Thanh Bình hồi sinh “vương quốc ớt”: Từ suy thoái đến kỳ vọng rực lửa

Từng là “thủ phủ ớt” của Đồng Tháp, Thanh Bình đang từng bước khôi phục vị thế sau nhiều năm thoái trào. Với chiến lược sản xuất bền vững, liên kết thị trường và quyết tâm từ chính quyền lẫn người dân, hành trình vực dậy đã chính thức bắt đầu.

Năm 2024, huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp chỉ còn khoảng 700 ha diện tích trồng ớt, cho sản lượng 4.200 tấn – giảm mạnh so với thời kỳ đỉnh cao năm 2012. Khi đó, diện tích lên tới hơn 2.000 ha, sản lượng đạt gần 31.000 tấn. Con số sụt giảm 66% diện tích và hơn 86% sản lượng là hồi chuông cảnh tỉnh về sự thoái trào của một cây trồng từng được mệnh danh là biểu tượng nông nghiệp đặc trưng nơi đây.

Sự thoái trào không đến từ một nguyên nhân duy nhất mà là tổng hòa của nhiều yếu tố:

• Khách quan, thời tiết biến đổi ngày càng cực đoan, dịch hại bùng phát mạnh, làm giảm sức sống và năng suất cây ớt.
• Chủ quan, người dân còn hạn chế về kiến thức canh tác khoa học. Họ chưa xử lý đất kỹ lưỡng, chọn giống chất lượng hay phòng trừ sâu bệnh hiệu quả. Nhiều hộ vẫn làm theo kinh nghiệm, thiếu tính chủ động và bài bản.

Một nông dân tại xã Tân Phú than thở: “Hồi trước ớt ra trái đều, đẹp, giờ thì bị bệnh trắng đầu, trắng thân, năng suất đạt chỉ 20%, còn 80% là coi như bỏ. Nông dân giờ không còn mặn mà với cây ớt nữa.”

Trước thực trạng đó, huyện Thanh Bình không ngồi yên. Một chiến lược phục hồi toàn diện đã được vạch ra – không chỉ là một đề án trên giấy mà là kế hoạch linh hoạt, có thể chia nhỏ để triển khai nhanh chóng.

1. Thực Hành Nông Nghiệp Tốt (GAP)

Huyện tập trung xây dựng các mô hình canh tác theo hướng nông nghiệp sạch và bền vững: sử dụng phân bón hữu cơ, luân canh hợp lý để cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu và khả năng kháng bệnh của cây.

2. Phòng Trừ Sâu Bệnh Bài Bản

Chuyển từ cách làm tự phát sang áp dụng quản lý tổng hợp sâu bệnh (IPM), hạn chế thuốc hóa học, tăng hiệu quả và giảm chi phí sản xuất.

3. Kết Nối Thị Trường – Tái Sinh Niềm Tin

Không chỉ hỗ trợ kỹ thuật, huyện còn đẩy mạnh liên kết doanh nghiệp – nông dân nhằm đảm bảo đầu ra ổn định. Theo số liệu, trong năm 2024, ớt là mặt hàng rau màu có giá trị xuất khẩu cao nhất huyện với gần 64,6 triệu USD, chiếm hơn 2,3% tổng kim ngạch xuất khẩu rau màu cả nước.

Một đại diện doanh nghiệp thu mua trên địa bàn chia sẻ: “Chúng tôi rất ủng hộ kế hoạch phục hồi ngành ớt, vì hiện tại doanh nghiệp đang cần nguồn hàng xuất khẩu, nhưng sâu bệnh nhiều quá, nông dân ngại trồng khiến nguồn cung thiếu hụt.”

Khôi phục cây ớt không chỉ là câu chuyện lợi nhuận. Với người dân Thanh Bình, ớt là bản sắc, là truyền thống canh tác lâu đời. Việc khôi phục lại những cánh đồng ớt đỏ rực còn là cách để thắp lại niềm tin và niềm tự hào địa phương.

Chính quyền địa phương khẳng định: “Chúng tôi quyết tâm đưa cây ớt trở lại vị trí xứng đáng – không chỉ về kinh tế mà còn như một biểu tượng văn hóa của đất và người nơi đây.”

Thanh Bình đang bước vào giai đoạn then chốt: phục hồi nhanh – bền vững – hiệu quả. Với những kế hoạch cụ thể, sự đồng lòng của người dân, và sự hậu thuẫn từ doanh nghiệp, giấc mơ đưa Thanh Bình trở lại đỉnh cao của ngành hàng ớt không còn xa vời.