Bling Bling giá rẻ: Mặt tối của trang sức thời trang Trung Quốc

Trang sức thời trang giá rẻ đang tràn ngập thị trường, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hóa hip-hop và các nền tảng mua sắm trực tuyến như Shein, Temu.

Nhưng đằng sau ánh hào quang là sự thật trần trụi: điều kiện lao động khắc nghiệt, nguyên liệu độc hại và lợi nhuận không công bằng. Liệu món trang sức lấp lánh bạn đang đeo có thực sự vô hại?

Hip-Hop Và Văn Hóa Bling-Bling: Trang Sức Đắt Giá Hay Chỉ Là Ảo Ảnh?

Không thể phủ nhận rằng văn hóa hip-hop đã tạo ra một cơn sốt toàn cầu về trang sức lấp lánh. Từ những năm 1990, các rapper đình đám như Jay-Z, 50 Cent, Ice Cube đã biến dây chuyền vàng, vòng cổ hầm hố thành biểu tượng của sự thành công. Theo nhà sáng lập thương hiệu trang sức Alex Amarin:

“Những rapper xuất thân từ khu ổ chuột, khi thành danh, thứ đầu tiên họ mua là dây chuyền vàng để khẳng định vị thế. Nó là tuyên ngôn của sự giàu có.”

Xu hướng này nhanh chóng lan rộng ra thời trang đường phố, trở thành một phần không thể thiếu của phong cách cá nhân. Các thương hiệu nắm bắt trào lưu này bằng cách tung ra những sản phẩm tương tự với mức giá thấp hơn gấp nhiều lần, giúp bất kỳ ai cũng có thể sở hữu một món trang sức “chuẩn rapper” chỉ với vài trăm euro thay vì hàng chục nghìn euro. Nhưng giá rẻ liệu có đi đôi với chất lượng?

Giá Thành Rẻ Bất Ngờ: Bí Mật Của Chuỗi Cung Ứng Trung Quốc

Hai tập đoàn lớn dẫn đầu thị trường trang sức giá rẻ là Beu Brigit và Beine Group, vận hành theo mô hình cung ứng nhanh (fast fashion jewelry). Các sản phẩm được sản xuất hàng loạt với chi phí tối thiểu từ các nhà máy tại Trung Quốc, rồi nhanh chóng đưa lên kệ tại các chuỗi bán lẻ trên khắp châu Âu.

Một phương thức kinh doanh phổ biến là concession store – các công ty này chỉ thuê một góc nhỏ trong các cửa hàng bách hóa, siêu thị để trưng bày sản phẩm. Toàn bộ quá trình từ trưng bày, quản lý đến bổ sung hàng hóa đều do nhà cung cấp đảm nhận, giúp các chuỗi bán lẻ không tốn bất kỳ chi phí nào nếu sản phẩm không bán được. Mô hình này giúp họ có mặt ở hơn 30.000 điểm bán hàng, thu về hàng triệu euro mỗi năm.

Nhưng để giữ mức giá “không tưởng” này, chi phí sản xuất phải được tối ưu đến mức tối đa. Và điều này đồng nghĩa với những mặt tối phía sau nhà máy Trung Quốc.

Công Nhân Làm Việc Quá Sức, Lương Thấp Và Không Có Ngày Nghỉ

Hàng triệu công nhân trong các nhà máy trang sức tại Trung Quốc đang phải làm việc quá sức để kịp tiến độ sản xuất. Trong một cuộc điều tra kéo dài 5 tháng, nhóm phóng viên đã tìm đến Nhà máy Regent Deluxe, nơi từng cung cấp sản phẩm cho Beu Brigit từ 20 năm trước và bị cáo buộc có điều kiện làm việc tồi tệ.

Mặc dù mức lương đã tăng lên 40-50 lần so với trước đây (từ 12 euro/tháng lên 500-1.000 euro/tháng), công nhân vẫn phải làm 60-75 giờ/tuần, chỉ có 1-2 ngày nghỉ mỗi tháng.

