Vì sao Việt Kiều trở về nước lập nghiệp ngày càng nhiều?

Không đơn thuần là một “chuyến về quê” hay cú rẽ ngang sự nghiệp, làn sóng Việt Kiều quay về lập nghiệp tại Việt Nam đang phản ánh một chuyển dịch sâu sắc: tìm lại bản sắc, định nghĩa lại thành công, và hòa mình vào một nền kinh tế đang kiến tạo.

Trong suốt nhiều thập kỷ, hình ảnh “Việt Kiều về nước” gắn liền với những chuyến thăm quê, làm từ thiện hay hoạt động cộng đồng. Nhưng hôm nay, xu hướng này đang đổi chiều. Hàng trăm Việt Kiều – từ các chuyên gia công nghệ ở Silicon Valley đến giám đốc marketing toàn cầu – đang trở về để sống, làm việc và dẫn dắt các tổ chức Việt Nam.

Họ không chỉ đến vì công việc, mà vì điều gì đó lớn hơn: tìm lại bản sắc đã vương vất trong ký ức tuổi thơ, hoặc chưa từng có cơ hội chạm tới.

Nữ giám đốc nhân sự cấp cao tại một ngân hàng lớn ở Việt Nam – người từng rời quê khi mới ba tuổi – chia sẻ: “Tôi từng nghĩ sẽ về làm thiện nguyện. Nhưng rồi, khi được giới thiệu một cơ hội công việc ý nghĩa, tôi nhận ra: mình có thể sống trọn vẹn tại Việt Nam – không phải chỉ ghé qua.”

Sự Nghiệp Không Còn Là “Leo Thang” Mà Là “Kiến Tạo”

Ở các thị trường phát triển, lộ trình sự nghiệp thường là: chức cao hơn, thu nhập lớn hơn, bộ phận quy mô hơn. Nhưng tại Việt Nam – đặc biệt trong môi trường doanh nghiệp đang chuyển mình mạnh mẽ – “thành công” có thể mang một hình hài khác: được tạo dựng từ hỗn độn, học hỏi nhanh chóng trong môi trường thiếu khuôn mẫu, và được tự tay xây một thứ từ số 0.

An Võ – một người đứng giữa hai thế giới – từng ví Việt Nam là “một công trường mở,” nơi người đi làm không đơn thuần là bánh răng của guồng máy, mà là người tạo ra guồng máy ấy: “Bạn không chỉ là một phần trong chiếc bánh xe. Bạn trở thành bánh xe luôn.”

Với những người sẵn sàng thử thách, điều này là phần thưởng. Nhưng với ai ngại sự thiếu rõ ràng, đây lại là thách thức cực lớn.

Ba Nhóm Kỹ Năng Việt Nam Đang Thiếu Trầm Trọng

Việt Nam có một lực lượng lao động trẻ, học nhanh, năng động. Nhưng thực tế là, vẫn tồn tại những khoảng trống không thể lấp đầy từ nội địa – đặc biệt ở cấp điều hành doanh nghiệp. Có 3 nhóm kỹ năng nổi bật đang cực kỳ khan hiếm:

1. R&D (nghiên cứu – phát triển sản phẩm): trong các ngành như ngân hàng, FMCG, bất động sản và công nghệ, Việt Nam gần như không có nhiều nhân lực cấp cao có kinh nghiệm bài bản về nghiên cứu và cải tiến sản phẩm.
2. Kỹ năng chuyển đổi và tái cấu trúc doanh nghiệp: do phần lớn các công ty nội chưa từng trải qua quy mô tổ chức lớn hoặc giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ.
3. Kinh nghiệm quản lý quy mô toàn cầu: nền kinh tế Việt Nam vẫn chủ yếu dựa vào SME, chưa tạo ra đủ “trường học thực chiến” để rèn kỹ năng điều hành cấp cao.

Đây chính là lý do khiến doanh nghiệp Việt phải tiếp tục tuyển Việt Kiều hoặc chuyên gia quốc tế, không phải vì sính ngoại, mà vì thị trường lao động trong nước chưa đủ trưởng thành ở cấp cao.

Không Phải Việt Kiều Nào Cũng Phù Hợp

Một điều cần nói rõ: không phải cứ là Việt Kiều thì sẽ dễ thành công khi về Việt Nam. Ngược lại, chính những người quá quen với môi trường làm việc có cấu trúc rõ ràng lại thường… sốc nhất.

Ở các thị trường như Mỹ, Canada, Đức hay Úc, người lao động đã quen với quy trình tiêu chuẩn, KPI rõ ràng, cấp bậc minh bạch. Nhưng về Việt Nam, nhiều doanh nghiệp vẫn ở “giai đoạn thử nghiệm” – thiếu quy trình, thiếu nguồn lực, và thậm chí thiếu cả… định hướng.

An Võ chia sẻ thẳng thắn: “Vấn đề không nằm ở chuyên môn. Vấn đề nằm ở khả năng thích nghi và tái học. Có những Việt Kiều rất giỏi, nhưng không chịu được sự lộn xộn – và họ rời đi sớm.”

Cũng chính vì thế, những người ở lại lâu và thành công nhất thường là người mang trong mình một mục tiêu sâu xa hơn “lương bổng”: họ đến để tìm lại một phần con người họ, để làm điều gì đó ý nghĩa – và vì thế, họ có sức bền.

Việt Nam Là Nơi Khởi Nghiệp Lại Cuộc Đời

Trong thời đại mà nhiều ngành đang bị AI thay thế, những vùng đất “còn lộn xộn” như Việt Nam lại trở thành sân chơi quý hiếm cho sự phát triển nghề nghiệp toàn diện.

Đối với nhiều người từng làm việc ở Google, YouTube hay các ngân hàng đầu tư lớn, về Việt Nam có thể là một bước lùi về vật chất – nhưng là bước tiến lớn về kinh nghiệm sống, chiều sâu văn hóa, và cơ hội “dẫn đầu thay vì theo sau.”

An Võ nói: “Họ không đến để chạy KPI. Họ đến để sống lại một phần tuổi thơ đã mất, để dẫn dắt một hành trình phát triển. Đó là lý do họ không rời đi.”

Thành Công Không Có Bản Đồ – Nhưng Việt Nam Có Hướng Đi

Làn sóng Việt Kiều trở về nước không phải là trào lưu ngắn hạn. Nó là kết quả của một hành trình tìm lại chính mình, của những người từng “bỏ xứ mà đi,” giờ quay lại để cống hiến.

Việt Nam đang mở ra một cánh cửa quý hiếm: không chỉ là nơi làm việc, mà là nơi để kiến tạo tương lai với tư cách một phần của chính nó. Người trẻ Việt, doanh nghiệp Việt – nếu biết đón nhận và đồng hành đúng cách – sẽ không chỉ giữ chân được nhân tài, mà còn đồng kiến tạo một Việt Nam mới, sâu hơn, rộng hơn, và bản lĩnh hơn.