Ngành trái cây xuất khẩu: Học hỏi từ Thái Lan và bài toán chất lượng – Góc nhìn từ CEO Chánh Thu

Trong cuộc trò chuyện gần đây với bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội Doanh Nghiệp Hàng Việt Nam Chất Lượng Cao, bà Ngô Tường Vy, Tổng Giám đốc Công ty Chánh Thu, đã chia sẻ về hành trình phát triển và những thách thức của ngành trái cây xuất khẩu Việt Nam.

Bà Vy đặc biệt nhấn mạnh những bài học quý giá mà ngành cần học hỏi từ Thái Lan để nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng kỳ vọng của các thị trường quốc tế, đặc biệt là sầu riêng và bưởi da xanh. Những chia sẻ của bà Vy cung cấp một góc nhìn toàn diện về tình hình hiện tại và định hướng phát triển bền vững cho ngành hàng trái cây Việt Nam.

Thách Thức Của Ngành Sầu Riêng Việt Nam

Theo bà Ngô Tường Vy, trong ngành trái cây, sầu riêng là một sản phẩm có tính rủi ro cao với nhiều yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng. “Sầu riêng ăn thịt người” là một cách nói trong nghề để chỉ mức độ khó khăn khi doanh nghiệp sản xuất không tuân thủ tiêu chuẩn, dẫn đến thiệt hại lớn cho chính họ và ảnh hưởng xấu đến thị trường. Nhiều doanh nghiệp mới bước vào ngành sầu riêng thường thiếu kiến thức sâu sắc, dẫn đến sản phẩm kém chất lượng, làm giảm uy tín hàng Việt trên các thị trường xuất khẩu.

Năm 2022, lần đầu tiên Việt Nam xuất khẩu chính ngạch sầu riêng sang Trung Quốc. Tuy nhiên, thị trường đầy tiềm năng này cũng kèm theo những yêu cầu khắt khe. Trung Quốc hiện là thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới, nhưng đây cũng là nơi nhiều doanh nghiệp dễ bị loại trừ nếu không tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng cao mà nước này đòi hỏi. Để cạnh tranh, doanh nghiệp Việt Nam phải đảm bảo chất lượng ổn định từ khâu canh tác đến thu hoạch và chế biến.

Bài Học Từ Thái Lan: Hệ Thống Quản Lý Chặt Chẽ và Chiến Lược Quốc Gia

Bà Vy chia sẻ rằng Thái Lan là một quốc gia có hệ thống chính sách phát triển ngành nông nghiệp rất bài bản và đáng học hỏi. Bà nhận thấy, Thái Lan đã triển khai các chính sách quốc gia giúp thúc đẩy sự liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước một cách chặt chẽ. Điều này giúp các sản phẩm nông sản Thái Lan, như sầu riêng, đạt tiêu chuẩn chất lượng cao và có được niềm tin từ người tiêu dùng quốc tế.

Một phần quan trọng trong chiến lược thành công của Thái Lan là mô hình hợp tác xã. Đây là nơi mà các nông dân và doanh nghiệp cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ và giám sát lẫn nhau để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn. Thái Lan còn thực hiện kiểm soát chặt chẽ về chất lượng bằng các luật định nghiêm ngặt, từ khâu trồng trọt đến khi sản phẩm lên kệ.

Ngoài ra, bà Vy cho rằng tư duy phát triển của Thái Lan cũng thể hiện qua chiến lược quốc gia, với chính sách và luật lệ nghiêm ngặt trong quản lý nông sản. Người Thái đặc biệt chú trọng việc bảo vệ thương hiệu quốc gia. Các nông dân và doanh nghiệp phải tuân thủ các tiêu chuẩn về chất lượng, nếu không sẽ bị xử phạt nghiêm khắc. Việc giám sát chặt chẽ này giúp bảo vệ uy tín sản phẩm và tạo sự công bằng trong cạnh tranh.

Việt Nam Có Lợi Thế Tự Nhiên Nhưng Chưa Phát Huy Hết Tiềm Năng

Theo bà Vy, Việt Nam có lợi thế tự nhiên với thổ nhưỡng, khí hậu phù hợp cho các loại trái cây nhiệt đới và có thể thu hoạch quanh năm. Đặc biệt, Việt Nam có diện tích trồng sầu riêng và bưởi da xanh lớn, đáp ứng được nhu cầu lớn từ các thị trường quốc tế như Trung Quốc và Mỹ. Tuy nhiên, việc khai thác các lợi thế này chưa hiệu quả do thiếu quy trình chuẩn hóa và không có sự quản lý chặt chẽ về chất lượng.

