Trái dừa sáp Cầu Kè vốn dĩ là một đặc sản rất hấp dẫn du khách bốn phương.
Từ lâu Cầu Kè là quê hương của dừa sáp có chất lượng ngon nhất, nhờ tập trung cho việc quảng bá và xây dựng thương hiệu mà dừa sáp Cầu Kè đã trở thành loại cây kinh tế chủ lực của nhà nông.
Hiện toàn huyện có khoảng 32.000 cây dừa sáp, với mật độ trung bình 200 cây trên mỗi hécta. Với tập quán lấy ngắn nuôi dài trong thời gian chờ dừa sáp cho trái, bà con nông dân thường trồng xen trong vườn dừa những loại cây thời vụ ngắn ngày như đu đủ, mãng cầu…
Dừa sáp là loại cây đặc biệt, cùng chung một vườn nhưng không phải cây nào cũng cho trái sáp. Đã vậy trong một buồng tỷ lệ trái sáp cao nhất cũng chỉ đạt khoảng 40-50% mà cây dừa sáp nhìn bên ngoài chẳng khác gì cây dừa thường. Nên muốn làm nghề thương lái thu mua dừa sáp đòi hỏi phải có nhiều kinh nghiệm.
Có 3 loại dừa sáp, dừa nhất trái to, cơm dày, trong vắt và ruột đặc quánh như kẹo. Còn dừa nhì trái bé hơn, có nước lỏng. Dừa loại ba nhỏ như trái dừa xiêm.
Dân trồng dừa sáp Cầu Kè thường nói trồng dừa sáp là nghề hên xui, trời cho nhiều sáp thì khá. Ở địa phương này nhà nào cũng có dừa sáp. Nhà ít vài chục cây, nhà nhiều hàng chục công. Gắn bó với dừa sáp đã lâu nên người Cầu Kè am hiểu đặc tính của loại cây này, cùng là giống được nhân lên từ một nguồn nhưng có khi trồng mãi chẳng thấy sáp đâu. Có khi cây ra cả chục buồng mới có trái sáp, lại có khi cây ra trái sáp được một thời gian thì ngưng.
Hiện nay người Cầu Kè vẫn giữ cách nhân giống dừa sáp truyền thống, tức là trong một buồng dừa, ngoài những trái sáp được tuyển bán. Số trái còn lại được ươm để gây giống tiếp. Vì cách nhân đơn giản nên giá dừa sáp giống cũng khá rẻ, trên dưới 40 nghìn đồng mỗi cây. Ngoài dừa sáp trái thì dừa sáp giống cũng là một sản phẩm khá hấp dẫn đối với khách du lịch khi đến Cầu Kè.
Trái dừa sáp Cầu Kè đã được Cục sở hữu trí tuệ công nhận nhãn hiệu tập thể, đạt top 50 trái cây đặc sản nổi tiếng Việt Nam. Tuy nhiên cần làm thế nào để chất lượng và số lượng dừa sáp được nâng lên, bảo đảm nguồn cung ổn định cho thị trường.
Dừa sáp là loại cây kinh tế mang lại cho họ cuộc sống ổn định, không chỉ có nông dân trồng dừa mà các thương lái thu mua tại vườn, các vựa dừa phân phối sỉ sản phẩm đi khắp nơi. Đang góp phần tạo nên một nhịp sống mới.
Hoạt động của chuỗi liên kết này giúp dừa sáp đi khắp mọi miền. Giờ đây chú trọng nâng cao chất lượng cây giống, phát triển sản lượng. Dừa sáp Cầu Kè còn manh nha tiềm năng tìm đến thị trường xuất khẩu.
Ngày xưa phát hiện dừa sáp, dân Cầu Kè chẳng biết sử dụng để làm gì. Vậy rồi đã chinh phục được khách sành ăn. Hương vị bùi, béo thơm của dừa sáp hòa quyện với sữa đặc, đậu phộng đã trở thành món đặc sản mà ai từng một lần nếm qua sẽ nhớ mãi.
Để rồi mỗi lần có dịp về Trà Vinh Cầu Kè lại tìm cho được một ly thưởng thức hay tìm mua cho được những trái dừa sáp về làm quà.
