AI và robot đang làm thay đổi nông nghiệp: Cuộc cách mạng thầm lặng trên những cánh đồng

Nông nghiệp – ngành tưởng như gắn liền với lao động tay chân truyền thống – đang âm thầm bước vào một cuộc cách mạng lớn. Từ cánh đồng bạt ngàn ở Thung lũng Selenus đến những trang trại nhỏ ở châu Phi, trí tuệ nhân tạo (AI) và robot đang định hình lại toàn bộ cách con người trồng trọt và nuôi dưỡng sự sống.

AI thâm nhập vào ruộng đồng: Từ nhổ cỏ thông minh đến cày bừa tự động

Tại Thung lũng Selenus, nông dân thế hệ ba Daniel Alamda đang vận hành hàng ngàn mẫu đất trồng bắp cải, bông cải xanh, xà lách – và “kẻ thù truyền kiếp” của anh là cỏ dại. Giải pháp của Alamda không còn là đội quân lao động tay chân nữa, mà là một máy nhổ cỏ tích hợp AI.

Chiếc máy gắn sau máy kéo, dùng camera độ phân giải cao và cảm biến thông minh để phân biệt đâu là cây trồng, đâu là cỏ, và phun một lượng thuốc diệt cỏ cực kỳ chính xác chỉ vào đúng mục tiêu. “Trước đây, chúng tôi phải tự ra quyết định. Bây giờ, AI giúp chúng tôi làm tốt hơn, nhanh hơn và chính xác hơn,” Alamda chia sẻ.

Không chỉ có máy nhổ cỏ, khắp nước Mỹ, nông dân đang dần áp dụng drones phun thuốc, máy cày tự lái, và hệ thống thu thập dữ liệu nông trại. Gã khổng lồ John Deere thậm chí tuyên bố mục tiêu đạt 100% nông nghiệp tự động hóa vào năm 2030.

Tăng tốc chọn giống: Từ 30 năm xuống còn 3 năm

Ở một hướng khác, Đại học UC Davis đang tiên phong ứng dụng AI để chọn giống cây trồng. Sử dụng các thiết bị đặc biệt thu thập hình ảnh ở hơn 400 dải ánh sáng, các nhà khoa học xây dựng “khối lập phương dữ liệu” khổng lồ về hình dạng, kích thước, hướng lá, thậm chí cả hàm lượng protein, chất béo trong cây trồng.

Nhờ học máy và thị giác máy tính, họ có thể phát hiện nhanh những đặc tính di truyền mong muốn, như “hạt đậu to, hàm lượng đạm cao”. Điều này giúp rút ngắn quá trình chọn giống từ 30 năm xuống chỉ còn 3 năm – một bước tiến có thể thay đổi toàn bộ chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu.

Chatbot cho nông dân nghèo: Hướng tới công bằng công nghệ

AI không chỉ phục vụ các tập đoàn nông nghiệp lớn. Một nhóm nghiên cứu tại UC Davis đang phát triển ứng dụng AI cho nông dân nhỏ lẻ ở Nam Á và châu Phi.

Ứng dụng hoạt động như một ChatGPT phiên bản nông nghiệp, trả lời các câu hỏi bằng ngôn ngữ địa phương, từ ngữ đời thường, thậm chí hỗ trợ cả chuyển giọng nói thành văn bản và ngược lại – vì nhiều nông dân có trình độ chữ viết hạn chế.

“Họ không cần những câu trả lời học thuật. Họ cần thông tin chính xác, sát với ruộng vườn của mình,” một kỹ sư dự án chia sẻ.

Bài toán chi phí môi trường: Khi AI cũng tiêu hao tài nguyên

Dù AI đem lại hiệu quả vượt bậc, các nhà nghiên cứu cảnh báo: đào tạo mô hình AI quy mô lớn ngốn lượng nước và điện khổng lồ, gây áp lực lên môi trường – điều mà các cộng đồng nông nghiệp vốn đã chịu nhiều tổn thương.

Tuy nhiên, trong các dự án như ở UC Davis, nhóm nghiên cứu cam kết giảm thiểu tác động môi trường, chỉ sử dụng “vài GPU” thay vì hàng trăm nghìn GPU như các tập đoàn AI thương mại.

“Nếu không kiểm soát tốt, chính công nghệ hỗ trợ nông nghiệp có thể phá hoại môi trường sống của ngành nông nghiệp,” một nhà nghiên cứu nhấn mạnh.

Robot nông trại: Cơ hội thu hút thế hệ trẻ trở lại ruộng đồng

Công ty Verdant Robotics, do kỹ sư từng tham gia chế tạo xe tự hành cho NASA sáng lập, đang cung cấp những robot nông nghiệp tiên tiến nhất. Các robot này không chỉ xác định vị trí và phân biệt cây trồng với cỏ dại, mà còn thay thế công việc của hàng trăm lao động – những người ngày càng rời bỏ đồng ruộng để tìm việc trong thành phố.

Khi tình trạng khủng hoảng nhân lực ngày càng trầm trọng, AI và robot có thể là “phao cứu sinh” cho ngành nông nghiệp. Đồng thời, công nghệ hiện đại cũng mở ra cơ hội thu hút giới trẻ, những người yêu thích trò chơi điện tử và công nghệ cao, trở lại với nghề nông.

Tuy nhiên, một câu hỏi lớn được đặt ra: “Nếu một ngày mất điện, mất kết nối, chúng ta có còn biết cách trồng trọt bằng tay không?”

Tương lai nông nghiệp: Vừa hứa hẹn vừa đầy thách thức

Những gì đang diễn ra chỉ mới là khởi đầu. Trong 3–5 năm tới, giới nghiên cứu tin rằng chúng ta sẽ chứng kiến một bước nhảy vọt lớn trong năng suất nông nghiệp nhờ AI.

Tuy nhiên, bài học quan trọng không chỉ nằm ở công nghệ, mà còn ở cách nhân loại cân bằng giữa đổi mới và gìn giữ, giữa hiệu quả và bền vững, giữa cái mới và bản sắc canh tác truyền thống.

Cuộc cách mạng thầm lặng trên những cánh đồng đang diễn ra từng ngày. Và câu chuyện AI trong nông nghiệp sẽ còn viết tiếp – không chỉ bởi máy móc, mà bởi lựa chọn của chính con người.

Nguồn: Bloomberg