Bà Vy nêu rõ rằng, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động trong việc cải thiện chất lượng và xây dựng thương hiệu cho trái cây Việt Nam. Bà kỳ vọng rằng, một ngày không xa, sầu riêng Việt Nam sẽ được người tiêu dùng quốc tế coi trọng, không còn là “lựa chọn thứ hai” sau sản phẩm Thái Lan. Để làm được điều này, Việt Nam cần áp dụng hệ thống kiểm soát chặt chẽ từ trồng trọt đến chế biến, như cách Thái Lan đang làm.

Cần Có Sự Phối Hợp Đồng Bộ Giữa Doanh Nghiệp và Nông Dân

Bà Vy cho rằng một trong những điểm yếu của ngành trái cây Việt Nam hiện nay là sự thiếu gắn kết giữa doanh nghiệp và nông dân. Để phát triển bền vững, doanh nghiệp cần xây dựng mối quan hệ tin cậy lâu dài với nông dân. Hợp tác bền chặt sẽ giúp đảm bảo nguồn cung ổn định và chất lượng sản phẩm đồng đều.

Bà chia sẻ rằng, công ty Chánh Thu đã cam kết mua sản phẩm từ nông dân với mức giá ổn định và hợp lý trong thời gian dài. Đây là một mô hình hợp tác có lợi cho cả hai bên và là cách để tạo dựng niềm tin, giúp nông dân tập trung vào sản xuất mà không lo về đầu ra. Theo bà Vy, nếu doanh nghiệp và nông dân có thể phối hợp chặt chẽ, Việt Nam sẽ có cơ hội xây dựng ngành trái cây chất lượng cao, cạnh tranh với Thái Lan và các nước khác.

Xây Dựng Hệ Thống Quản Lý Chất Lượng Theo Tiêu Chuẩn Quốc Tế

Một trong những điều mà bà Vy nhấn mạnh là cần có luật pháp và chính sách quản lý chất lượng chặt chẽ hơn. Chỉ khi áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong sản xuất và xuất khẩu, Việt Nam mới có thể đáp ứng yêu cầu của các thị trường khó tính như Mỹ và Trung Quốc. Những sản phẩm không đạt chuẩn cần bị loại bỏ để giữ vững uy tín cho ngành trái cây Việt Nam.

Bà Vy cho rằng việc xây dựng hệ thống quản lý chất lượng không chỉ là trách nhiệm của các doanh nghiệp mà còn là trách nhiệm của quốc gia. Chính phủ cần đưa ra những chính sách hỗ trợ và kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu sản xuất đến xuất khẩu để tạo nên một môi trường công bằng cho các doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định.

Khát Vọng Vươn Ra Thị Trường Quốc Tế Với Thương Hiệu Việt

Cuối cùng, bà Vy chia sẻ về khát vọng của mình và nhiều doanh nghiệp khác trong ngành: xây dựng thương hiệu trái cây Việt Nam trên thị trường quốc tế. Thay vì bán với giá thấp để cạnh tranh, bà Vy muốn tập trung vào chất lượng, đưa sản phẩm sầu riêng Việt Nam lên các kệ hàng quốc tế với mức giá cao và có chỗ đứng vững chắc.

Hiện tại, công ty Chánh Thu đã xuất khẩu sầu riêng với giá cao tại thị trường Mỹ và được người tiêu dùng đón nhận. Điều này chứng minh rằng, khi chất lượng sản phẩm được đảm bảo, khách hàng sẽ sẵn sàng trả mức giá cao. Đây cũng là một tín hiệu tích cực cho ngành trái cây Việt Nam.

Cần Một Hệ Thống Phát Triển Đồng Bộ và Chiến Lược Quốc Gia

Từ những chia sẻ của bà Ngô Tường Vy, có thể thấy rõ rằng ngành trái cây Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển bền vững và cạnh tranh với các quốc gia như Thái Lan. Tuy nhiên, để làm được điều đó, Việt Nam cần học hỏi những kinh nghiệm quý báu từ Thái Lan, từ việc xây dựng chính sách hỗ trợ đến việc quản lý chất lượng chặt chẽ và tăng cường sự liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp.

Việt Nam cần một chiến lược đồng bộ, hướng đến xây dựng thương hiệu và nâng cao chất lượng để các sản phẩm trái cây, đặc biệt là sầu riêng và bưởi da xanh, có thể chiếm lĩnh thị trường quốc tế. Với sự hỗ trợ từ Chính phủ, sự nỗ lực của doanh nghiệp và nông dân, Việt Nam hoàn toàn có khả năng đưa ngành trái cây phát triển bền vững và khẳng định thương hiệu trên toàn cầu.