Trung Quốc sẽ ra sao nếu ông Trump trở lại? Cơn ác mộng kinh tế mới đang chờ đón

Trung Quốc đang đối mặt với thử thách kinh tế lớn nhất trong nhiều năm. Đứng trước suy thoái, thị trường nội địa ảm đạm và những bất ổn từ phía Mỹ, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới dường như đang chông chênh trên bờ vực.

Trong khi nhiều chuyên gia kinh tế khuyên Trung Quốc kích cầu để cứu nền kinh tế, chính quyền Bắc Kinh vẫn cẩn trọng, tránh vung tiền kích thích vì sợ kích hoạt các bong bóng tài chính nguy hiểm.

Trong bối cảnh đó, viễn cảnh cựu Tổng thống Donald Trump có thể tái đắc cử và áp dụng lại các chính sách thuế “mạnh tay” như trước đây khiến Trung Quốc phải đau đầu tìm hướng đi. Liệu nền kinh tế Trung Quốc có thể vượt qua “Trump 2.0”, hay sẽ gục ngã trước áp lực từ cường quốc phía bên kia bờ Thái Bình Dương?

Nền Kinh Tế Trung Quốc Trong Vòng Xoáy Khủng Hoảng

Nền kinh tế Trung Quốc không còn bùng nổ như trước. Suy thoái kéo dài, nhu cầu tiêu dùng nội địa yếu và sự giảm sút niềm tin của người dân đang tạo ra những rào cản khó khăn. Theo một báo cáo từ Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, nhu cầu tiêu dùng trong nước đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trong thập kỷ qua, đẩy Trung Quốc vào tình trạng giảm phát – hiện tượng hiếm thấy tại nền kinh tế phát triển này.

“Trung Quốc cần tìm cách cân bằng giữa nhu cầu kích thích kinh tế và nguy cơ kích hoạt bong bóng tài chính,” chuyên gia kinh tế Zhiwei Zhang từ Pinpoint Asset Management nhận xét. “Nếu chính phủ chi tiêu quá nhiều để kích cầu, họ có thể đối mặt với các vấn đề nghiêm trọng từ nợ công và bong bóng bất động sản. Nhưng nếu không làm gì, thì nền kinh tế sẽ tiếp tục suy yếu.”

Với bối cảnh trong nước căng thẳng như vậy, bất kỳ sự tác động nào từ bên ngoài cũng có thể làm tình hình trở nên nghiêm trọng hơn.

Chính Sách Thuế “Cứng Rắn” Của Trump

Khi nhậm chức lần đầu tiên vào năm 2016, ông Trump đã nhanh chóng nhắm đến Trung Quốc với các biện pháp thuế quan nhằm giảm thâm hụt thương mại giữa hai nước. Vào thời điểm đó, Mỹ đang nhập siêu từ Trung Quốc hơn 350 tỷ USD. Để cân bằng, Trump áp dụng thuế cao lên nhiều mặt hàng Trung Quốc với mức thuế dao động từ 7,5% đến 25%. Điều này không chỉ tạo thêm khó khăn cho Trung Quốc mà còn khiến kinh tế hai nước chao đảo.

Theo thống kê, Mỹ đã áp dụng thuế 20% lên khoảng 380 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm 75% các sản phẩm mà Mỹ mua từ Trung Quốc vào năm 2018. Đáp lại, Trung Quốc cũng áp dụng các biện pháp thuế trả đũa. Tuy nhiên, các chính sách này không đạt được hiệu quả như Trump mong đợi. Thâm hụt thương mại Mỹ – Trung đã tăng lên mức 418 tỷ USD vào năm 2018 trước khi giảm nhẹ, rồi lại tăng trở lại lên 382 tỷ USD vào năm 2022.

Trung Quốc Chuẩn Bị Gì Để Đối Phó?

