Động lực xanh hóa chuỗi cung ứng dệt may, da giày: Cơ hội và thách thức

Ngành dệt may, da giày Việt Nam đang đối mặt với yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế về phát triển bền vững. Việc “xanh hóa” chuỗi cung ứng không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để nâng cao vị thế cạnh tranh toàn cầu, thúc đẩy sự bền vững và hiệu quả kinh tế.

Mục Tiêu Phát Triển Và Động Lực Xanh Hóa Chuỗi Cung Ứng

Theo chiến lược phát triển ngành dệt may, da giày đến năm 2035, mục tiêu không chỉ là trở thành ngành xuất khẩu chủ lực mà còn xây dựng nền tảng sản xuất bền vững, áp dụng kinh tế tuần hoàn và tạo ra các thương hiệu có tầm vóc quốc tế. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ khách hàng quốc tế, các doanh nghiệp phải chuyển đổi xanh, từ giảm phát thải, sử dụng nguyên liệu thân thiện môi trường đến tự động hóa quy trình sản xuất.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách Công Thương, chia sẻ: “Ngành dệt may và da giày của Việt Nam không chỉ đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế mà còn phải đáp ứng các cam kết quốc tế. Chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.”

Thách Thức Từ Quy Định Quốc Tế

Các thị trường xuất khẩu lớn như EU, Mỹ đặt ra những tiêu chuẩn khắt khe về sản xuất xanh và trách nhiệm môi trường. Đặc biệt, EU đã ban hành các quy định như Chỉ thị Thiết Kế Sinh Thái và chiến lược hàng dệt may tuần hoàn, yêu cầu tất cả sản phẩm phải giảm thiểu chất thải, có khả năng tái chế và không chứa chất độc hại.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày – Túi xách Việt Nam, nhận định: “Hiện nay, các đạo luật như kiểm soát chuỗi cung ứng, chống phá rừng hay trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất đang là áp lực lớn. Hai thị trường chính EU và Mỹ chiếm tới 70% kim ngạch xuất khẩu, buộc các doanh nghiệp phải thích ứng nhanh.”

Cơ Hội Từ Xanh Hóa Chuỗi Cung Ứng

Xu hướng tiêu dùng xanh trên toàn cầu mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp. Khách hàng ngày càng ưu tiên các sản phẩm có tính bền vững cao, như nguyên liệu tái chế hoặc organic. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam xây dựng thương hiệu và tạo dấu ấn riêng trên thị trường quốc tế.

Ông Lê Xuân Thịnh, Giám đốc Trung tâm Sản xuất Sạch hơn Việt Nam, nhận định: “Chúng ta có thể tận dụng nhiều giải pháp tiết kiệm chi phí, như sử dụng năng lượng tái tạo, tối ưu hóa quy trình sản xuất hoặc chuyển đổi bao bì nhựa sang vật liệu thân thiện môi trường. Đây là những bước nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn.”

Các Giải Pháp Chiến Lược

– Đầu Tư Công Nghệ Và Tăng Tính Liên Kết

Nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư vào công nghệ hiện đại và cải tiến quy trình sản xuất. Ví dụ, Tổng Công Ty May Bắc Giang LGG đã lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời đáp ứng tới 40% nhu cầu điện vào thời điểm cao điểm.

Bà Nguyễn Thị Minh Hải, Trưởng Ban Phát triển Bền vững của LGG, chia sẻ: “Ngay từ đầu, chúng tôi đã xác định doanh nghiệp phải tiên phong trong xanh hóa chuỗi cung ứng. Điều này không chỉ nâng cao vị thế trên thị trường mà còn giảm đáng kể chi phí vận hành.”

– Xây Dựng Chính Sách Và Đào Tạo Nguồn Lực

Chính phủ cần đóng vai trò hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc hoàn thiện các chính sách như tín dụng xanh, ưu đãi thuế hoặc hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn xanh. Đồng thời, việc đào tạo nguồn nhân lực có kiến thức và kỹ năng về công nghệ xanh là yếu tố then chốt.

– Phát Triển Nguyên Phụ Liệu Nội Địa

Một thách thức lớn của ngành là phụ thuộc vào nguyên phụ liệu nhập khẩu, ảnh hưởng đến khả năng truy xuất nguồn gốc. Các dự án sản xuất nguyên liệu tái chế và cải tiến công nghệ nội địa là chìa khóa để giảm phụ thuộc và nâng cao tính chủ động.

Tương Lai Ngành Dệt May Và Da Giày Việt Nam

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, việc xanh hóa không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tạo sự khác biệt. Để thành công, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, chính phủ và các tổ chức quốc tế nhằm xây dựng một lộ trình chuyển đổi rõ ràng và bền vững.

Như bà Phan Thị Thanh Xuân đã nhấn mạnh: “Chúng ta cần một chương trình hành động tổng thể để đảm bảo các doanh nghiệp có định hướng rõ ràng và khả năng thực thi. Đó là chìa khóa để tận dụng tối đa cơ hội từ xu hướng xanh hóa.”

Xanh hóa chuỗi cung ứng ngành dệt may, da giày không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Với sự đồng hành của nhà nước, doanh nghiệp cần chủ động thay đổi để biến thách thức thành động lực phát triển bền vững, mở ra cánh cửa mới cho tương lai.