Vươn tầm trái cây Việt: Bước ngoặt từ bài học triệu đô

Xuất khẩu trái cây đòi hỏi am hiểu sâu về từng thị trường. Từ talkshow “Doanh nhân chính truyện”, CEO Vina T&T Nguyễn Đình Tùng chia sẻ kinh nghiệm trả giá hàng triệu USD và hướng đi bền vững cho năm 2025.

Mỗi THỊ TRƯỜNG xuất khẩu nông sản đều mang đặc thù về quy định, thị hiếu và hàng rào kỹ thuật. Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T, cho rằng để đưa trái cây Việt vươn xa, doanh nghiệp trước hết phải trang bị đủ kiến thức về văn hóa, luật lệ và chuẩn chất lượng. Từ kinh nghiệm của người tiên phong trong lĩnh vực xuất khẩu trái cây sang các thị trường khó tính như Mỹ, Úc và châu Âu, ông Tùng đúc kết rằng “chuyển mình” là điều bắt buộc nếu muốn thành công.

Ban đầu, Vina T&T tập trung chủ yếu vào những mặt hàng thế mạnh như xoài, chôm chôm, thanh long. Tuy nhiên, doanh nghiệp nhanh chóng nhận ra rằng chỉ dựa vào những dòng trái cây phổ biến và phương thức đóng gói truyền thống thì chưa đủ để cạnh tranh. Họ phải liên tục nghiên cứu quy trình bảo quản, cải tiến công nghệ chiếu xạ và nắm rõ thủ tục hải quan. Từng ký kết với các nhà nhập khẩu ở Mỹ, ông Tùng sớm thấm thía chuyện “ăn quả đắng” khi lô hàng đầu tiên bị từ chối chỉ vì sai sót nhỏ trong khai báo mẫu mã thùng carton. Những “chi phí học việc” lên đến hàng trăm nghìn USD, rồi dần tiến đến con số triệu USD khi Vina T&T mở rộng qua thị trường châu Âu với yêu cầu kiểm dịch ngặt nghèo hơn.

“Chúng tôi không thể ngồi đợi may mắn gõ cửa. Thay vào đó, phải chấp nhận đương đầu, chấp nhận mất mát để học cách tồn tại ở mỗi thị trường mới,” ông Tùng nhấn mạnh trong talkshow “Doanh nhân chính truyện.”

Chính từ loạt kinh nghiệm ấy, Vina T&T nhận thấy còn rất nhiều không gian cho trái cây Việt, với điều kiện doanh nghiệp phải chủ động cập nhật và tuân thủ quy trình cấp đông, vận chuyển, cũng như sáng tạo bao bì để “ghi điểm” trước khách hàng quốc tế. Phía sau sự cởi mở của thị trường nước ngoài là vô số đòi hỏi khắt khe về chất lượng, nguồn gốc và trách nhiệm xã hội.

Bài Học Triệu Đô Từ Sự Cố

Khoản thua lỗ hàng triệu USD không chỉ dừng ở những sai lầm về thủ tục. Đôi lúc, Vina T&T còn chịu thiệt hại lớn vì chưa kịp nắm vững biến động tỷ giá, chi phí logistics hay chi phí kiểm định độc lập tại nước nhập khẩu. Trong hành trình “đánh thức” cơ hội ở thị trường Canada, doanh nghiệp tưởng chừng đã kiểm soát tốt từ khâu chọn vùng trồng, giám sát chất lượng, đến cung ứng kho bãi. Thế nhưng, đối tác bản địa quyết định thay đổi phương thức thanh toán vào phút chót, khiến một phần lô hàng bị dừng tại cảng. Chi phí lưu kho và vận chuyển đội lên gấp đôi.

“Mình có thể tính kỹ tới mức nào, rủi ro vẫn xuất hiện nếu không có phương án dự phòng. Chúng tôi luôn coi những thiệt hại đó là học phí cho tương lai,” ông Tùng chia sẻ.

Không chỉ học phí về tài chính, Vina T&T còn rút ra vô số BÀI HỌC về xây dựng mối quan hệ với nông dân. Bởi khi hợp tác chuỗi cung ứng, việc đồng lòng tuân thủ chuẩn trồng trọt, canh tác, bảo quản mới đảm bảo được năng suất và chất lượng cao nhất. Ông Tùng thừa nhận, mối liên kết giữa nhà vườn và doanh nghiệp ban đầu khá lỏng lẻo, dẫn đến tình trạng vùng nguyên liệu không được kiểm soát nghiêm ngặt, làm ảnh hưởng trực tiếp đến độ đồng đều của trái cây. Sau nhiều lần “nếm đòn” từ các đơn hàng bị trả lại, Vina T&T kết luận: chỉ khi mối quan hệ “win-win” được thiết lập, người trồng mới có động lực đầu tư hơn vào quy trình và tiêu chuẩn quốc tế.