Trước viễn cảnh “Trump 2.0,” Trung Quốc không thể ngồi yên. Đầu năm nay, chính phủ Bắc Kinh đã ra mắt gói hỗ trợ trị giá 10 nghìn tỷ Nhân dân tệ (tương đương 1,4 nghìn tỷ USD) nhằm hỗ trợ các chính quyền địa phương tái cấu trúc nợ. Đây được xem là một động thái mạnh mẽ, nhưng phản ứng từ thị trường không tích cực như mong đợi. Thị trường chứng khoán Hồng Kông giảm 1,5% ngay sau khi thông tin này được công bố.

Theo một phân tích của London School of Economics, một mức thuế 60% toàn diện lên hàng hóa Trung Quốc có thể khiến GDP của cả Mỹ và Trung Quốc giảm khoảng 0,7%. “Mức giảm này tưởng như không lớn, nhưng với Trung Quốc đang suy yếu, nó sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế vốn đang phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu,” giáo sư kinh tế He Weiwen tại Đại học Thanh Hoa nhận định. “Trung Quốc đang tìm cách mở rộng thị trường sang các quốc gia khác để bù đắp cho sự giảm sút từ Mỹ, nhưng việc này không dễ dàng và cần thời gian dài.”

Mỹ Cũng Đã Sẵn Sàng Cuộc Chơi Mới?

Mặc dù ông Biden hiện tại vẫn duy trì và mở rộng một số biện pháp thuế chiến lược của Trump, nhưng cựu Tổng thống Mỹ dường như đang có tham vọng lớn hơn. Trong các cuộc phỏng vấn gần đây, ông Trump đã đề cập tới mức thuế 200% đối với xe điện từ Trung Quốc và thậm chí là thuế toàn diện lên tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, với mức có thể lên đến 50-60%.

“Việc áp dụng thuế cao sẽ giúp Mỹ tự chủ hơn, bảo vệ các ngành công nghiệp quan trọng và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc,” Trump tuyên bố trong một phỏng vấn với Bloomberg. Với những kế hoạch đầy cứng rắn này, giới chuyên gia lo ngại rằng căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới sẽ tiếp tục leo thang.

Tương Lai Mờ Mịt Cho Cả Hai Bên

Không chỉ gây thiệt hại cho Trung Quốc, việc áp dụng mức thuế cao như vậy cũng có thể ảnh hưởng xấu đến Mỹ khi khiến giá hàng hóa tăng cao và đẩy chi phí tiêu dùng lên. Nhiều chuyên gia cho rằng việc này có thể làm suy yếu sức mua của người dân Mỹ, nhất là trong bối cảnh lạm phát vẫn là một vấn đề nan giải.

Đối với Trung Quốc, một khi xuất khẩu sang Mỹ giảm, nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục lâm vào khó khăn vì phụ thuộc lớn vào nguồn cầu từ thị trường quốc tế. Lúc này, câu hỏi đặt ra cho Trung Quốc là liệu họ sẽ sẵn sàng tung ra các gói kích thích lớn để đối phó, hay tiếp tục duy trì sự kiểm soát để tránh làm tăng nợ và bong bóng.

“Trung Quốc đang đối mặt với sự lựa chọn khó khăn, và bất kỳ quyết định nào cũng mang lại rủi ro,” chuyên gia kinh tế Xu Sitao từ Deloitte China chia sẻ.

Đối Phó Với Áp Lực Toàn Cầu

Trung Quốc đang ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan. Mặc dù đã tung ra nhiều biện pháp hỗ trợ và nỗ lực mở rộng thị trường sang các khu vực khác, việc giảm phụ thuộc vào Mỹ là một thách thức lớn. Liệu Trung Quốc có thể vượt qua cơn bão nếu Trump trở lại và các biện pháp thuế lại gia tăng? Hành trình phía trước không chỉ là phép thử với nền kinh tế mà còn là bài toán về lòng kiên nhẫn và khả năng thích ứng của Trung Quốc trước cơn sóng lớn từ phía bên kia bờ đại dương.