Nuôi trai nước ngọt: Hướng đi mới đầy tiềm năng cho nông nghiệp Việt

Ngọc trai nước ngọt không chỉ mang vẻ đẹp sang trọng mà còn là “mỏ vàng” cho những người dám thử sức. Mô hình nuôi trai lấy ngọc không chỉ tạo giá trị kinh tế vượt trội mà còn mở ra cơ hội kết hợp với du lịch, nâng tầm nông nghiệp Việt Nam.

Hành Trình Khởi Nghiệp Từ Đam Mê

Nguyễn Cao Cầu, một thanh niên 28 tuổi đến từ Ninh Bình, đã biến đam mê ngọc trai thành sự nghiệp với doanh thu 1 – 1,5 tỷ đồng mỗi năm. Từ khi còn là sinh viên Đại học Xây dựng, anh đã nhìn thấy tiềm năng của vùng chiêm trũng quê nhà.

Anh chia sẻ: “Mình bắt đầu tìm kiếm địa điểm nuôi trai từ năm 2017. Vùng sông Vạc ở Ninh Bình có độ mặn cao hơn các con sông khác, tạo điều kiện cho ra đời những viên ngọc đẹp.”

Với 5-10 vạn viên ngọc thu hoạch mỗi năm, anh không chỉ bán ngọc mà còn tự chế tác thành các sản phẩm như vòng cổ, nhẫn, bông tai, phù hợp với thị hiếu đa dạng, đặc biệt là giới trẻ.

“Trước đây, ngọc trai thường chỉ dành cho phụ nữ trung niên, nhưng mình muốn sản phẩm này phù hợp với mọi lứa tuổi, kể cả nam giới.”

Hiệu Quả Kinh Tế Và Tiềm Năng Phát Triển

Ngọc trai nhân tạo hiện nay chiếm đến 70% thị phần toàn cầu, với giá trung bình 150.000 – 300.000 đồng/viên loại trung bình và 1 – 3 triệu đồng/viên loại đẹp. Việc nuôi trai lấy ngọc không cần chi phí thức ăn, tận dụng dinh dưỡng tự nhiên từ nước, giúp tối ưu hóa lợi nhuận.

Phó Giáo sư Tiến sĩ Kim Văn Vạn từ Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhận định: “Ngọc trai nhân tạo không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường mà còn giúp bảo vệ môi trường nhờ khả năng lọc nước của trai.”

Ngoài ngọc, vỏ trai còn được tận dụng làm đồ thủ công mỹ nghệ, thịt trai làm thực phẩm hoặc thức ăn chăn nuôi, tạo nên chuỗi giá trị bền vững.

Thách Thức Trong Ngành Nuôi Trai Lấy Ngọc

Mặc dù có tiềm năng lớn, ngành nuôi trai nước ngọt tại Việt Nam vẫn đối mặt nhiều khó khăn. Ba vấn đề chính được chuyên gia nêu ra bao gồm:

1. Thiếu quy trình kỹ thuật chuẩn: Các hộ nuôi nhỏ lẻ, manh mún, dẫn đến tỷ lệ rủi ro cao.
2. Khó khăn tiêu thụ sản phẩm: Chưa xây dựng được chuỗi cung ứng khép kín, giá trị kinh tế chưa cao.
3. Cạnh tranh quốc tế: Trung Quốc hiện là nhà sản xuất ngọc trai nước ngọt lớn nhất thế giới, với công nghệ vượt trội và sản lượng cao.

Phó Giáo sư Tiến sĩ Kim Văn Vạn chia sẻ thêm: “Ngành hàng này cần sự đầu tư bài bản, từ sản xuất giống, đào tạo kỹ thuật nhân cấy, đến chế tác sản phẩm để có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế.”

Kết Hợp Nuôi Trai Với Du Lịch: Hướng Đi Bền Vững

Mô hình nuôi trai gắn với du lịch đã được Nguyễn Cao Cầu triển khai tại Ninh Bình. Anh xây dựng tuyến du lịch đạp xe qua trang trại, cho khách tham quan quy trình bổ trai, chọn ngọc và mua sản phẩm tại chỗ.

“Định hướng của mình là xây dựng mô hình du lịch trải nghiệm, kết hợp với quảng bá sản phẩm để nâng cao giá trị thương mại.”

Tuy nhiên, để ngành này phát triển mạnh mẽ hơn, cần có sự phối hợp giữa các bộ, ngành và đầu tư cơ sở vật chất đồng bộ.

Tầm Nhìn Phát Triển Ngành Nuôi Trai Nước Ngọt

Việt Nam có điều kiện tự nhiên thuận lợi với hàng nghìn hecta mặt nước ao hồ, sông ngòi, đặc biệt ở các tỉnh phía Bắc và Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc khai thác tiềm năng này còn hạn chế.

Theo các chuyên gia, cần đầu tư vào:

• Sản xuất giống nhân tạo để chủ động nguồn cung.
• Xây dựng chuỗi giá trị từ nuôi trai, chế tác, đến tiêu thụ sản phẩm.
• Kết hợp với du lịch để gia tăng giá trị kép.

Phó Giáo sư Tiến sĩ Kim Văn Vạn nhấn mạnh: “Ngành nuôi trai nước ngọt không chỉ tạo ra sản phẩm thương mại mà còn góp phần cải thiện môi trường. Đây là hướng đi bền vững mà Việt Nam cần tập trung khai thác.”

Ngành nuôi trai lấy ngọc tại Việt Nam mang đến cơ hội lớn cho người dân, không chỉ ở khía cạnh kinh tế mà còn cả giá trị môi trường và du lịch. Với chiến lược đầu tư hợp lý và sự hỗ trợ từ chính sách, Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định vị thế trong lĩnh vực này trên bản đồ thế giới.