chăn thả.
• Quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung: Khoảng 22,4 ha được quy hoạch trồng cỏ, đáp ứng nhu cầu thức ăn cho đàn bò, hướng tới mục tiêu nuôi bò an toàn, bền vững.

Bên cạnh đó, Hội Nông dân tỉnh cũng kêu gọi các nguồn vốn, giải ngân kịp thời cho người dân phát triển nuôi bò. Nhiều hộ đã được vay vốn ưu đãi, sử dụng nhãn hiệu tập thể để thúc đẩy kinh doanh các sản phẩm từ thịt bò.

Công Tác Tập Huấn Và Ứng Dụng Khoa Học Kỹ Thuật

Với mục tiêu xây dựng ngành chăn nuôi bò vàng chuyên nghiệp, Hội Nông dân tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức các lớp tập huấn cho bà con:

• Kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học: Từ xử lý vệ sinh chuồng trại, tiêm phòng, khử trùng tiêu độc định kỳ, đến cách quản lý đàn bò, bảo quản vật tư, phòng chống dịch bệnh.
• Phương pháp chế biến và bảo quản thức ăn: Tận dụng nguồn phụ phẩm nông nghiệp (rơm rạ, cỏ voi), bảo quản cỏ ủ chua cho mùa đông, đảm bảo nguồn dinh dưỡng cho đàn bò trong mọi điều kiện thời tiết.
• Nâng cao nhận thức phòng dịch: Hướng dẫn nhận biết các bệnh truyền nhiễm trên đàn bò như lở mồm long móng, tụ huyết trùng… và biện pháp xử lý khẩn cấp khi phát hiện gia súc mắc bệnh.

Nhờ những khoá đào tạo chuyên sâu này, nhận thức của bà con vùng cao đã thay đổi rõ rệt. Từ tập quán chăn nuôi thả rông, họ dần chuyển sang mô hình chuồng trại kiên cố, quan tâm hơn đến việc che chắn cho đàn bò vào mùa rét, chủ động dự trữ thức ăn trong mùa mưa bão.

Tại một buổi tập huấn, cán bộ chăn nuôi thủ y đã chia sẻ:

“Việc chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học không chỉ giúp nâng cao chất lượng, hạn chế dịch bệnh, mà còn bảo vệ môi trường, tiết kiệm công sức, từ đó mang lại lợi ích kép cho bà con.”

Lợi Ích Kinh Tế – Xã Hội Từ Chăn Nuôi Bò Vàng

Nhiều hộ gia đình ở A Lưới nhờ nuôi bò vàng bản địa đã thoát nghèo và tiến tới làm giàu. Từ năm 2019 đến nay, số lượng đàn bò đang tăng trưởng ổn định. Hiện tổng đàn bò ở A Lưới đạt khoảng 11.000 con, dự kiến mỗi năm sẽ phát triển thêm 300 con. Với quy mô chăn nuôi lớn và có thương hiệu, sản phẩm “Thịt bò vàng A Lưới” được định vị ngày càng rõ rệt trên thị trường, giá bán cao hơn so với bò thông thường.

Chị Nguyễn Thị H. (thị trấn A Lưới), một hộ dân đã gắn bó với nghề chăn nuôi bò, chia sẻ:

“Mình bắt đầu nuôi bò từ năm 2019. Qua các buổi tập huấn, mình học được cách nuôi an toàn, chăm sóc đàn bò kỹ càng. Hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn việc nuôi heo, nuôi gà, ít rủi ro. Phân bò cũng có thể tận dụng làm phân bón cho đồng cỏ, góp phần giảm chi phí.”

Những cửa hàng nông sản, đặc sản A Lưới xuất hiện ngày càng nhiều, tạo đầu ra ổn định cho nguồn thịt bò. Nhiều hộ chăn nuôi cũng đầu tư mở rộng chế biến sản phẩm như thịt bò khô, bò một nắng, bò hun khói, kết hợp gia vị truyền thống (tiêu rừng A Lưới, nghệ đen, muối rang) để gia tăng giá trị. Có người còn phát triển mô hình nhà hàng, homestay, phục vụ du khách muốn trải nghiệm ẩm thực địa phương.