Một công nhân giấu tên chia sẻ:

“Chúng tôi làm việc từ 8h sáng đến 10h tối, 6 ngày một tuần. Nếu không làm thêm giờ, lương sẽ không đủ sống.”

Đây là mức làm việc không thể tưởng tượng được tại các nước phương Tây. Nhưng với các nhà sản xuất, đó là cách duy nhất để giữ giá thành ở mức thấp nhất.

Chứa Kim Loại Nặng: Nguy Cơ Sức Khỏe Khôn Lường

Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất với trang sức thời trang giá rẻ chính là thành phần kim loại độc hại. Trong một cuộc kiểm tra ngẫu nhiên 18 mẫu sản phẩm từ Beu Brigit, Beine Group, Shein, Temu và AliExpress, kết quả thật sự đáng báo động:

• 15/18 mẫu có chứa kim loại nặng
• 4 sản phẩm bị cấm bán vì chứa 70% cadmium – một chất gây ung thư cực kỳ nguy hiểm
• 1 sản phẩm chứa chì, có thể gây tổn thương não và hệ thần kinh

Chuyên gia Enus Andere cảnh báo:

“Cadmium có thể tích tụ trong xương và nội tạng, gây hại cho gan, thận, thậm chí là ung thư. Dù EU đã có quy định nghiêm ngặt, lượng trang sức nhập khẩu quá lớn khiến việc kiểm soát gần như không thể thực hiện triệt để.”

Các thương hiệu lớn lập tức phản hồi: Shein và AliExpress đã rút sản phẩm vi phạm khỏi thị trường, trong khi Beu Brigit phủ nhận kết quả và tiếp tục bán sản phẩm.

Shein, Temu: Cuộc Chạy Đua Giá Cả Và Áp Lực Với Nhà Sản Xuất

Hai nền tảng thương mại điện tử đình đám Shein và Temu đang áp đảo thị trường trang sức giá rẻ với chiến lược giá cực thấp. Các nhà máy sản xuất không được trả tiền trước, chỉ nhận thanh toán khi sản phẩm đã đến tay khách hàng và đạt tiêu chuẩn chất lượng. Nếu có lỗi, họ sẽ bị phạt hợp đồng, thậm chí mất trắng hàng loạt lô hàng.

David Hafeld, chuyên gia từ tổ chức Public Eye, phân tích:

“Shein tạo ra một hệ thống mua sắm gây nghiện: giảm giá liên tục, đếm ngược thời gian, kích thích người tiêu dùng mua sắm nhiều hơn. Nhưng điều đó lại tạo áp lực khủng khiếp lên các nhà sản xuất.”

Một chủ xưởng sản xuất cho biết:

“Mỗi sản phẩm bán trên Shein chỉ có giá từ 1-2 euro. Chúng tôi gần như không có lợi nhuận. Nếu muốn kiếm tiền, chỉ có cách sản xuất số lượng cực lớn, nhưng điều đó đồng nghĩa với làm việc kiệt sức.”

Mặt Tối Đằng Sau Ánh Hào Quang Của Trang Sức Giá Rẻ

Trang sức thời trang giá rẻ không đơn thuần là một món phụ kiện lấp lánh, mà còn là một phần của hệ thống sản xuất tàn nhẫn. Để có được những chiếc vòng, dây chuyền giá rẻ:

• Công nhân phải làm việc quá sức, chịu mức lương thấp và điều kiện làm việc khắc nghiệt.
• Người tiêu dùng phải đối mặt với nguy cơ sức khỏe do kim loại độc hại.
• Các tập đoàn lớn hưởng lợi nhuận khổng lồ, trong khi nhà sản xuất bị ép giá đến mức kiệt quệ.

Câu hỏi đặt ra: Liệu chúng ta có sẵn sàng đánh đổi sức khỏe và đạo đức lao động chỉ để mua một món trang sức giá rẻ? Hay đã đến lúc nhìn nhận lại giá trị thực sự của những gì chúng ta đang sử dụng?

Nguồn: DW Documentary