
Hành trình chuyển đổi: Đưa nông nghiệp Việt Nam lên tầm cao mới
Nông nghiệp Việt Nam đang bước vào một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, từ sản xuất truyền thống sang kinh tế nông nghiệp hiện đại. Với những thành tựu đáng tự hào trong năm 2024 và mục tiêu đến năm 2050, đây chính là thời điểm để phát triển bền vững và nâng cao vị thế quốc gia.
Nông Nghiệp Việt Nam Năm 2024: Dấu Ấn Của Sự Vươn Lên
Năm 2024 là một năm đặc biệt, khi nông nghiệp Việt Nam khẳng định vai trò trụ cột của mình giữa những biến động kinh tế và thiên tai.
- Kỷ lục xuất khẩu lúa gạo: Với 8,5 triệu tấn, giá trị xuất khẩu đạt mức cao nhất từ trước đến nay.
- Trái cây bứt phá ngoạn mục: Giá trị xuất khẩu trái cây lần đầu tiên vượt qua lúa gạo, đạt 7 tỷ USD.
- Kim ngạch xuất khẩu nông sản: Đạt 60 tỷ USD, đưa Việt Nam đứng thứ 2 Đông Nam Á và thứ 15 toàn cầu.
Tiến sĩ Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn, nhấn mạnh: “Dù đối mặt với thiên tai và biến động toàn cầu, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn vươn lên mạnh mẽ, trở thành điểm sáng trong nền kinh tế quốc gia.”
Tư Duy Sản Xuất Và Kinh Tế Nông Nghiệp: Bước Chuyển Đổi Quan Trọng
Sự khác biệt lớn nhất giữa sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông nghiệp nằm ở cách tiếp cận:
Tư Duy Sản Xuất Nông Nghiệp:
- Chỉ tập trung vào sản xuất tại ruộng đồng, với lao động thủ công là chính.
- Chưa khai thác hết giá trị từ các khâu khác trong chuỗi cung ứng.
Tư Duy Kinh Tế Nông Nghiệp:
- Bao gồm cả chuỗi giá trị: từ đầu vào như giống, phân bón, đến sản xuất, chế biến, logistics và tiêu thụ.
- Đưa công nghệ, tự động hóa, sinh thái hóa vào sản xuất, giảm tổn thất sau thu hoạch và tăng giá trị sản phẩm.
“Kinh tế nông nghiệp là sự kết hợp toàn diện giữa nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ, tạo ra giá trị gia tăng cao hơn,” ông Sơn giải thích.
Để thực hiện sự chuyển đổi này, cần đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, công nghệ, và xây dựng các hợp tác xã mạnh mẽ để gắn kết nông dân và doanh nghiệp.
Thách Thức Lớn: Rào Cản Của Sản Xuất Nhỏ Lẻ
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, nền nông nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với các thách thức:
- Quy mô nhỏ lẻ: Diện tích đất trung bình chỉ 0,4-0,5 ha/hộ, thấp nhất Đông Nam Á.
- Thiếu liên kết: Các hộ nông dân, thương nhân, doanh nghiệp hoạt động rời rạc, chưa hình thành được chuỗi giá trị mạnh mẽ.
- Đầu tư hạn chế: Đầu tư công vào nông nghiệp chỉ chiếm 5-6% tổng ngân sách, đầu tư nước ngoài chưa đến 1%.
“Nếu không thay đổi cách làm, chúng ta khó có thể phá vỡ vòng luẩn quẩn của sản xuất nhỏ lẻ,” ông Sơn nhận định.
Vai Trò Của Tài Chính Trong Việc Hỗ Trợ Chuyển Đổi
Một trong những yếu tố then chốt để thực hiện sự chuyển đổi này là tài chính. Các tổ chức tài chính, đặc biệt là ngân hàng, đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ vốn cho nông dân.
HDBank Và Các Giải Pháp Hỗ Trợ Nhà Nông:
- Chương trình ưu đãi vay vốn: Lãi suất thấp hoặc không lãi suất dành cho nông nghiệp nông thôn.
- Ứng dụng số hóa: Ứng dụng HDBank Nông Thôn không chỉ hỗ trợ vay vốn mà còn cung cấp tư vấn tài chính cho nông dân.
- Tài trợ chuỗi giá trị: Đầu tư vào các chuỗi sản xuất lớn như lúa chất lượng cao, tái canh cà phê, thủy sản và trái cây.
“Các ngân hàng đã nhận ra rằng nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp là những khách hàng tiềm năng với tỷ suất lợi nhuận cao,” ông Sơn chia sẻ.
Chiến Lược Phát Triển Đến Năm 2050: Việt Nam – “Nhà Bếp” Của Thế Giới
Tầm nhìn dài hạn của Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc chuyển đổi mô hình sản xuất mà còn xây dựng thương hiệu quốc gia về nông nghiệp.
Xây Dựng Nền Kinh Tế Sinh Học
Phát triển nông nghiệp gắn liền với các lĩnh vực khác như dược phẩm, mỹ phẩm, và nhiên liệu sinh học. Đây là xu hướng toàn cầu và cũng là lợi thế của Việt Nam.
Phát Huy Lợi Thế Quốc Gia
- Việt Nam đứng thứ 2 Đông Nam Á về xuất khẩu nông sản, chỉ sau Thái Lan.
- Được đánh giá là quốc gia có tiềm năng lớn để trở thành “cánh đồng” và “nhà bếp” của thế giới.
“Nông nghiệp Việt Nam không chỉ là nền tảng mà còn là lợi thế cạnh tranh quốc gia. Nếu khai thác đúng, chúng ta có thể dẫn đầu trong lĩnh vực nông nghiệp xanh và bền vững,” ông Sơn khẳng định.
Gỡ Rào Cản, Khơi Mở Tiềm Năng
Để đạt được mục tiêu này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp, ngân hàng và người dân. Một số giải pháp quan trọng gồm:
- Thay đổi tư duy quản lý: Cán bộ từ trung ương đến địa phương cần nhìn nhận nông nghiệp như một lợi thế quốc gia.
- Đầu tư hạ tầng và công nghệ: Xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong sản xuất và chế biến.
- Tăng cường liên kết: Thành lập hợp tác xã và hiệp hội doanh nghiệp mạnh mẽ để kết nối nông dân và các bên liên quan.
“Chúng ta cần chuyển từ sản xuất truyền thống sang một nền kinh tế nông nghiệp hiện đại, nơi nông dân không chỉ là người làm ruộng mà còn là nhà kinh doanh giỏi,” ông Sơn nhấn mạnh.
Hành trình chuyển đổi từ tư duy sản xuất sang kinh tế nông nghiệp không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là cơ hội để Việt Nam định hình vị thế của mình trên bản đồ kinh tế thế giới. Với những bước đi đúng đắn, nông nghiệp Việt Nam không chỉ là trụ cột kinh tế mà còn là biểu tượng cho sự phát triển bền vững và sáng tạo trong tương lai.
“Nông nghiệp Việt Nam sẽ trở thành cường quốc, mang đến sự thịnh vượng không chỉ cho đất nước mà còn cho cả khu vực và thế giới,” ông Sơn khép lại với niềm tin vững chắc.