Vì sao xe Mỹ vẫn “khó cưa đổ” người tiêu dùng Việt Nam – dù thuế nhập đã về 0%?

Dù thuế nhập khẩu ô tô Mỹ chính thức về 0% theo thỏa thuận thương mại song phương, nhưng SUV Mỹ vẫn loay hoay tìm chỗ đứng trên thị trường Việt. Tại sao?

Tháng 7/2025, thỏa thuận thương mại Mỹ – Việt đánh dấu bước ngoặt lớn khi thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ Mỹ về 0%. Tổng thống Donald Trump không giấu kỳ vọng: xe SUV “Made in USA” sẽ sớm có mặt ở khắp nơi từ Hà Nội đến Cần Thơ. Nhưng thực tế không đẹp như viễn cảnh. Sau hơn ba tháng, người tiêu dùng vẫn quay lưng với xe Mỹ nhập khẩu nguyên chiếc. Vì sao?

Thuế tiêu thụ đặc biệt và phí lăn bánh vẫn quá cao

Dù thuế nhập khẩu đã về 0%, nhưng phần lớn các mẫu xe Mỹ đều sử dụng động cơ dung tích lớn (từ 2.5L trở lên). Với mức thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) dao động từ 50% đến 150%, cộng thêm VAT 10% và lệ phí trước bạ 10 – 15%, tổng chi phí sau thuế khiến một chiếc SUV giá gốc 45.000 USD có thể “đội” lên hơn 90.000 USD khi ra biển.

Thuế nhập khẩu 0% không đủ “giải cứu” chi phí sở hữu xe Mỹ.

Đường xá Việt Nam: chật chội, không thân thiện với SUV cỡ lớn

Xe Mỹ thường dài trên 5m, rộng gần 2m, trong khi hạ tầng đô thị Việt Nam chủ yếu là đường nhỏ, ngõ hẹp, thiếu bãi đậu xe. Di chuyển bằng một chiếc SUV Mỹ tại các thành phố lớn như Hà Nội hay TP.HCM là trải nghiệm… không dễ chịu.

Thêm vào đó, mức tiêu thụ nhiên liệu của các dòng xe Mỹ thường trên 12 – 15L/100km, đi ngược với tâm lý tiết kiệm của người Việt vốn quen sử dụng xe máy, sedan nhỏ hoặc SUV đô thị.

Người Việt vẫn chuộng Nhật – Hàn hơn “cơ bắp” Mỹ

Theo báo cáo thị phần 2024:

• VinFast dẫn đầu: 87.000 xe
• Hyundai: 67.000 xe
• Toyota: 66.576 xe
• Ford (thương hiệu Mỹ duy nhất trong Top 5): 42.175 xe

Xe Nhật – Hàn chiếm lòng tin nhờ tiêu hao nhiên liệu thấp, dễ sửa, giữ giá tốt, phụ tùng rẻ. Ngược lại, xe Mỹ bị gắn với hình ảnh “hào nhoáng – hao xăng – khó bán lại”. Với đại đa số người mua xe lần đầu, chi phí sử dụng và giá trị bán lại vẫn là tiêu chí sống còn.

Danh mục sản phẩm chưa phù hợp thị hiếu số đông

Thị trường Việt Nam tiêu thụ mạnh nhất ở các phân khúc:

• Hatchback/Sedan hạng A-B (giá <700 triệu đồng)
• SUV đô thị cỡ B
• Xe điện nhỏ gọn, chi phí thấp

Trong khi đó, các mẫu xe Mỹ chủ yếu là:

• Bán tải khung gầm lớn (F-150, Colorado)
• SUV 3 hàng ghế (Explorer, Suburban)
• Xe thể thao (Mustang, Camaro)

=> Những dòng này đều vượt quá tầm tiền và nhu cầu sử dụng của số đông người Việt, đặc biệt là người mua xe lần đầu.

Sự trỗi dậy của xe điện nội địa và Trung Quốc

Người tiêu dùng Việt đang dần chuyển sang các lựa chọn xe điện – vốn được ưu đãi thuế phí đáng kể:

• VinFast VF3, VF5, VF6 đang chiếm vị trí top bán chạy nhờ giá thấp, hỗ trợ vay tài chính và mạng lưới sạc rộng khắp.
• BYD Dolphin, Atto 3, Seal vào Việt Nam từ 2024, giá chỉ từ 499 triệu đồng, thiết kế hiện đại, bảo hành 8 năm pin.

Xe Mỹ hiện chưa có dòng xe điện chiến lược nào được phân phối chính thức tại Việt Nam (ngoại trừ một số xe nhập lẻ như Mustang Mach-E hoặc Jeep Recon – giá cao, dịch vụ hạn chế).

Chính sách môi trường sắp “khóa cửa” xe xăng vào nội đô

Từ năm 2026, Hà Nội bắt đầu cấm xe máy xăng vào vành đai 1, mở đầu cho lộ trình cấm toàn bộ phương tiện chạy xăng vào trung tâm từ 2030. TP.HCM cũng đang xây dựng lộ trình tương tự.

=> Trong bối cảnh này, việc đầu tư một chiếc SUV xăng 3.5L có thể là quyết định nguy cơ mất giá rất cao trong 3–5 năm tới.

Chi phí sử dụng, dịch vụ và tài chính chưa cạnh tranh

• Xe Mỹ nhập khẩu phải thay thế linh kiện chính hãng từ Mỹ hoặc châu Âu, mất thời gian, chi phí cao.
• Mạng lưới đại lý hạn chế: Ford có khoảng 30 showroom trên toàn quốc, Jeep có chưa đến 10 điểm chính thức.
• Thiếu các chương trình hỗ trợ tài chính hấp dẫn như vay 0% hoặc 4% năm đầu – điều mà Toyota, Hyundai, VinFast đã triển khai mạnh.

Thuế nhập 0% là một cú hích chính sách, nhưng không đủ để thay đổi cục diện. Xe Mỹ vẫn vướng 7 “hàng rào” lớn:

• Hạ tầng không phù hợp
• Giá bán sau thuế quá cao
• Văn hóa tiêu dùng không ưu ái
• Danh mục sản phẩm chưa trúng phân khúc phổ thông
• Làn sóng xe điện phủ sóng
• Chính sách hạn chế xe xăng đã cận kề
• Chi phí sử dụng và hậu mãi chưa đủ hấp dẫn

Nếu muốn “cưa đổ” người tiêu dùng Việt, các thương hiệu Mỹ phải thay đổi chiến lược:

• Lắp ráp tại ASEAN để tránh thuế TTĐB
• Ra mắt các mẫu hybrid, xe điện nhỏ phù hợp thị hiếu
• Tăng mạng lưới dịch vụ và hỗ trợ tài chính mua xe
• Và quan trọng nhất: hiểu người tiêu dùng Việt không mua để khoe, mà mua để dùng được lâu và rẻ.