Shein và Temu: “Cú hích giá rẻ” hay mối đe dọa an ninh từ Trung Quốc?

Shein và Temu nổi lên với mô hình giá rẻ nhưng đối mặt nhiều chỉ trích về bảo mật dữ liệu, lao động cưỡng bức, tác động môi trường và lợi dụng thuế quan. Căng thẳng Mỹ-Trung và luật pháp ngày càng siết chặt có thể đe dọa tương lai họ.

600.000 gói hàng mỗi ngày. Đó là con số Shein và Temu vận chuyển tới Mỹ, biến hai nền tảng này thành “cỗ máy” tiêu dùng giá rẻ. Trong khi người tiêu dùng Mỹ háo hức khoe các sản phẩm thời trang “giá hời” trên TikTok, các nhà lập pháp và chuyên gia lại gióng lên hồi chuông cảnh báo về bảo mật dữ liệu, khai thác lao động cưỡng bức, và các tác động môi trường từ mô hình kinh doanh siêu rẻ này.

“Tôi luôn dự định mua một món đồ nhỏ, nhưng cuối cùng giỏ hàng lại đầy ắp!” – Natasha, một nhà tạo mẫu ở New York, chia sẻ về thói quen mua sắm trên Shein và Temu.

Từ Áp Đảo Thị Trường Đến Tâm Điểm Điều Tra

Ra mắt tại Mỹ năm 2017, Shein nhanh chóng vượt qua Amazon về số lượt tải xuống vào năm 2021. Kết hợp với Temu, doanh thu hai nền tảng này đạt gần 4,5 tỷ USD chỉ riêng tại Mỹ năm 2023. Temu, thuộc sở hữu của PDD Holdings (công ty mẹ của Pinduoduo), tập trung vào các sản phẩm giá thấp với chiến lược kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, đảm bảo nguồn cung cấp từ các nhà sản xuất Trung Quốc.

Dù vậy, chính phủ Mỹ đã đưa các công ty này vào tầm ngắm. Một báo cáo từ Ủy ban An ninh và Kinh tế Mỹ-Trung cảnh báo rằng Shein và Temu có thể là những công ty “thu thập dữ liệu hơn là thương mại điện tử”, đặt ra rủi ro an ninh quốc gia khi dữ liệu có thể bị chuyển giao cho chính phủ Trung Quốc.

“Các nền tảng này có thể quyết định thông tin nào được khuếch đại hoặc bị kiểm duyệt, từ đó ảnh hưởng đến diễn ngôn chính trị tại Mỹ.” – Một quan chức quốc phòng Mỹ nhận định.

Chiêu Trò Giá Rẻ Và Hệ Lụy Môi Trường

Shein và Temu xây dựng thành công nhờ giá rẻ khó tin. Một chiếc áo hoodie trên Shein chỉ có giá khoảng 20 USD, rẻ hơn nhiều so với các thương hiệu như H&M hay Zara. Tuy nhiên, giá rẻ đồng nghĩa với chất lượng thấp và hậu quả môi trường nghiêm trọng.

Theo Bloomberg, 95,2% sản phẩm của Shein chứa nhựa polyester – một loại vật liệu khó tái chế. 92 triệu tấn vải thải ra mỗi năm trên toàn cầu, phần lớn xuất phát từ ngành thời trang nhanh. Đồng thời, việc vận chuyển hàng không để đáp ứng nhu cầu nhanh chóng làm gia tăng lượng khí thải carbon.

“Ngành thời trang chiếm 10% lượng khí thải carbon toàn cầu, và việc sản xuất dựa vào than đá tại Trung Quốc càng làm vấn đề trở nên nghiêm trọng.” – Một chuyên gia môi trường phân tích.

Cáo Buộc Lao Động Cưỡng Bức Từ Tân Cương

Một trong những cáo buộc gây tranh cãi nhất là việc Shein và Temu có thể sử dụng lao động cưỡng bức tại Tân Cương – khu vực sản xuất 85% bông của Trung Quốc. Chính phủ Mỹ đã ban hành Đạo luật Ngăn chặn Lao động Cưỡng bức Duy Ngô Nhĩ (UFLPA) vào năm 2022, cấm nhập khẩu các sản phẩm từ khu vực này nếu không chứng minh được chúng không liên quan đến lao động cưỡng bức.

“Tôi bị sốc trước những cáo buộc sai lệch về lao động cưỡng bức tại Tân Cương. Ngày nay, bông hầu hết được thu hoạch bằng máy móc.” – Một đại diện từ chính phủ Trung Quốc phản bác.

Lợi Dụng Lỗ Hổng Thuế Quan

Một chiến lược khác giúp Shein và Temu giữ giá thấp là tận dụng quy định De Minimis của Mỹ. Theo đó, hàng hóa dưới 800 USD được miễn thuế. Các báo cáo chỉ ra rằng 30% gói hàng miễn thuế tại Mỹ năm 2022 đến từ hai công ty này. Tuy nhiên, các nhà lập pháp Mỹ đã kêu gọi cải cách chính sách, thậm chí yêu cầu người mua cung cấp số an sinh xã hội để kiểm soát các giao dịch.

Đâu Là Tương Lai Cho Shein Và Temu?

Trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng, các nền tảng như Shein và Temu sẽ tiếp tục đối mặt với các rào cản pháp lý. Từ cáo buộc vi phạm quyền riêng tư đến lao động cưỡng bức và môi trường, sức ép từ Washington ngày càng lớn.

Kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của các nền tảng này. Dưới thời chính quyền Donald Trump, các hành động chống lại Trung Quốc có thể mạnh mẽ hơn, trong khi chính quyền Kamala Harris được kỳ vọng sẽ tìm kiếm các giải pháp ngoại giao.

“Sự phát triển của các công ty như Shein và Temu không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn phản ánh cục diện địa chính trị phức tạp giữa hai cường quốc.” – Một chuyên gia thương mại nhận định.

Shein và Temu đã thay đổi cách mua sắm của hàng triệu người, nhưng cái giá phải trả là những vấn đề liên quan đến bảo mật dữ liệu, môi trường, và đạo đức kinh doanh. Dù tương lai còn nhiều thách thức, sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng này cho thấy sức hút khó cưỡng của mô hình thương mại điện tử giá rẻ. Tuy nhiên, khi các quốc gia bắt đầu siết chặt quy định, liệu họ có giữ vững được vị thế? Thời gian sẽ trả lời.