Đổi Mới Tư Duy Cho 2025

Bài toán hiệu suất và lợi nhuận buộc ông Tùng và đội ngũ phải xây dựng CHIẾN LƯỢC dài hạn, đặc biệt hướng đến năm 2025. Họ lên kế hoạch đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng, chanh không hạt, bưởi da xanh sang châu Âu và Bắc Mỹ. Cùng lúc, doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sấy lạnh, đông khô nhằm mở rộng danh mục sản phẩm. Nếu như trước đây, phần lớn hàng được xuất đi theo phương thức tươi, thì tương lai sẽ đa dạng hóa từ dạng tươi đến chế biến sâu, đáp ứng nhiều phân khúc thị trường.

Để tránh lặp lại sai lầm, Vina T&T nghiên cứu và cải tiến mọi điểm tiếp xúc với khách hàng, từ khâu chào giá, đóng gói đến vận chuyển. Người mua không chỉ quan tâm giá thành, mà còn mong đợi yếu tố truy xuất nguồn gốc, chứng chỉ canh tác bền vững, cũng như trách nhiệm bảo vệ môi trường. Thay vì để đối tác “nhắc” rồi mới sửa, ông Tùng chủ động hợp tác với các phòng thí nghiệm và đơn vị kiểm định ngay tại Việt Nam, bảo đảm mỗi lô hàng đạt tiêu chuẩn trước khi xuất khẩu.

“Cách đây vài năm, chúng tôi còn lúng túng khi phải giải trình với những tổ chức đánh giá quốc tế. Giờ thì chủ động hơn, đầu tư bài bản hơn. Chính chúng tôi sẽ đặt ra yêu cầu khắt khe ngay từ trang trại,” ông Tùng nói.

Minh Chứng Từ Con Số

Ông Tùng chia sẻ, Vina T&T có kế hoạch gia tăng xuất khẩu lên mức 30% mỗi năm, nhắm đến các nước châu Âu như Đức, Pháp và Hà Lan, đồng thời duy trì thị phần vững chắc ở Mỹ. Để làm được điều đó, doanh nghiệp dự kiến thành lập thêm các trung tâm kiểm định riêng, rút ngắn quy trình và tiết kiệm thời gian. Thêm vào đó, ông Tùng cho biết Vina T&T sẽ ký thỏa thuận hỗ trợ nông dân ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, nâng cao chất lượng cây giống và quy trình thu hoạch, từ đó tạo nền móng cho tăng trưởng đều đặn, tránh tình trạng “bùng nổ nhất thời” rồi suy giảm.

Thống kê nội bộ cho thấy, chỉ riêng năm vừa qua, doanh nghiệp đã đầu tư hơn 2 triệu USD để cải thiện dây chuyền đóng gói, bảo quản, chưa tính đến chi phí nghiên cứu thị hiếu nước ngoài. Đây là minh chứng cho hướng đi “làm thật, kiểm soát thật,” hướng tới mô hình bền vững, tránh phụ thuộc quá mức vào bên thứ ba.

Kết Nối Và Phát Triển Dịch Vụ

Không dừng lại ở việc xuất khẩu trái cây tươi, Vina T&T còn mở rộng dịch vụ tư vấn cho các doanh nghiệp Việt muốn thâm nhập thị trường ngoại. Nhiều năm lăn lộn trên thương trường quốc tế giúp ông Tùng hiểu rõ những bước đi then chốt: tìm đối tác tin cậy, nắm bắt quy chuẩn kiểm tra chất lượng, và điều chỉnh sản phẩm theo khẩu vị bản địa.

“Ngày trước, chúng tôi chỉ chuyên chở hàng sang thị trường nước ngoài. Nhưng giờ, chúng tôi sẵn sàng trở thành cầu nối, chia sẻ quy trình, đưa thương hiệu Việt tiến xa,” ông Tùng bày tỏ.

Hướng đến năm 2025, Vina T&T xác định xuất khẩu trái cây không chỉ là bán một sản phẩm vật lý mà còn là “bán” hình ảnh quốc gia, gắn liền với câu chuyện văn hóa và đạo đức kinh doanh. Doanh nghiệp đang liên kết với các hội chợ quốc tế, mời chuyên gia nước ngoài về đào tạo nhân sự tại Việt Nam. Quy trình lưu kho, phân loại, đóng gói, phân phối đều được số hóa, minh bạch hóa nhằm sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu đột xuất từ đối tác.

Bằng cách áp dụng những BÀI HỌC đắt giá, ông Nguyễn Đình Tùng tin rằng cơ hội cho trái cây Việt vẫn rộng mở. Quan trọng là doanh nghiệp phải liên tục cải tiến và nắm vững đặc thù từng THỊ TRƯỜNG. Sau hành trình tốn kém hàng triệu USD, Vina T&T giờ đây kiên định với CHIẾN LƯỢC “chất lượng làm gốc” và “chuyển đổi không ngừng,” để mỗi loại trái cây Việt đều có chỗ đứng xứng đáng trên bàn ăn thế giới.