Rượu Đất Cảng: Chuẩn vị rượu quê

Rượu Đất Cảng được sản xuất theo cách thức truyền thống cho hương vị thơm ngon, sạch, an toàn. Các sản phẩm hiện có bao gồm rượu gạo trắng, rượu ngâm sâm Ngọc Linh, rượu ngâm Hồng Sâm, ngâm vị dừa… giá thành giao động tùy theo từng loại. Trung bình với rượu gạo là từ 40.000 đồng đến 60.000 đồng/lít, rượu sâm từ 500.000 đồng/lít.

Nếu ai đó đã từng về thôn Hang Lương xã Lưu Kỳ chừng 60 năm về trước chắc hẳn sẽ không thể quên hương thơm nồng nàn tỏa ra từ những chum rượu, được dân gian ngợi ca là mỹ tửu theo cách nấu rượu truyền thống lâu đời.

Ngày nay không khó để tìm thấy những hộ gia đình tự nấu rượu cung cấp cho gia đình hoặc kinh doanh nhỏ lẻ. Thế nhưng để tìm được một cơ sở sản xuất rượu truyền thống theo công thức gia truyền thì không phải là chuyện dễ.

Tìm hiểu những sản phẩm rượu đặc sản tại huyện Thụy Nguyên, chúng tôi đến với cơ sở sản xuất rượu mang thương hiệu rượu Đất Cảng của gia đình anh Nguyễn Thế Lực thôn Hàng Lương xã Lưu Kỳ. Trong không gian trên 500m2 với khoảng 300 chum rượu được đặt san sát nhau. Men say êm dịu tỏa ra quyện với hương quê trong tiết trời cuối đông như muốn thách thức vị giác của bất kỳ ai khi đặt chân đến đây.

Gia đình anh Nguyễn Thế Lực đã có khoảng 60 năm gắn bó với nghề nấu rượu truyền thống, đến anh là đời thứ 4. Hương vị lên men của hạt ngọc trời thấm sâu vào tiềm thức của anh từ khi mới lên 5 lên 6.

Công thức nấu rượu truyền thống của ông cha cũng được anh nằm lòng, rồi từ đó tình yêu với nghề nấu rượu gia truyền, với những chiếc chum sành ủ rượu quý cứ thế lớn dần lên.

Trung bình cơ sở sản xuất rượu Đất Cảng mỗi ngày sản xuất khoảng 500 lít rượu. Gạo được anh lựa chọn để nấu rượu là gạo thu mua của bà con quê anh xã Lưu Kỳ. Vùng đất đồng chua phèn tạo ra chất lượng gạo ngon, sạch.

Từng khay gạo xay còn nguyên cám sẽ được đưa vào nối nấu chín trước khi mang ủ lên men.  Theo sự phát triển của công nghệ, công đoạn nấu gạo hiện nay đã có bếp điện thay thế bếp củi, bếp rơm giúp tiết kiệm công sức. Thế nhưng công thức nấu ủ vẫn không thay đổi, do đó chất lượng rượu vẫn rất thơm ngon giữ đúng hương vị truyền thống.

Quá trình ủ lên men mất khoảng từ 25-30 ngày. Đây cũng là công đoạn quan trọng đòi hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm và có thể là cả công thức bí truyền riêng để tạo nên hương vị rượu mà khiến ai thử một lần cũng đều chẳng thể quên.

Rượu sau khi lên men sẽ được mang đi nấu trong khoảng 5 tiếng. Một nồi nấu rượu tại đây có thể nấu tầm 300kg gạo trong một lần nấu. Thành phẩm sau khi nấu xong được chuyển sang bể làm lạnh. Sau đó mang đi ủ trong chum. Điểm đặc biệt là rượu Đất Cảng được ủ ít nhất 5 năm trước khi được đưa đến tay khách hàng. Với thời gian ủ lâu như vậy, rượu gia truyền không chỉ đảm bảo chất lượng mà còn mang hương vị đặc biệt, mềm và dậy hương. 

Một điểm đặc biệt mà bất kỳ ai cũng thích thú đó là được tham quan các hang ủ rượu, được tận dụng từ những hang đá thiên nhiên, với nhiệt độ mát mẻ luôn duy trì ở mức 25-30 độ C. Các chum rượu được ủ trong các hang đá cũng đặc biệt hơn ở các chum rượu khác, làm cho rượu ngon hơn, khử độc tố trong rượu nhanh hơn.

Sau nhiều năm ủ rượu, chưng cất sẽ cho ra những ly rượu nồng nàn say đắm. Thông thường cơ sở sản xuất trung bình bán ra từ 200-300 lít/ngày. Thời điểm hiện tại do ảnh hưởng của dịch bệnh thì số lượng bán ra vẫn duy trì 100 lít/ngày.

Những khách hàng đến cơ sở của anh mua rượu đều là những khách hàng lâu năm, không chỉ tại Thủy Nguyên Hải Phòng mà còn ở các tỉnh thành lân cận như Quảng Ninh, Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương. Với sản lượng rượu được nấu trong ngày khoảng 500 lít, toàn bộ quy trình sản xuất đều được anh Lực trực tiếp theo dõi đảm nhiệm cùng sự hỗ trợ của 5 người lao động thường xuyên.

Các sản phẩm hiện có của thương hiệu rượu Đất Cảng bao gồm rượu gạo, rượu ngâm sâm Ngọc Linh, rượu ngâm Hồng Sâm, ngâm vị dừa… giá thành giao động tùy theo từng loại. Trung bình với rượu gạo là từ 40.000 đồng đến 60.000 đồng/lít, rượu sâm từ 500.000 đồng/lít.

Không cần bàn cãi khi ví rượu như một thứ văn để thưởng thức, để tiếp đãi khách quý bạn hiền. Cũng bởi vậy mà trong mọi công việc đại sự của người Việt đều không thể thiếu mỹ tửu.

Trong văn hóa của người Việt xưa, rượu hay (ẩm) cùng với cầm, kỳ, thi, họa, hoa, thư, trà; còn nằm trong bát nhã. Thưởng rượu chính là hồn vị trong văn hóa Việt và nghề nấu rượu gia truyền chính là một phần gìn giữ làng nghề truyền thống với nét đẹp văn hóa từ ngàn xưa. Với những người nấu rượu gia truyền như cơ sở rượu Đất Cảng thì đó không chỉ đơn thuần là sản xuất rượu mà đó còn là tình yêu, sự gắn bó trân quý với nghề, được nối nghiệp từ đời này qua đời khác, là ước muốn đưa hương vị rượu truyền thống bay xa.

Cho dù trên thị trường hiện tại có đầy đủ những loại rượu Tây Ta, rượu bia công nghiệp trà trộn cả tốt xấu, thì với những ai am hiểu về rượu, muốn thưởng rượu để nhớ về những dư vị, những nét đẹp truyền thống thì chắc chắn họ vẫn tìm về với những chum rượu quê, rượu gạo trong lành. Hương vị rượu truyền thống say đắm lòng người đi cùng văn hóa thưởng rượu lành mạnh sẽ luôn là nét đẹp văn hóa của người dân Việt Nam.

Nguồn: Cơ sở nấu rượu Đất Cảng