Cà phê Việt Nam trước thách thức biến đổi khí hậu: Cơ hội và nguy cơ
  1. Home
  2. NUÔI TRỒNG-SẢN XUẤT
  3. Cà phê Việt Nam trước thách thức biến đổi khí hậu: Cơ hội và nguy cơ
editor 1 tháng trước

Cà phê Việt Nam trước thách thức biến đổi khí hậu: Cơ hội và nguy cơ

Cà phê Việt Nam đang đạt kỷ lục mới với doanh thu hơn 5,43 tỷ USD trong niên vụ 2023-2024. Tuy nhiên, ngành này đối mặt với những thách thức lớn từ biến đổi khí hậu và áp lực cải thiện chất lượng để vươn ra thế giới.

Thành Tích Đột Phá Của Cà Phê Việt Nam

Theo Hiệp hội Cà phê và Ca cao Việt Nam, doanh thu xuất khẩu cà phê trong niên vụ 2023-2024 đã vượt ngưỡng 5,43 tỷ USD, tăng mạnh 33% so với năm trước. Đây là con số kỷ lục, phản ánh sự tăng trưởng ấn tượng của ngành cà phê Việt Nam nhờ nhu cầu toàn cầu gia tăng và giá cà phê đạt mức cao nhất trong nhiều năm.

Đặc biệt, sự sụt giảm sản lượng cà phê tại Brazil – quốc gia đứng đầu thế giới về sản xuất cà phê – do hạn hán nghiêm trọng, đã tạo cơ hội cho cà phê Việt Nam vươn lên.

Biến Đổi Khí Hậu Và Tác Động Khắc Nghiệt

Tiến sĩ Clément Regal, chuyên gia nông học và nông lâm kết hợp từ Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế (CIRAD), nhận định rằng biến đổi khí hậu đang để lại những hậu quả nặng nề đối với ngành cà phê Việt Nam. Ông cho biết:

“Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 5 năm sau ngày càng kéo dài và khắc nghiệt hơn. Giai đoạn này thường có rất ít mưa, khiến nhiều vùng trồng cà phê không đủ nước tưới. Mùa khô vừa qua kéo dài hơn bình thường khoảng một tháng, gây thiệt hại đáng kể cho sản lượng cà phê.”

Thêm vào đó, khí hậu khô hạn còn tạo điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh phát triển, đặc biệt là rệp sáp. Điều này không chỉ làm giảm năng suất mà còn làm tăng chi phí sản xuất cho nông dân.

Nỗ Lực Thích Ứng: Nông Lâm Kết Hợp Và Đa Dạng Hóa Cây Trồng

Để đối phó với những thách thức này, nhiều nông dân đã chuyển sang mô hình nông lâm kết hợp, trồng xen kẽ cây ăn trái với cà phê. Mô hình này giúp:

  • Giảm nhu cầu nước tưới: Cây cà phê dưới tán cây lớn cần ít nước hơn.
  • Tăng khả năng chống chịu khí hậu: Các cây che bóng tạo vùng đệm, giảm tác động trực tiếp của thời tiết khắc nghiệt.
  • Đa dạng nguồn thu nhập: Nông dân có thêm lợi nhuận từ cây ăn trái.

Tiến sĩ Clément nhấn mạnh: “Đây là bước đầu tiên trong quá trình chuyển đổi sinh thái nông nghiệp, giúp ngành cà phê Việt Nam chống chọi tốt hơn trước tác động của biến đổi khí hậu.”

Việc lạm dụng phân bón hóa học đang góp phần gia tăng khí nhà kính. Để giảm thiểu vấn đề này, ngành cà phê cần nỗ lực chuyển sang sử dụng phân bón hữu cơ và các giải pháp canh tác bền vững.

Cơ Hội Cải Thiện Chất Lượng Cà Phê Việt Nam

Hiện tại, phần lớn cà phê Việt Nam là Robusta, chủ yếu dùng để sản xuất cà phê hòa tan và ít được đánh giá cao trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, các cuộc thi cà phê địa phương đang khuyến khích sản xuất cà phê đặc sản với chất lượng cao hơn.

Tiến sĩ Clément nhận xét: “Ngày càng có nhiều nông dân trồng cà phê Robusta với chất lượng tuyệt vời. Đây là tiềm năng lớn để cải thiện danh tiếng cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế.”

Thay vì tập trung vào sản lượng, ngành cà phê cần tập trung vào chất lượng, cải thiện hương vị và giảm tác động môi trường. Điều này không chỉ nâng cao giá trị xuất khẩu mà còn đáp ứng xu hướng tiêu dùng bền vững.

Các Dự Án Hỗ Trợ Quốc Tế

Nhiều tổ chức quốc tế đang hỗ trợ ngành cà phê Việt Nam thông qua các dự án quy mô lớn như:

  1. V-SCOPE – Dự án do Úc tài trợ, nhằm đa dạng hóa hệ thống canh tác cà phê.
  2. Eco-Fair – Dự án giảm sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu, tài trợ bởi khu vực tư nhân.
  3. BREEDCAFS – Dự án của Liên minh Châu Âu, nghiên cứu giống cà phê Arabica thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu.

Các dự án này tập trung vào quản lý nguồn nước, cải thiện hệ thống tưới tiêu và phát triển các giống cà phê chất lượng cao, phù hợp với khí hậu.

Cần Cân Bằng Giữa Kinh Tế Và Bền Vững

Cà phê Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng: hoặc tiếp tục tăng sản lượng để giữ vị trí trên thị trường, hoặc chấp nhận sản xuất ít hơn nhưng chất lượng tốt hơn và bền vững hơn.

Biến đổi khí hậu là thách thức không thể tránh khỏi, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để ngành cà phê tái cấu trúc, nâng cao giá trị và khẳng định thương hiệu trên bản đồ thế giới. Đây không chỉ là bài toán kinh tế mà còn là trách nhiệm với môi trường và tương lai.

5 lượt xem | 0 bình luận

Bạn thấy bài viết mang lại giá trị?

Click ngay để cảm ơn tác giả!

Tác giả vẫn chưa cập nhật trạng thái

Avatar