Từ vô gia cư đến tỷ phú rượu mạnh: Fawn Weaver và cuộc cách mạng whiskey Mỹ mang tên Uncle Nearest

Fawn Weaver không chỉ làm rượu. Bà viết lại lịch sử. Bà phá vỡ cấu trúc quyền lực cố hữu trong ngành bourbon Mỹ, rồi từ từ xây dựng một đế chế rượu mạnh mới – nơi phụ nữ, người da màu và những câu chuyện bị lãng quên tìm lại được vị thế xứng đáng trên bàn tiệc thế giới.

Khởi đầu từ những ngày đen tối

Trước khi trở thành nhà sáng lập của một thương hiệu rượu trị giá hơn một tỷ USD, Fawn Weaver là cô gái từng sống trong ba nhà tạm trú, bỏ học trung học và hai lần tìm đến cái chết trước tuổi 20.

“Tôi không bắt đầu từ một nơi tốt đẹp. Nhưng chính điều đó đã dạy tôi sự kiên cường – điều mà nhiều người không bao giờ học được.”

Cuộc sống khắc nghiệt thời trẻ không đánh gục bà. Ngược lại, nó hình thành nên một tư duy không thỏa hiệp: không giả tạo, không tuân theo chuẩn mực xã hội áp đặt. Tinh thần ấy đi theo bà suốt hành trình xây dựng thương hiệu Uncle Nearest – cái tên mà sau này trở thành biểu tượng thay đổi của ngành whiskey Mỹ.

Lịch sử bị xóa và người kể chuyện mang nó trở lại

Nearest Green là một người đàn ông da đen từng bị coi là nô lệ. Nhưng ông cũng là người đã dạy cho Jack Daniel – cha đẻ của thương hiệu rượu nổi tiếng toàn cầu – cách chưng cất whiskey. Câu chuyện ấy từng được biết đến, từng được kể lại trong các tour nhà máy do chính con cháu Green hướng dẫn. Nhưng đến năm 1978, mọi dấu tích chính thức về Nearest biến mất khỏi lịch sử.

Fawn Weaver tình cờ phát hiện một bức ảnh chụp Jack Daniel đứng cùng một nhóm người. Ở trung tâm tấm hình là một người da màu – George Green, con trai Nearest. Với Weaver, bức ảnh ấy như một thông điệp mà Jack Daniel để lại cho tương lai: ghi nhận công lao của người thầy bị lãng quên.

“Câu chuyện ấy không chỉ đáng kể lại. Nó xứng đáng được sống lại bằng một thương hiệu riêng.”

Khi ngành bourbon Mỹ chưa từng nói đến phụ nữ hay người da màu

Trước khi Uncle Nearest xuất hiện, bourbon là một ngành công nghiệp thuần túy dành cho đàn ông da trắng. Dù Mỹ có tới 70% dân số là phụ nữ và người da màu – họ gần như không xuất hiện trên vỏ chai, trên các chiến dịch quảng cáo, hay trong các phòng họp ra quyết định.

Thương hiệu Uncle Nearest được tạo ra không phải để chiều lòng số đông, mà để phục hồi tiếng nói của số ít – những người đã bị bỏ quên trong lịch sử bourbon, dù chính họ là người đã đặt nền móng cho nó.

“Tôi không làm rượu cho tất cả mọi người. Tôi làm rượu cho những ai chưa từng thấy mình xuất hiện trên chai whiskey.”

Bí mật không nằm ở công thức

Fawn Weaver sớm nhận ra rằng, các nhà máy chưng cất trong bán kính 4 dặm quanh Jack Daniel đều dùng công thức giống nhau. Cái làm nên chất lượng khác biệt của Nearest Green không nằm ở tỉ lệ ngũ cốc, mà là ở quy trình chưng cất – thứ ông mang từ Tây Phi.

Lincoln County Process – kỹ thuật lọc rượu qua than gỗ phong đường – là bí quyết tạo nên một loại whiskey mượt mà, nguyên chất, không gây đau đầu sau khi uống. Đó là phương pháp mà Nearest truyền lại cho Jack Daniel, và nay được Weaver phục dựng lại, không thêm đường, không phụ gia, không gluten.

“Điều làm nên sự khác biệt không nằm ở công thức. Nó nằm ở cách bạn tôn trọng di sản và tái tạo nó bằng sự liêm chính.”

Khi không thể bán trực tiếp: dùng khách hàng làm đồng minh

Uncle Nearest là thương hiệu phát triển nhanh nhất trong ngành whiskey Mỹ. Nhưng Weaver không thể bán hàng trực tiếp cho nhà hàng hay cửa hàng bán lẻ – hệ thống phân phối rượu tại Mỹ chỉ cho phép điều đó thông qua các distributor trung gian. Và phần lớn các distributor bị chi phối bởi sáu tập đoàn rượu mạnh lớn nhất thế giới.

