Làng Teng – Bảo tồn nghề dệt thổ cẩm gắn với phát triển du lịch

Từ một làng nghề truyền thống, Làng Teng (Quảng Ngãi) không chỉ giữ gìn nghề dệt thổ cẩm qua nhiều thế hệ mà còn sáng tạo để đáp ứng nhu cầu mới của thị trường. Bằng việc kết hợp bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch, những sản phẩm dệt nơi đây đã vươn xa, trở thành biểu tượng của người H’rê trên bản đồ dệt Việt Nam.

Làng Teng – Nơi Nghệ Thuật Thổ Cẩm Gắn Liền Với Đời Sống

Nằm yên bình bên dòng sông Liên, cách Quốc lộ 24 không xa, Làng Teng thuộc xã Ba Thành, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi từ lâu đã được biết đến là cái nôi của nghề dệt thổ cẩm của dân tộc H’rê. Nghề này không chỉ đơn thuần là một phương thức tạo ra trang phục mà còn là nét văn hóa truyền đời, gắn chặt với cuộc sống của đồng bào nơi đây.

Ngay từ thời xa xưa, người dân Làng Teng đã biết trồng bông, xe sợi, nhuộm sợi bằng nguyên liệu tự nhiên như vỏ cây, đất đá. Khung dệt làm từ thân cây rừng, từng sợi vải được dệt nên từ đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ H’rê, tạo ra những bộ váy, khố, khăn với hoa văn sống động, mang đậm bản sắc của dân tộc.

Bà Phạm Thị Sương, một người thợ dệt có hơn 30 năm kinh nghiệm tại làng, chia sẻ: “Tôi học dệt thổ cẩm từ năm 16 tuổi, được mẹ và chú chỉ dạy. Ngày trước, sản phẩm chủ yếu làm cho người dân trong làng, nhưng sau này có khách từ Ba Vì, Ba Tơ, Ba Sa đến mua. Dệt thổ cẩm không chỉ là nghề, mà còn là niềm tự hào của dân tộc H’rê.”

Sống Mãi Với Thời Gian – Nghề Dệt Thổ Cẩm Vượt Qua Biến Cố

Dù trải qua những năm tháng chiến tranh ác liệt, nghề dệt ở Làng Teng vẫn không mai một. Khi hòa bình lập lại, người dân tiếp tục duy trì và phát triển, biến nghề dệt không chỉ là một công việc mưu sinh mà còn là biểu tượng văn hóa độc đáo.

Không chỉ phục vụ cho nhu cầu trong làng, sản phẩm dệt của Làng Teng dần được đem đi trao đổi, buôn bán với các vùng lân cận. Mỗi khi mùa cưới đến hoặc vào các dịp lễ hội quan trọng như Tết truyền thống vào tháng Ba, khi những bông hoa gạo đỏ rực trên đồi, người dân lại tất bật bên khung dệt để hoàn thành những bộ trang phục đẹp nhất.

Bà Lê Thị Hoa, một thợ dệt lâu năm, nhớ lại: “Ngày trước, phụ nữ trong làng dệt từ sáng đến tối. Hết thời gian lên nương rẫy là lại quay về bên khung dệt. Những chiếc váy, chiếc khố không chỉ là trang phục mà còn mang cả tinh thần và hồn cốt dân tộc.”

Sáng Tạo Để Phát Triển – Đưa Thổ Cẩm Làng Teng Ra Thị Trường

Để thích nghi với thị trường hiện đại, người dân Làng Teng không ngừng sáng tạo ra những sản phẩm mới, vừa giữ được nét truyền thống, vừa phù hợp với nhu cầu của khách hàng.

Thay vì chỉ dệt trang phục truyền thống, nhiều sản phẩm độc đáo như váy cưới, cà vạt, túi xách, nơ, kẹp tóc cũng được thiết kế để thu hút du khách. Đặc biệt, hai sản phẩm cà vạt và khăn quàng đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao – một bước tiến lớn để nâng tầm thương hiệu thổ cẩm Làng Teng.

Bên cạnh đó, nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, nhiều thợ dệt đã có cơ hội tham gia các hội chợ, triển lãm trong nước và quốc tế để quảng bá sản phẩm.

Chị Phạm Thị Sương kể về hành trình đưa sản phẩm đi xa: “Tôi đã tham gia nhiều chương trình tại Hà Nội, Đắk Nông để trưng bày và giới thiệu sản phẩm. Cũng nhờ những cuộc thi dệt giữa các dân tộc, tôi học hỏi thêm được nhiều mẫu hoa văn mới, từ đó phát triển thêm các sản phẩm hiện đại hơn.”

Ngoài ra, người dân cũng tận dụng mạng xã hội để giới thiệu sản phẩm, giúp thổ cẩm Làng Teng đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.

Gắn Bảo Tồn Với Du Lịch – Bước Đi Chiến Lược

Nhận thấy tiềm năng lớn của nghề dệt, tỉnh Quảng Ngãi đã đầu tư 10,5 tỷ đồng để xây dựng khu bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của Làng Teng. Không chỉ là nơi trưng bày và giới thiệu sản phẩm, khu bảo tồn còn tổ chức các lớp dạy nghề cho thế hệ trẻ, giúp gìn giữ và phát triển nghề dệt.

Chính quyền huyện Ba Tơ cũng phối hợp với các đơn vị tổ chức nhiều hoạt động quảng bá, đưa sản phẩm làng Teng đến với đông đảo du khách thông qua các hội chợ, sự kiện văn hóa.

Bên cạnh đó, Làng Teng còn nằm trong hành trình khám phá các di tích lịch sử của cuộc khởi nghĩa Ba Tơ, tạo thành một điểm đến hấp dẫn cho khách du lịch. Đến đây, du khách không chỉ được tham quan làng nghề, mà còn có cơ hội trải nghiệm không gian văn hóa H’rê qua những món ăn truyền thống, âm nhạc cồng chiêng và trực tiếp xem nghệ nhân dệt thổ cẩm.

Anh Nguyễn Văn Quang, một du khách đến từ Hà Nội, chia sẻ: “Tôi rất ấn tượng với nghề dệt ở Làng Teng. Các sản phẩm không chỉ đẹp mà còn có giá trị văn hóa sâu sắc. Đây là một điểm đến rất đáng để trải nghiệm.”

Nhờ sự nỗ lực của chính quyền và cộng đồng, nghề dệt thổ cẩm ở Làng Teng không chỉ giữ được giá trị truyền thống mà còn đang từng bước vươn xa. Từ một làng nghề phục vụ nhu cầu nội bộ, giờ đây, sản phẩm đã trở thành quà tặng du lịch, thậm chí xuất hiện trên thị trường quốc tế.

Với sự sáng tạo không ngừng của người dân, cùng chiến lược phát triển bền vững, Làng Teng đang viết tiếp câu chuyện về nghề dệt thổ cẩm, không chỉ bảo tồn mà còn khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch và văn hóa Việt Nam.