Định Hướng Phát Triển Bền Vững

Chính quyền địa phương khuyến khích bà con phát triển chăn nuôi bò vàng theo hướng hàng hóa, chú trọng chất lượng, đảm bảo vệ sinh môi trường. Lãnh đạo huyện A Lưới đã lồng ghép nhiều dự án hỗ trợ sinh kế vào thực tế như:

• Dự án tăng cường năng lực bảo tồn tài nguyên rừng: Gắn bảo vệ rừng với phát triển chăn nuôi bền vững tại xã Hương Nguyên.
• Dự án nhân rộng mô hình giảm nghèo: Triển khai ở xã A Roàng, hỗ trợ vật tư, hướng dẫn kỹ thuật cho bà con nông dân.
• Quy hoạch cánh đồng cỏ: Mở rộng diện tích trồng cỏ lên tới 22,4 ha, đảm bảo đủ thức ăn cho đàn bò trong cả năm.

Các tổ hợp tác và hợp tác xã cũng được thành lập để tập hợp những hộ chăn nuôi có cùng mục tiêu. Đến năm 2024, huyện A Lưới dự kiến sẽ ra mắt thêm hợp tác xã chuyên về nuôi bò và chế biến sản phẩm từ bò ở xã Đông Sơn, đồng thời củng cố các tổ, nhóm chăn nuôi ở Quảng Nhâm, thị trấn A Lưới… nhằm mở rộng quy mô sản xuất, tìm kiếm đối tác kinh doanh, chuỗi cung ứng rộng khắp.

Ông N.V.T, đại diện Hội Nông dân huyện A Lưới, chia sẻ:

“Trong thời gian tới, chúng tôi tiếp tục xây dựng các mô hình thí điểm nuôi bò vàng theo chuỗi giá trị, liên kết sản xuất – tiêu thụ, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho hội viên. Qua đó, bà con an tâm phát triển, nâng cao thu nhập, tạo sự bền vững cho đặc sản Thịt bò vàng A Lưới.”

Bước Chuyển Mình Của Một Thương Hiệu Vùng Cao

Hình ảnh những đàn bò vàng nhởn nhơ gặm cỏ bên sườn đồi, xen lẫn giữa không gian núi rừng hùng vĩ, giờ đây không chỉ là cảnh tượng quen thuộc ở A Lưới, mà còn là biểu tượng của một giá trị kinh tế đang ngày càng thăng hoa. Từ chỗ chỉ là “sản phẩm nhà nông tự cung tự cấp”, “Thịt bò vàng A Lưới” vươn lên trở thành đặc sản có thương hiệu, được bảo hộ, được chứng nhận từ cơ quan quản lý nhà nước về khoa học và công nghệ. Điều này khẳng định nỗ lực bền bỉ của bà con nông dân vùng cao trong việc gìn giữ bản sắc và phát triển kinh tế.

Không dừng lại ở đó, nhiều hộ dân đã chủ động tham gia mô hình chăn nuôi bò sinh sản, tính toán lứa đẻ, phương pháp phối giống và nuôi bê con đúng kỹ thuật để gia tăng số lượng và cải thiện chất lượng đàn bò. Đôi khi, họ còn tìm cách áp dụng công nghệ như gắn chip định danh, ghi chép dữ liệu nguồn gốc, theo dõi lịch tiêm chủng, xử lý dịch bệnh.

Hội Nông dân tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, việc đẩy mạnh tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật vẫn là ưu tiên hàng đầu trong thời gian tới. Hàng loạt chương trình dự kiến được triển khai, từ hỗ trợ máy móc, thiết bị chế biến thức ăn gia súc, đến chuyển giao quy trình ủ chua cỏ, phun thuốc khử trùng hiện đại. Những buổi hội thảo, hội nghị, triển lãm nông nghiệp sẽ là dịp để quảng bá thương hiệu “Thịt bò vàng A Lưới”, kết nối với thị trường trong và ngoài tỉnh, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào chế biến sâu.

Hình thành các hợp tác xã và tổ hợp tác cũng mở ra hướng đi mới, giúp người dân liên kết, chia sẻ kinh nghiệm, quy tụ nguồn lực, thậm chí xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường. Một số hợp tác xã đã bắt đầu thử nghiệm mô hình du lịch nông nghiệp, để du khách tự tay chăn thả, tìm hiểu quy trình nuôi bò, thưởng thức món ăn đặc sản. Chính sự khác biệt, sự mộc mạc và tự nhiên này đã hấp dẫn nhiều người, biến nông nghiệp trở thành một phần của trải nghiệm khám phá vùng núi A Lưới.