Không có quyền kiểm soát hệ thống, Weaver chọn cách xây dựng lực lượng tiêu dùng trung thành. Họ đến nhà hàng, yêu cầu Uncle Nearest. Nếu không có, họ gọi nước lọc. Áp lực doanh thu từ khách buộc nhà hàng phải yêu cầu distributor phân phối sản phẩm này. Và chính cộng đồng người uống trở thành chiến lược phân phối hiệu quả nhất.

Từ thương hiệu đơn lẻ đến tập đoàn rượu mạnh đa ngành

Weaver không dừng lại ở whiskey. Nhận ra rằng để tồn tại lâu dài, một thương hiệu cần mở rộng danh mục sản phẩm, bà bắt đầu tìm kiếm những tên tuổi khác để bổ sung vào hệ sinh thái.

Bà mua lại Square One – thương hiệu vodka hữu cơ đầu tiên của Mỹ. Và ở Pháp, bà trở thành chủ sở hữu vườn nho Grand Champagne lớn nhất vùng Cognac – nền tảng để tạo ra thương hiệu cognac đầu tiên hướng tới khẩu vị người tiêu dùng da màu tại Mỹ, vốn chiếm tới 75% lượng tiêu thụ dòng rượu này.

Nếu chỉ làm whiskey, Uncle Nearest sẽ luôn bị giới hạn. Nhưng khi trở thành tập đoàn sở hữu nhiều thương hiệu và phân khúc – từ vodka, whiskey đến cognac – bà đã mở ra một con đường mới cho thương hiệu da màu trong ngành rượu mạnh.

Không bán, không lùi, không nhượng bộ

Fawn Weaver không nhận vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm. Bà chỉ gọi vốn từ các nhà đầu tư cá nhân mà bà có thể tin tưởng – những người đặt niềm tin vào con người hơn là con số.

Nhà đầu tư đầu tiên là Michael Berman, một cố vấn chính trị huyền thoại, người đã mạo hiểm 250.000 USD đầu tư vào một thương hiệu có nguy cơ bị kiện bởi Brown-Forman – công ty mẹ của Jack Daniel. Vì ông tin bà.

“Tôi không gọi vốn để thoát thân. Tôi gọi vốn để tiếp tục kiểm soát.”

Đón đầu cơn bão kinh tế bằng sự chuẩn bị

Ngay từ khi ông Trump tuyên bố sẽ khơi mào cuộc chiến thương mại lần hai, Weaver đã chuẩn bị. Bà nhập kho toàn bộ nguyên liệu từ nước ngoài cho hai năm. Đồng thời cắt giảm 40% chi phí trong khi vẫn tăng trưởng hai chữ số.

Khi cuộc chiến thuế quan bắt đầu, tất cả các nhà đầu tư đều nhắn hỏi: điều này có ảnh hưởng không? Weaver trả lời ngắn gọn: hoàn toàn không. Vì bà đã tính trước.

Người tạo nên hương vị đặc trưng là một phụ nữ da màu ngoài ngành

Victoria Edie Butler – cháu chắt Nearest Green – từng làm việc trong ngành tư pháp trước khi trở thành master blender của Uncle Nearest. Không được đào tạo bài bản, bà pha chế whiskey theo bản năng và cảm xúc.

Khác với tất cả các master blender khác trên thế giới – thường pha loãng rượu xuống 40 độ cồn để nếm thử – Butler uống trực tiếp rượu nguyên chất từ thùng, không nhổ ra.

“Tôi không tìm lỗi. Tôi tìm cảm giác hoàn hảo đi qua cổ họng và lồng ngực.”

Nhờ quy trình này, Uncle Nearest trở thành loại rượu được trao giải nhiều nhất trong 6 năm liên tiếp.

Tầm nhìn 25 năm: Tôi sẽ không thất bại và cũng sẽ không bán

Fawn Weaver hiện 48 tuổi và đặt ra mục tiêu tiếp tục vận hành công ty trong 25 năm tới. Bà không loại trừ khả năng IPO, nhưng chắc chắn một điều: sẽ không bán thương hiệu. Không sáp nhập. Không trao quyền kiểm soát cho ai khác.

Mục tiêu của bà không chỉ là làm giàu. Đó là xây dựng một mô hình doanh nghiệp mới – nơi người sáng lập là trung tâm, nơi phụ nữ và người da màu có thể làm chủ mà không bị gạt ra khi công ty tăng trưởng.