New Zealand: Bệ phóng công nghệ đa ngành và bài học đắt giá cho Việt Nam

Ngành công nghệ đang thay đổi thế giới, và New Zealand đã vươn lên như một ngọn cờ đầu. Điều gì làm nên thành công của quốc gia chỉ vỏn vẹn 5 triệu dân này?

Câu chuyện từ Mitchell Phạm, chuyên gia công nghệ hàng đầu tại New Zealand, mang đến những bài học sâu sắc và tiềm năng áp dụng cho Việt Nam.

Công Nghệ New Zealand: Từ Kẻ Ngoài Cuộc Đến “Á Quân” Kinh Tế

Năm 2016, ngành công nghệ của New Zealand chỉ nằm ngoài top 10 ngành kinh tế quan trọng. Nhưng đến nay, nó đã vươn lên vị trí thứ hai, chỉ sau ngành xuất khẩu sữa – một thành tựu đáng nể với một quốc gia có dân số nhỏ.

Mitchell Phạm, người đang giữ hàng loạt vai trò quan trọng như Chief Digital Officer của Trade Window Group và Cố vấn Ngân hàng Dự trữ New Zealand, đã chia sẻ:

“Chúng tôi nhận ra rằng công nghệ không thể phát triển mạnh nếu chỉ đứng độc lập. Vì vậy, chúng tôi xây dựng các trụ cột công nghệ đa ngành như fintech, agritech, spacetech và climatech. Chính sự kết hợp này đã tạo ra bước đột phá.”

Điển hình, ngành fintech (công nghệ tài chính) đã tăng trưởng từ mức 9%/năm lên đến 48,5% chỉ trong 2 năm nhờ sự hợp tác giữa công nghệ và tài chính. Mô hình này sau đó được mở rộng sang các lĩnh vực khác như nông nghiệp công nghệ cao (agritech) và công nghệ vũ trụ (spacetech), giúp New Zealand trở thành một quốc gia đi đầu trong những lĩnh vực mới mẻ này.

Yếu Tố Cốt Lõi: Nhân Lực Chứ Không Phải Công Nghệ

Một quan niệm thường thấy là công nghệ sẽ thay thế con người, nhưng Mitchell lại cho rằng điều ngược lại mới đúng:

“Trí tuệ nhân tạo (AI) không thay thế con người mà thay đổi cách con người làm việc. Công nghệ chỉ là công cụ, yếu tố quyết định là ở con người. Nếu không có nhân lực sẵn sàng chấp nhận, công nghệ sẽ mãi nằm ngoài doanh nghiệp.”

Ông nhấn mạnh vai trò của việc xây dựng đội thử nghiệm tiên phong – một nhóm nhỏ những người sẵn sàng học hỏi và áp dụng công nghệ mới, sau đó truyền cảm hứng và hướng dẫn phần còn lại của tổ chức.

Ví dụ, trong hành trình chuyển đổi số, các công ty tại New Zealand không chỉ nâng cấp công nghệ mà còn cải tiến quy trình, quản trị và đặc biệt là con người.

“Doanh nghiệp nào hiểu rõ quy trình và nhu cầu khách hàng của mình sẽ có khả năng đào tạo AI hiệu quả nhất. Những chuyên gia nội bộ là chìa khóa để huấn luyện công nghệ.”

Lãnh Đạo Trong Kỷ Nguyên Công Nghệ: Từ Quản Lý Đến Truyền Cảm Hứng

Theo Mitchell, vai trò lãnh đạo trong thời đại công nghệ không còn là ra lệnh từ trên xuống mà là tạo ra các lãnh đạo ở mọi cấp độ.

“Người lãnh đạo phải xây dựng khả năng lãnh đạo cho tất cả mọi người trong tổ chức. Công nghệ đã nằm trong tay tất cả, từ đứa trẻ cầm smartphone đến nhân viên văn phòng, nên cách lãnh đạo truyền thống không còn phù hợp nữa.”

Những người đứng đầu cần làm gương trong việc ứng dụng công nghệ, đồng thời tạo môi trường an toàn để nhân viên dám thử nghiệm và sáng tạo. Ông đặc biệt nhấn mạnh:

“Khả năng lãnh đạo con người (people skills) và sự minh bạch là yếu tố quan trọng nhất khi triển khai công nghệ mới.”

Bài Học Đắt Giá Cho Doanh Nghiệp Việt Nam

Quay trở về Việt Nam, Mitchell nhận thấy tiềm năng lớn từ nguồn nhân lực trẻ, giỏi công nghệ. Tuy nhiên, để phát triển mạnh mẽ như New Zealand, Việt Nam cần tập trung vào ba yếu tố:

1. Kiến thức đa ngành: Người trẻ cần học hỏi không chỉ về công nghệ mà cả về kinh tế, xã hội và các ngành nghề khác để có cái nhìn toàn diện.
2. Kỹ năng con người: Để công nghệ phát huy hiệu quả, kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp và lãnh đạo là điều không thể thiếu.
3. Khung pháp lý và văn hóa lãnh đạo: Các doanh nghiệp cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng, tạo nền văn hóa học hỏi, đổi mới và sẵn sàng thích nghi với công nghệ.

Từ Blacksmith Đến Automotive Mechanic: Một Câu Chuyện Cổ Điển Về Sự Thay Đổi

Mitchell kể một câu chuyện thú vị:

“Năm 1905, New York có 16 triệu con ngựa và rất nhiều thợ rèn (blacksmith). Nhưng chỉ 20 năm sau, xe hơi đã thay thế hoàn toàn ngựa, và các thợ rèn trở thành thợ sửa ô tô (automotive mechanic). Mức thu nhập của họ cũng tăng vọt. Đây là minh chứng rằng công nghệ không xóa bỏ công việc mà chỉ viết lại mô tả công việc (job description).”

Với những gì New Zealand đã làm được, Mitchell Phạm tin rằng Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển tương tự. Ông cho rằng:

“Nếu các doanh nghiệp Việt Nam xây dựng được một nền tảng lãnh đạo mạnh mẽ và áp dụng công nghệ như một công cụ thay vì một mục tiêu, thì sự phát triển sẽ nhanh hơn rất nhiều.”

Đây không chỉ là lời khuyên cho doanh nghiệp, mà còn là thông điệp cho những bạn trẻ đang đứng trước cánh cửa của thời đại công nghệ. Với tư duy đúng đắn, sự kiên trì và khả năng thích nghi, họ sẽ trở thành những nhà lãnh đạo tương lai trong một Việt Nam hiện đại và phát triển bền vững.