Làng nhang trăm tuổi ở Bình Chánh: Khi truyền thống bắt tay công nghệ

Trải qua gần một thế kỷ thăng trầm, làng nghề làm nhang xã Lê Minh Xuân (Bình Chánh, TP.HCM) vẫn lưu giữ nét đẹp truyền thống, song hành cùng chuyển đổi công nghệ để thích nghi với xu hướng thị trường hiện đại.

Ẩn mình tại xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh, làng nhang truyền thống này đã được công nhận chính thức vào năm 2012. Đặc biệt, hai năm liên tiếp 2023-2024, đây còn là một trong 100 điểm check-in hấp dẫn nhất do Sở Du lịch TP.HCM bình chọn.

Với quy mô sản xuất lớn bậc nhất miền Nam, nơi đây cung ứng nhang quanh năm, cao điểm vào các dịp lễ Tết, rằm tháng Giêng, tháng 7 âm lịch.

Từ Thủ Công Sang Hiện Đại: Chuyển Đổi Công Nghệ Để Sống Còn

Nếu như trước kia, hình ảnh những nghệ nhân cần mẫn ngồi xe nhang tay, tăm vuông, phơi khô tự nhiên là nét đặc trưng tại làng nhang Lê Minh Xuân, thì ngày nay, nhịp sống hiện đại đòi hỏi những bước chuyển mình mạnh mẽ.

Chị Thúy, một nghệ nhân kỳ cựu hơn 30 năm trong nghề chia sẻ: “Hồi xưa làm nhang tay còn bây giờ người ta qua nhang máy hết rồi. Thị trường bây giờ là đang tiêu thụ nhang máy chứ không còn nhang tay nữa. Máy móc rồi nên thị trường giờ mình phải chạy theo công nghệ cao rồi, bây giờ mình làm nhang phải làm tăm tròn. Còn tăm vuông thì thị trường bây giờ người ta không còn xài nữa”.

Không chỉ tăng năng suất gấp nhiều lần (một công nhân ngày nay bằng năng suất của 10 người thủ công trước đây), chuyển đổi sang máy móc còn giúp sản phẩm đồng đều, thẩm mỹ hơn. Theo ghi nhận, trước đây nhang làm thủ công bị phụ thuộc nhiều vào thời tiết, phơi khô không đồng đều khiến cây nhang dễ bị cong, cháy xém, mất đi vẻ đẹp và chất lượng cần thiết. Giờ đây, các công đoạn từ trộn bột, xe nhang, sấy khô đều được tự động hóa, giúp thành phẩm ổn định, chất lượng vượt trội.

Để tạo ra những cây nhang chất lượng, bột áo được làm từ vỏ cây bời lời, cây trầm, quế hay một số loại cây cỏ thảo mộc quý hiếm. Tùy vào nguyên liệu, nhang có các mùi hương, màu sắc và kích cỡ khác nhau, phù hợp với từng thị hiếu khách hàng. Chân nhang chủ yếu sử dụng tre, có thể được nhuộm màu hoặc để màu tự nhiên theo yêu cầu khách hàng.

Không Chỉ Là Nghề – Mà Là Văn Hóa

Chị Thúy cũng chia sẻ thêm về những khó khăn trong giai đoạn chuyển đổi ban đầu: “Khó khăn nhất là thời điểm từ nhang xe tay qua nhang máy. Thị trường quen với tăm vuông nhưng qua tăm tròn thì giá nguyên liệu gấp đôi, gấp ba lần. Một năm đầu tiên rất chậm, nhưng sau đó ổn định, khách hàng bắt đầu chuộng tăm tròn nhiều hơn.”

Bên cạnh giá cả nguyên liệu chưa ổn định, thì người dân trong làng vẫn kiên trì và đam mê, bởi đây không chỉ là một nghề nghiệp mà còn là văn hóa cần được gìn giữ và phát huy. Công nghệ hiện đại đang giúp bà con vừa tăng thêm thu nhập, vừa có động lực để gắn bó lâu dài với nghề truyền thống.

Bên cạnh sản xuất, làng nhang Lê Minh Xuân giờ đây còn là điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn trải nghiệm quy trình làm nhang độc đáo, từ khâu trộn bột đến công đoạn cuối cùng đóng gói. Đây chính là hướng đi mới giúp người dân có thêm thu nhập, lan tỏa văn hóa và bảo tồn nghề truyền thống.