Hành Trình Vươn Xa Của “Thịt Bò Vàng a Lưới”

Với tiềm năng sẵn có cùng sự hỗ trợ tích cực từ nhà nước, chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội, “Thịt bò vàng A Lưới” đang đứng trước cơ hội lớn để vươn xa. Thương hiệu này có thể tiến vào các chuỗi siêu thị lớn, nhà hàng cao cấp, khu du lịch sinh thái – nơi nhu cầu về đặc sản chất lượng cao ngày một tăng.

Thực tế, nhiều du khách đã biết đến A Lưới qua lời giới thiệu về “thịt bò một nắng”, “bò khô A Lưới”. Nhiều quà tặng, giỏ quà Tết kết hợp các đặc sản A Lưới như rượu nếp cẩm, tiêu rừng, măng rừng, thịt bò khô… đã dần khẳng định dấu ấn văn hóa – ẩm thực độc đáo của vùng cao Thừa Thiên Huế.

Chị L.T.N, chủ một cửa hàng kinh doanh nông sản A Lưới, hào hứng cho biết:

“Khách du lịch thường ghé cửa hàng mua thịt bò khô A Lưới và các loại đặc sản khác để làm quà. Thương hiệu ‘Thịt bò vàng A Lưới’ nổi tiếng nhờ thịt mềm, thơm, ngọt, khác biệt với bò nuôi công nghiệp. Sản phẩm có tem nhãn, logo rõ ràng nên khách rất tin tưởng.”

Phát Huy Giá Trị Và Bảo Tồn Bản Sắc

Trải qua hành trình xây dựng và phát triển, “Thịt bò vàng A Lưới” là minh chứng cho việc kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Sự cố gắng của cả hệ thống chính trị, từ các cấp Hội Nông dân đến từng hộ gia đình, góp phần biến tiềm năng sẵn có thành một giá trị kinh tế – văn hóa vững bền.

Tuy nhiên, để duy trì và tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm, chính quyền địa phương và bà con chăn nuôi cũng còn nhiều việc phải làm:

• Quản lý nghiêm quy trình chăn nuôi: Đảm bảo đàn bò đạt chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, tuân thủ quy định về phòng bệnh, tiêm chủng.
• Tổ chức giám sát sau khi được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu: Ngăn chặn hành vi làm giả, làm nhái thương hiệu, ảnh hưởng đến uy tín sản phẩm.
• Khuyến khích nghiên cứu, sáng tạo: Ứng dụng công nghệ trong chăn nuôi, chế biến, bảo quản sản phẩm, đưa ra nhiều dòng sản phẩm đa dạng hơn.
• Mở rộng kênh phân phối: Tham gia các hội chợ, hội nghị xúc tiến thương mại, đa dạng hóa kênh bán lẻ, thương mại điện tử…

Việc bảo hộ nhãn hiệu tập thể “Thịt bò vàng A Lưới” chính là bước khởi đầu mạnh mẽ. Tuy con đường phía trước còn gian nan, nhưng cơ hội đã mở ra cho bà con A Lưới. Thương hiệu này không những giúp khẳng định tiềm năng kinh tế nông nghiệp, mà còn góp phần gìn giữ văn hóa, truyền thống chăn nuôi bò vàng của đồng bào vùng cao.

Ông P.V.H, đại diện chính quyền huyện A Lưới, khẳng định:

“Chúng tôi cam kết tiếp tục hỗ trợ người dân, phối hợp với Hội Nông dân, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp và các đơn vị liên quan, nhằm đẩy mạnh quảng bá và bảo vệ thương hiệu ‘Thịt bò vàng A Lưới’. Đây không chỉ là mục tiêu kinh tế mà còn là niềm tự hào của địa phương.”

Từ những nỗ lực bền bỉ trong xây dựng và quản lý nhãn hiệu, “Thịt bò vàng A Lưới” ngày nay đã được ghi danh ở tầm quốc gia, khẳng định chất lượng và danh tiếng. Qua đó, A Lưới không chỉ phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững mà còn mang đến cơ hội giới thiệu nét văn hóa ẩm thực độc đáo của vùng cao Thừa Thiên Huế đến với bạn bè cả nước và quốc tế.