Ngày nay mắm cáy truyền thống của bà con xã Hồng Tiến huyện Kiến Xương tỉnh Thái Bình đã trở thành một trong những sản phẩm được người tiêu dùng yêu thích nhất.
Hương vị của mắm cáy nơi đây không lẫn với bất kỳ một loại mắm cáy nào của các vùng quê khác. Theo các cụ già ở Hồng Tiến, nghề làm mắm cáy có cách đây khoảng 300 năm.
Xã Hồng Tiến có khoảng 8km bờ bãi phía hữu ngạn Sông Hồng, đây là vùng giao hòa giữa nước mặn và nước ngọt tạo ra nguồn nước lợ lý tưởng cho con cáy sinh sống và phát triển.
Mỗi năm bà con ở đây thu khoảng hơn 80 tấn cáy tự nhiên. Do cáy sống trong môi trường nước lợ gần cửa sông đổ ra biển nên có độ đạm cao và mùi vị rất đặc trưng, khác hẳn với cáy nước ngọt nội đồng.
Sau khi bắt cáy về, người dân làm sạch con cáy bằng nước muối loãng, dùng tay bóc yếm và lại tiếp tục ngâm nước muối. Sau khi ngâm chuyển sang ngâm thêm một đợt nước muối nữa. Rồi xóc sạch đổ ra rổ rá cho khô ráo nước. Tiếp đến công đoạn giã cáy cho thật nhuyễn, dùng vải thô lọc lấy phần nước và bột, rồi ngâm muối già với tỷ lệ 3:1 (3kg cáy và 1kg muối), ủ thời gian từ 3-4 tuần. Sau khi chắt lọc xong đưa ra phơi, cứ ngày phơi nắng, đêm phơi sương. Mắm cáy Hồng Tiến có 2 loại là mắm đục và mắm trong.
Với mắm đục thì ít nhất một tháng mới sử dụng được sau khi phơi. Còn làm mắm trong, người dân sẽ ướp mắm cáy trong chùm sành rồi phơi nắng phơi sương liên tục khoảng 8 tháng, khi mắm ngấu sẽ chắt lấy phần nước cho vào chai lọ tiếp tục phơi nắng đến khi váng muối trắng nổi lên vớt bỏ phần muối nổi là có thể sử dụng được. Chính sự kỳ công trong cách làm mắm cáy của người dân Hồng Tiến đã tạo ra loại mắm đậm đà giữ nguyên hương vị của loài giáp xác dân dã nhưng cũng rất đặc biệt này.
Để làm mắm cáy ngon, muối để làm mắm cáy phải là muối sạch truyền thống có tuổi ít nhất 6 tháng. Còn con cáy phải khỏe mạnh, không được có trứng, thời tiết nắng ấm đẹp sẽ cho chất lượng mắm cáy ngon nhất.
Hiện sản phẩm mắm cáy Hồng Tiến đã có mặt tại Hồn Việt Store. Độc giả có thể đặt mua về thường thức hoặc làm quà.
Địa chỉ đặt hàng và giao tận nơi: mắm cáy Hồng Tiến
