Kinh tế Việt Nam 2024: Tiêu dùng nội địa và lực đẩy từ dân số vàng

Năm 2024 đánh dấu bước ngoặt trong xu hướng tiêu dùng của người Việt, khi nền kinh tế đối diện nhiều cơ hội và thách thức. Điều gì khiến Việt Nam được dự đoán sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong thập kỷ tới?

Các số liệu trong bài viết được cung cấp bởi các chuyên gia từ Cimigo, hãng nghiên cứu thị trường hàng đầu tại Việt Nam với hơn 25 năm kinh nghiệm. Đây là nguồn thông tin đáng tin cậy, phản ánh chính xác xu hướng tiêu dùng và kinh tế Việt Nam. Hãy cùng khám phá các động lực chính từ sức mạnh nội tại của tiêu dùng nội địa, dân số trẻ và sự chuyển đổi số.

Tiêu Dùng Nội Địa: Chìa Khóa Tăng Trưởng Bền Vững

Trong bối cảnh xuất khẩu đạt hơn 100 tỷ USD trong quý III/2024, tiêu dùng nội địa được kỳ vọng trở thành động lực chính thúc đẩy nền kinh tế. Tiêu dùng chiếm 65% GDP, đóng vai trò trụ cột trong chiến lược phát triển dài hạn.

Theo chuyên gia nghiên cứu thị trường Richard Burd, “Mặc dù tốc độ tăng trưởng tiêu dùng nội địa năm 2024 chỉ đạt 2,7%, chủ yếu do người dân tiết kiệm nhiều hơn sau đại dịch, nhưng các nền tảng như thương mại điện tử và dịch vụ hiện đại sẽ tiếp tục định hình lại thị trường.”

Đáng chú ý, ngành thương mại điện tử hiện chiếm 7% GDP, với các nền tảng như Shopee (51% thị phần) và TikTok (18%) dẫn đầu. Đây là minh chứng cho sự chuyển đổi mạnh mẽ từ thương mại truyền thống sang thương mại hiện đại.

Dân Số Trẻ Và Tỷ Lệ Tham Gia Lao Động Đáng Kinh Ngạc

Một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong thập kỷ qua chính là cơ cấu dân số vàng. Với 62% dân số trong độ tuổi lao động, Việt Nam có tỷ lệ người phụ thuộc thấp nhất khu vực.

Richard Burd nhấn mạnh: “88% phụ nữ trên 20 tuổi ở Việt Nam tham gia lao động, so với chỉ 40% ở Indonesia. Đây là yếu tố quan trọng đóng góp vào năng suất lao động và GDP.”

Bên cạnh đó, chi phí lao động tại Việt Nam vẫn rất cạnh tranh, với mức lương tối thiểu tại TP.HCM chỉ khoảng 200 USD/tháng, giúp duy trì lợi thế so sánh trong khu vực.

Ngành Bán Lẻ Và Chuyển Đổi Hành Vi Người Tiêu Dùng

Thị trường bán lẻ Việt Nam đang trải qua giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ. Trong vòng 20 năm qua, tỷ trọng thương mại hiện đại đã tăng từ 0% lên 34%, với các lĩnh vực như hiệu thuốc và cửa hàng sức khỏe tăng trưởng mạnh nhất.

Richard Burd chia sẻ: “Ngành dược phẩm là lĩnh vực mở rộng nhanh nhất, với FPT Retail mở thêm 500 cửa hàng trong 18 tháng qua. Ngược lại, Thế Giới Di Động (Mobile World) lại phải đóng cửa một số cửa hàng nhưng vẫn duy trì vị thế trong ngành.”

Không chỉ thương mại hiện đại, tầng lớp trung lưu ngày càng tăng cũng tạo điều kiện cho các chi tiêu lớn hơn. Hiện tại, 56% hộ gia đình Việt Nam có thu nhập từ 600 USD/tháng trở lên, trở thành động lực tiêu dùng chính.

Cơ Hội Và Thách Thức Trong Chuyển Đổi Số

Sự tăng trưởng của kinh tế số là một trong những điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam. Năm 2023, giá trị kinh tế số đạt 30 tỷ USD, tương đương 7% GDP, với các lĩnh vực như mua sắm trực tuyến và thanh toán điện tử dẫn đầu.

• 37% người tiêu dùng sử dụng ứng dụng ngân hàng trong các giao dịch hàng ngày.
• 31% sử dụng ví điện tử, minh chứng cho sự chuyển đổi nhanh chóng từ tiền mặt sang thanh toán kỹ thuật số.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất chính là tạo niềm tin vào thị trường. “Niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng vẫn còn thấp, chỉ 54% CEO kỳ vọng vào cải thiện trong năm 2025,” Richard Burd chia sẻ. Ông dự đoán, “Tiêu dùng nội địa sẽ chỉ tăng nhẹ trên mức lạm phát trong năm tới.”

Dân Số Già Và Những Thay Đổi Dài Hạn

Bên cạnh cơ cấu dân số vàng, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với sự già hóa dân số. Tỷ lệ sinh giảm xuống chỉ còn 1,94 trẻ/phụ nữ năm 2023, đặc biệt thấp ở các khu vực đô thị như TP.HCM (1,53).

Điều này dẫn đến một xu hướng rõ rệt: gia đình nhỏ, thu nhập cao. Nhiều hộ gia đình chuyển sang chi tiêu cho giáo dục (5,1 tỷ USD mỗi năm cho du học sinh) và các sản phẩm dành cho thế hệ cao tuổi.

“Thế hệ bạc sẽ tạo ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp, nhưng cũng đòi hỏi chính sách xã hội và kinh tế phù hợp,” Richard Burd cảnh báo.

Triển Vọng 10 Năm Tới: Một Thập Kỷ Vàng Cho Nhà Đầu Tư

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức ngắn hạn, Việt Nam vẫn được đánh giá là một trong những nền kinh tế tiềm năng nhất châu Á. Với dân số trẻ, tầng lớp trung lưu mở rộng và tốc độ đô thị hóa nhanh, 12 năm tới được kỳ vọng sẽ là giai đoạn phát triển bùng nổ.

Richard Burd khẳng định: “Tôi tin rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đặc biệt nhờ cơ cấu dân số vàng, sự gia tăng của tầng lớp trung lưu và chuyển đổi số.”

Việt Nam, với những chuyển mình mạnh mẽ, đã sẵn sàng bước vào thập kỷ vàng. Bạn đã sẵn sàng để nắm bắt cơ hội chưa?